Colors of the Economy: An Evaluation of Turkey in the Context of the Sustainable Blue Economy

Year 2022, Issue: 74, 132 - 150, 26.10.2022

Seher Suluk

https://doi.org/10.51290/dpusbe.1123257

Cited By: 3

Abstract

The concept of sustainable development has been on the world agenda especially since the 1970s, as the damage to the ecosystem and the environment has reached serious dimensions. The blue economy is a concept that was introduced after the 2008 Global Economic Crisis, which is based on sustainable development and states that besides making use of the seas and oceans economically, environmental sustainability of the seas, oceans and coasts should be ensured. Blue economy includes activities such as aquaculture and fishing, maritime tourism, shipbuilding, maritime transport, marine energy etc. In this study, Turkey’s blue economy situation is evaluated and at the same time, the problems caused by economic activities in the seas and oceans are discussed. It is considered that especially maritime tourism and aquaculture and fishery are potential activities in terms of Turkish economy. However, while carrying out economic activities, it is important to further develop and implement environmentally compatible policies in order to reduce and prevent damage to the seas and the environment.

Keywords

Sustainable Development, Green Economy, Blue Economy, Environment

Ekonominin Renkleri: Sürdürülebilir Mavi Ekonomi Bağlamında Türkiye’nin Değerlendirilmesi

Abstract

Sürdürülebilir kalkınma kavramı ekosistemin ve çevrenin görmüş olduğu zararların ciddi boyutlara ulaşması sebebiyle özellikle 1970’lerden itibaren dünya gündemine oturmuştur. Sürdürülebilir kalkınmanın temeline dayanan, deniz ve okyanuslardan ekonomik olarak yararlanmanın yanı sıra, denizlerin, okyanusların ve kıyıların çevresel sürdürülebilirliğinin sağlanması gerektiğini ifade eden mavi ekonomi 2008 Küresel Ekonomik Kriz sonrası öne sürülmüş bir kavramdır. Mavi ekonomi, su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık, deniz turizmi, gemi yapımı, deniz yolu taşımacılığı, deniz enerjisi vb. faaliyetleri kapsamaktadır. Bu çalışmada, Türkiye’nin mavi ekonomi durumu değerlendirilmekte olup, aynı zamanda ekonomik faaliyetlerin deniz ve okyanuslarda yol açtığı sorunlar tartışılmaktadır. Özellikle deniz turizmi ve su ürünleri yetiştiriciliği ve balıkçılık Türkiye ekonomisi açısından potansiyel olduğu görülmektedir. Ancak ekonomik faaliyetleri gerçekleştirirken, denizlere ve çevreye verilen zararların azaltılması ve önlenmesi için çevreye uyumlu politikaların daha da geliştirilmesi ve uygulanması önem arz etmektedir.

Keywords

Sürdürülebilir Kalkınma, Yeşil Ekonomi, Mavi Ekonomi, Çevre

References

• Abdullahzade, C. (2009). Gemilerden kaynaklanan petrol kirliliği: Türk hukukundaki son gelişmelerin değerlendirilmesi. Ankara Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, 58(4), 693-710.
• Açıkalın, S. ve Apaydın, F. (2021). Çevre sorunları, sürdürülebilir kalkınma ve çevre ahlakı, Ş. Karabulut (Ed.), İktisadi teori ve gelişmelere gelenekçi ve yenilikçi yaklaşımlar içinde (ss. 121-135). Ankara: Gazi Kitabevi.
• Ada, A. A. ve Kılıç, Z. (2014). Sürdürülebilir kalkınma ve sürdürülebilir bankacılık: AB ve Türkiye’deki uygulamalar. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 42, 203-212.
• Akar, S. M. (2022). COVİD-19’un tetiklediği çevresel sorunlar: Marmara Denizi’nde görülen müsilaj ve dışsallıkları. 13. International Conference on Political Economy Inequality and Unemployment in the time of COVID-19, 23-25 June 2022, İstanbul, Turkey, 237-246.
• Akay, B. (2020). Mavi büyüme stratejisi: Türkiye’nin kıyı ve deniz turizmine yönelik bir inceleme. Türk Turizm Araştırmaları Dergisi, 4(3), 3051-3063.
• Akdoğan, D. A. (2019). Sürdürülebilir bir mavi ekonomi ve kamu politikaları. 10. International Congress on Current Debates in Social Sciences (CUDES), 3-5 December 2019, İstanbul, Turkey, 43-48.
• Akinyemi, O. E., Osabuohien, E. S., Alege, P. O. ve Ogundipe, A. A. (2017). Energy security, trade and transition to green economy in Africa. International Journal of Energy Economics and Policy, 7(3), 127-136.
• Alharti, M. ve Hanif, I. (2020). Impact of blue economy factors on economic growth in the SAARC countries. Maritime Business Review, 5(3), 253-268. DOI: 10.1108/MABR-01-2020-0006
• Altaş, İ. H. ve Şahin, E. (2019). Dünya’da ve Türkiye’de dalga enerjisi. Elektrik Mühendisliği, 465, 43-53.
• Andersson, J. (2013). Blå energi: en strategisk innovationsagenda för marin energi.
• Argın, M. ve Yerci, V. (2015). The assessment of offshore wind power potential of Turkey. 9th International Conference on Electrical and Electronics Engineering, 966-970.
• Avcı, T. B. (2019). Biyoteknolojinin renkleri. Erişim Adresi: https://www.biomedya.com/biyoteknolojinin-renkleri (Erişim tarihi: 11.04.2022).
• Bennett, N. J., Blythe, J., White, C. S. ve Campero, C. (2021). Blue growth and blue justice: ten risks and solutions for the ocean economy. Marine Policy, 125.
• Bir, J., Golder, Md. R., Zobayer, F. A., Das, K. K., Chowdhury, S. Z., Das, L. M., ve diğerleri. (2020). A review on blue economy in Bangladesh: prospects and challenges. International Journal of Natural and Social Sciences, 7(4), 21-29.
• Boran, Ş. (2017). Su ürünleri yetiştiriciliği ve ekonomiye katkısı. Ar&Ge Bülten 2017 Kasım Aralık – Sektörel, İzmir Ticaret Odası.
• Bostancı, S. H. ve Erbaş, A. E. (2019). Kent planlamada yenilenebilir enerji kaynaklarının kullanımı üzerine stratejik yaklaşımlar, S. H. Bostancı, D. Ç. Yıldırım ve E. Nişancı (Ed.), İktisadi, teknik ve strateji boyutları ile Türkiye’de enerji sorunsalı içinde (ss. 263-281). Ekin Yayınevi.
• Chen, S., De Bruyne, C. ve Bollempalli, M. (2020). Blue economy: community case studies addressing the poverty–environment nexus in ocean and coastal management. Sustainability, 12(11), 4654, 1-18. DOI: 10.3390/su12114654
• Choudhary, P., G, V.S., Khade, M. Savant, S., Musale, A., G, R. K. K., ve diğerleri. (2021). Empowering blue economy: from underrated ecosystem to sustainable industry. Journal of Environmental Management, 291, 112697, 1-16. DOI: 10.1016/j.jenvman.2021.112697
• Çoban, M. N. ve Ölmez, Ü. (2017). Mavi ekonomi ve mavi büyüme. Turkish Studies, 12(3), 155-166.
• Çöteli, F. T. (2020). Su ürünleri 2020. Ürün Raporu, T.C. Tarım ve Orman Bakanlığı, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü.
• Çöteli, F. T. (2021). Su ürünleri 2021. Ürün Raporu, Tarımsal Ekonomi ve Politika Geliştirme Enstitüsü.
• Delibalta, F. ve Yıldız, B. (2021). Okyanusların durumu ve korunması: bir giriş. Erişim adresi: https://bilimveaydinlanma.org/okyanuslarin-durumu-ve-korunmasi-bir-giris/ (Erişim tarihi: 18.04.2022).
• Deniz Kirliliği ve Nedenleri. (2022). Erişim adresi: https://cevreonline.com/deniz-kirliligi-ve-kaynaklari (Erişim tarihi: 16.04.2022).
• Deniz Ticaret Odası. (2019). Türkiye’de deniz turizmi, İstanbul.
• Deniz Ticaret Odası. (2021). Deniz ticareti.
• Deniz Ticaret Odası. (2021). Denizcilik sektörü raporu, İstanbul.
• Destebaşı, A. N., Yavuz, Ö. ve Toplar, S. (2015). Yeşil ekonomi ile sürdürülebilir kalkınma. Ege Üniversitesi 18. Uluslararası İktisat Öğrencileri Kongresi, 28-30 Nisan 2015, İzmir.
• Dinçer, F. İ., Bayram, G. E. ve Ak, S. (2018). Dünyada ve Türkiye’de deniz turizmi açısından kıyı alanlarını koruma yönetiminin incelenmesi. 4. Ulusal Deniz Turizmi Sempozyumu “Küresel Eğilimler-Yerel Etkiler”, 23-24 Şubat 2018, İzmir.
• Drejer, I., Andersen, P. H. ve Gjerding, A. N. (2014). Offshore vindindustri i Danmark: organisering og udvikling af et spirende forretningssystem. Aalborg Universitet.
• ECORYS, Deltares ve Oceanic Development. (2012). Blue growth: scenarios and drivers for sustainable growth from the oceans, seas and coasts. Third Interim Report.
• Erdoğan, O. ve Çetin, O. (2021). The effects of maritime transport on the Turkish economy. SSRN Electronic Journal, 1-13. DOI: http://dx.doi.org/10.2139/ssrn.3880804
• European Environment Agency. (2021). European maritime transport. Environmental Report 2021, EMSA.
• European Environment Agency. (2022). https://www.eea.europa.eu/tr/highlights/ab-denizyolu-tasimaciligi-birinci-cevresel (Erişim tarihi: 13.04.2022).
• FAO. (2020). The state of world fisheries and aquaculture 2020. Sustainability in action. Rome.
• Global Marine Biotechnology Market to Reach $5 Billion by 2026. (2022). Erişim adresi: https://www.globenewswire.com/news-release/2022/03/11/2401843/0/en/Global-Marine-Biotechnology-Market-to-Reach-5-Billion-by-2026.html (Erişim tarihi: 11.04.2022).
• Göksu, Y. ve Atik, O. (2017). Deniz turizmi yönetmeliğinin günübirlik gezi tekneciliği yönünden değerlendirilmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, Özel Sayı, 89-108.
• Greenpeace. (2019). Derin deniz, madencilik tehdidi altında, Sayı 140.
• Greenpeace. (2020). Deep trouble: the murky world of the deep sea mining industry.
• Greenpeace. (2021). https://www.greenpeace.org/turkey/blog/denizlerimiz-neden-can-cekisiyor/ (Erişim tarihi: 16.04.2022).
• Gür, B. ve Çiçek, G. (2021). Çanakkale bölgesi elma (Malus domestica L.) çeşitlerinde budama artık katsayısının ve yenilenebilir enerji potansiyelinin belirlenmesi. ÇOMÜ LJAR, 2(3), 1-8.
• Hurst, D., Børresen, T., Almesjö, L., De Raedemaecker, F. ve Bergseth, S. (2016). Marine biotechnology strategic research and innovation roadmap: insights to the future direction of European marine technology. Marine biotechnology ERA-NET: Oostende.
• Islam, M. K., Rahaman, M. ve Ahmed, Z. (2018). Blue economy of Bangladesh: opportunities and challenges for sustainable development. Advances in Social Sciences Research Journal, 5(8), 168-178.
• Jafrin, N., Saif, A. N. M. ve Hossain, M. I. (2016). Blue economy in Bangladesh: proposed model and policy recommendations. Journal of Economics and Sustainable Development, 7(21), 131-135.
• Kabil, M., Priatmoko, S., Magda, R. ve Dávid, L. D. (2021). Blue economy and coastal tourism: a comprehensive visualization bibliometric analysis. Sustainability, 13, 3650, 1-25. DOI: https://doi.org/10.3390/su13073650
• Kozan, G. Y., Özdemir, S. S. ve Günlü, E. (2014). Turizm yazınında “deniz turizmi”nin olgusal gelişimi. Dokuz Eylül Üniversitesi Denizcilik Fakültesi Dergisi, 6(2), 115-129.
• Kutluay Tutar, F., Ekici, M. ve Tutar, N. F. (2021). Geleneksel kahverengi ekonomiden yeşil ekonomiye geçişte yeşil istihdam. International Social Sciences Studies Journal, 7(84), 2890-2904. DOI: http://dx.doi.org/10.26449/sssj.3331
• Küpeli, D. G. ve Güney, C. (2019). Türkiye’de yenilenebilir enerji ve enerji politikası. TMMOB 6. Coğrafi Bilgi Sistemleri Kongresi, 23-25 Ekim 2019, Ankara.
• Lee, K-H., Noh, J. ve Khim, J. S. (2020). The blue economy and the United Nations’ sustainable development goals: challenges and opportunities. Environment International, 137, 105528, 1-6. DOI: https://doi.org/10.1016/j.envint.2020.105528
• Martínez‑Vázquez, R. M., Milán‑García, J. ve de Pablo Valenciano, J. (2021a). Challenges of the blue economy: evidence and research trends. Environmental Sciences Europe, 33, 61, 1-17. DOI: https://doi.org/10.1186/s12302-021-00502-1
• Martínez Vázquez, R. M., Milán García, J. ve de Pablo Valenciano, J. (2021b). Analysis and trends of global research on nautical, maritime and marine tourism. Journal of Marine Science and Engineering, 9(1), 93, 1-19. DOI: https://doi.org/10.3390/jmse9010093
• Matthews, R. (2022). Environmental implications of three types of economies: brown, blue and green. Erişim adresi: https://thegreenmarketoracle.com/2013/10/04/environmental-implications-of-three/#:~:text=A%20brown%20economy%20is%20one,like%20coal%2C%20oil%20and%20gas. (Erişim tarihi: 19.04.2022).
• Maurya, P. K., Ali, S. A., Ahmad, A., Zhou, Q., da Silva Castro, J., Khan, E ve Ali, H. (2020). An introduction to environmental degradation: causes, consequence and mitigation, V. Kumar, J. Singh ve P. Kumar (Ed.), Environmental degradation: causes and remediation strategies volume 1 içinde (ss. 1-20). Agro Environ Media.
• Mensah, J. (2019). Sustainable development: meaning, history, principles, pillars, and implications for human action: literature review. Cogent Social Sciences, 5(1), 1-21. DOI: https://doi.org/10.1080/23311886.2019.1653531
• Mete, E. ve Usta, C. (2019). The blue economy in Turkey, A. Akinci (Ed.), Interdisciplinary public finance, business and economics studies volume II içinde (ss. 97-108). Berlin: Peter Lang.
• Muslu, A. (2015). Deniz turizminde rekabet stratejisi olarak ürün farklılaştırması. Turizm ve Araştırma Dergisi, 4(2), 28-46.
• OECD. (2021). Fisheries and aquaculture in Turkey.
• Oğuz, S. C. (2021). COVID-19 salgınının dünya ticareti ve deniz taşımacılığına etkileri. Erişim adresi: https://kalkinmaguncesi.izka.org.tr/index.php/2021/04/12/covid-19-salgininin-dunya-ticareti-ve-deniz-tasimaciligina-etkileri/ (Erişim tarihi: 06.04.2022).
• Okyanusların Kalbindeki Sorun: Derin Deniz Madenciliği. (2019). Erişim adresi: http://www.cevreciyiz.com/haber-detay/5934/okyanuslarin-kalbindeki-sorun-derin-deniz-madenciligi (Erişim tarihi: 11.04.2022).
• Ordu Ticaret Borsası. (2020). Su ürünleri ve balıkçılık raporu.
• Önal, E. ve Yarbay, R. Z. (2010). Türkiye’de yenilenebilir enerji kaynakları potansiyeli ve geleceği. İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, Yıl: 9, Sayı: 18, 77-96.
• Önder, H. (2018). Sürdürülebilir kalkınma anlayışında yeni bir kavram: döngüsel ekonomi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 57, 196-204.
• Özalemdar, L. (2021). Biyoloji eğitimi ve ekonomi. Adıyaman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 39, 67-90.
• Özdemir, Ü. (2012). Türkiye’de gemilerden kaynaklı deniz kirliliğinin incelenmesi. Batman Üniversitesi Yaşam Bilimleri Dergisi, 1(2), 373-384.
• Öztürk, D., Güray, İ, Gül, M. ve Akyıldız, H. (2017). A general framework for short sea shipping. GİDB Dergi, Sayı: 9, 57-65.
• PEMSEA. (2015). Blue economy for business in East Asia: towards an integrated understanding of blue economy.
• Renault, J-F., Schwietring, T., Schumacher, K. Schumacher, G., Grimm, V. ve Konold, D. (2016). Übergang in eine Green Economy: Notwendige strukturelle Veränderungen und Erfolgsbedingungen für deren tragfähige Umsetzung in Deutschland, Teilvorhaben: Internationale Bestandsaufnahme des Übergangs in eine Green Economy.
• Rickels, W., Weigand, C., Grasse, P., Schmidt, J. ve Voss, R. (2019). Does the European Union achieve comprehensive blue growth? progress of EU coastal states in the Baltic and North Sea, and the Atlantic Ocean against sustainable development goal 14. Marine Policy, 106, 103515. DOI: https://doi.org/10.1016/j.marpol.2019.103515
• Roberts, J. ve Ali, A. (2016). The blue economy and small states. Commonwealth Blue Economy Series, No. 1. Commonwealth Secretariat, London.
• Scholaert, F., Margaras, V., Pape, M., Wilson, A. ve Kloecker, C. A. (2020). The blue economy: overview and EU policy framework. European Parliament.
• Shakouri, B. ve Yazdi, S. K. (2017). Causality between renewable energy, energy consumption, and economic growth. Energy Sources, Part B: Economics, Planning, and Policy, 12(9). DOI: https://doi.org/10.1080/15567249.2017.1312640
• Sharma, B. ve Sharma, B. (2020). Blue economy: impact of corona pandemic. International Journal of Management, 11(09), 717-728.
• Subasinghe, R., Soto, D. ve Jia, J. (2009). Global aquaculture and its role in sustainable development. Reviews in Aquaculture, 1(1), 2-9. DOI: 10.1111/j.1753-5131.2008.01002.x
• Sürdürülebilir Kalkınma Hakkında Temel Bilgiler. (2022). Erişim adresi: http://www.surdurulebilirkalkinma.gov.tr/temel-tanimlar (Erişim tarihi: 18.04.2022).
• Sürme, M. ve Dağlıoğlu, T. (2019). Su altı dalış turizmi tercih nedenlerini belirlemeye yönelik bir araştırma. Akademik Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 11(21), 377-385.
• Şenoğlu, G., Erden Topal, Y. ve Gürsoy Haksevenler, B. H. (2022). Yenilenebilir enerji kullanımı ve artırılmasına ilişkin politika önerileri: İstanbul örneği. İdealkent, 13(35), 171-196.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. (2022). https://yigm.ktb.gov.tr/TR-201146/deniz-turizmi-tesisleri-ve-araclari-istatistikleri.html (Erişim tarihi: 08.04.2022).
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2020). Ulaşan ve erişen Türkiye 2020.
• T.C. Ulaştırma ve Altyapı Bakanlığı. (2022). Kruvaziyer istatistikleri. Erişim adresi: https://denizcilikistatistikleri.uab.gov.tr/kruvaziyer-istatistikleri (Erişim tarihi: 08.04.2022).
• The Ocean Economy in 2030 – by OECD. (2017). https://marine.copernicus.eu/news/ocean-economy-2030-oecd#:~:text=In%202030%2C%20they%20are%20anticipated,fish%20processing%20and%20port%20activities (Erişim tarihi: 16.04.2022).
• The World Bank. (2013). From brown growth to green: the economic benefits of climate action. Erişim adresi: https://www.worldbank.org/en/news/feature/2013/06/25/growing-green-europe-and-central-asia (Erişim tarihi: 19.04.2022).
• Toplu Yılmaz, Ö. (2021). Türkiye’de sürdürülebilir mavi ekonomi için balıkçılık desteklerinin değerlendirilmesi. Ömer Halisdemir Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14(3), 906-923.
• TÜDAV. (2014). Derin denizler. Erişim adresi: https://tudav.org/calismalar/denizel-biyocesitlilik/derin-deniz/ (Erişim tarihi: 11.04.2022).
• TÜDAV. (2018). 2017 yılı Türkiye denizleri raporu.
• TÜİK. (2021). https://data.tuik.gov.tr/Bulten/Index?p=Su-Urunleri-2020-37252 (Erişim tarihi: 12.12.2021).
• TÜİK. (2022). https://data.tuik.gov.tr/ (Erişim tarihi: 18.05.2022).
• UNCTAD. (2020). The COVID-19 pandemic and the blue economy: new challenges and prospects for recovery and resilience.
• UNEP. (2009). Global Green New Deal, Policy Brief.
• UNEP. (2010). Green economy: driving a green economy through public finance and fiscal policy reform, Working Paper.
• UNEP. (2015). Blue economy: sharing success stories to inspire change.
• United Nations. (t.y.). Blue economy definitions. Erişim adresi: https://www.un.org/regularprocess/sites/www.un.org.regularprocess/files/rok_part_2.pdf (Erişim tarihi: 11.05.2022).
• United Nations. (2014). Blue economy concept paper. Erişim adresi: https://sustainabledevelopment.un.org/content/documents/2978BEconcept.pdf (Erişim tarihi: 29.06.2022).
• United Nations Economic Commission for Africa. (2018). Africa’s blue economy: opportunities and challenges to bolster sustainable development and socioeconomic transformation. Issues Paper.
• Voyer, M., Quirk, G., McIlgorm, A. ve Azmi, K. (2018). Shades of blue: what do competing interpretations of the blue economy mean for oceans governance?. Journal of Environmental Policy & Planning, 20(5), DOI: https://doi.org/10.1080/1523908X.2018.1473153
• WCED. World Commission on Environment and Development. (1987). Report of the World Commission on Environment and Development: Our Common Future.
• Wenhai, L., Cusack, C., Baker, M., Tao, W., Mingbao, C., Paige, K., ve diğerleri. (2019). Successful blue economy examples with an emphasis on international perspectives. Frontiers in Marine Science, 6(261), 1-14. DOI: 10.3389/fmars.2019.00261
• World Bank. (2016). Blue economy development framework: growing the blue economy to combat poverty and accelerate prosperity, Oceans 2030.
• World Bank. (2017). The potential of the blue economy: increasing long-term benefits of the sustainable use of marine resources for small island developing states and coastal least developed countries.
• World Bank. (2019). Going global: expanding offshore wind to emerging markets. Energy Sector Management Assistance Program.
• WWF. (2015a). All hands on deck: setting course towards a sustainable blue economy.
• WWF. (2015b). Principles for a sustainable blue economy.
• WWF. (2018). Getting it right in a new ocean: bringing sustainable blue economy principles to the Arctic.
• WWF. (2020). Yaşayan gezegen raporu 2020 – Biyolojik çeşitlilik kaybını tersine çevirmek.
• WWF. (2022a). Sürdürülebilir balıkçılık. Erişim adresi: https://www.wwf.org.tr/calismalarimiz/oceans/surdurulebilir_balkclk/ (Erişim tarihi: 12.04.2022).
• WWF. (2022b). 105. https://www.wwf.org.tr/ne_yapiyoruz/iklim_degisikligi_ve_enerji/yenilenebilirnerji_ve_enerjiverimliligi/kisakisayenilenebilirenerjikaynaklari/ (Erişim tarihi: 09.04.2022).
• Yaman, K. ve Caka, C. (2016). Türk limanlarında gemilerden kaynaklanan deniz kirliliğini önleme konvansiyonu kapsamında atık alım tesisi kurulması, işletimi ve yönetimi. ISEM2016, 3rd International Symposium on Environment and Morality, 4-6 November 2016, Alanya – Turkey, 667-674.
• Yıldırım, G. (2022). Mavi ekonomi: Türkiye’nin ABD, Çin, Yunanistan ve Bangladeş ile mukayeseli analizi. İşletme Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2, 427-451.
• Yılmaz, V. (2018). Sürdürülebilir kalkınma ve yeşil büyüme arasındaki ilişki. Journal of International Management, Educational and Economics Perspectives, 6(2), 79-89.