The 3008 Labour Act as a Regime Law: Public Policy Discourse in the National Press of the Early Republican Period

Year 2025, Issue: 86, 184 - 200, 25.10.2025

Salih Tosun

Abstract

This study aims to examine how the 3008 Labour Act one of the turning points in Türk labor history was represented and discursively constructed in the national press during the Early Republican period. Using a combination of historical document analysis and discourse analysis, news articles and commentaries from contemporary newspapers were systematically evaluated. The findings reveal that the Act was framed not merely as a labor regulation, but also as a public policy tool serving the ideological and political construction of the Republican regime. Pro-government newspapers portrayed the law as a “regime law,” emphasizing national unity and social cohesion rather than class consciousness. In contrast, opposition press outlets voiced critical concerns regarding the law’s practical applicability. The dominant discourse suggested that the Act would function to preempt class-based struggles and that the state would assume a regulatory and directive role in labor relations. Furthermore, reports indicated that concerns over potential social unrest similar to labor movements in France and Spain, had accelerated the legislative process.
In conclusion, the 3008 Labour Act was framed by the press in a manner consistent with regime ideology, emphasizing the state's dual role in maintaining domestic order and responding to international developments. The enactment of the law is thus interpreted as a public policy practice closely linked to statist economic strategies and the broader international labor movement of the era.

Keywords

3008 labour act , Early republican period , Public policy , Class struggle , National unity

Bir Rejim Kanunu Olarak 3008 Sayılı İş Kanunu: Erken Cumhuriyet Dönemi Ulusal Basınında Kamu Politikası Söylemi

Abstract

Bu çalışma, Türk emek tarihinin dönüm noktalarından biri olan 3008 Sayılı İş Kanunu’nun, Erken Cumhuriyet Dönemi ulusal basınında nasıl temsil edildiğini ve söylemsel olarak nasıl kurgulandığını incelemeyi amaçlamaktadır. Çalışmada tarihsel doküman analizi ile söylem analizi yöntemleri bir arada kullanılarak dönemin gazetelerinde yer alan haber ve yorumlar sistematik biçimde değerlendirilmiştir. İnceleme sonucunda, kanunun yalnızca bir çalışma yaşamı düzenlemesi değil, aynı zamanda Cumhuriyet rejiminin ideolojik ve siyasal inşasına hizmet eden bir kamu politikası aracı olarak sunulduğu tespit edilmiştir. İktidara yakın gazetelerde kanun, “rejim kanunu” olarak tanımlanmış; işçi sınıfı bilincine yer verilmeden, milli birlik ve toplumsal bütünlük vurgusu öne çıkarılmıştır. Muhalif basın ise kanunun uygulanabilirliğine dair çeşitli eleştirilerde bulunmuştur. Yaygın söylemde, kanunun sınıfsal mücadeleleri önleyici bir işlev üstleneceği ve devletin çalışma hayatında düzenleyici-yönlendirici bir rol üstleneceği ifade edilmiştir. Ayrıca, Fransa ve İspanya’daki işçi hareketlerinin Türkiye'de benzer toplumsal tepkilere yol açabileceği yönündeki endişelerin, kanunun hızla yasalaştırılmasında etkili olduğuna dair söylemler basında yer bulmuştur. Sonuç olarak, 3008 Sayılı İş Kanunu, basın aracılığıyla rejim ideolojisiyle uyumlu bir biçimde kamuoyuna sunulmuş; bu süreçte, devletin hem iç düzeni sağlama hem de uluslararası gelişmelere karşı önlem alma refleksi vurgulanmıştır. Kanunun çıkarılması, devletçi ekonomi politikaları ve dönemin uluslararası işçi hareketleriyle yakından ilişkili bir kamu politikası pratiği olarak değerlendirilmiştir.

Keywords

3008 sayılı iş kanunu , Erken cumhuriyet dönemi , Kamu politikası , Sınıfsal mücadele , Milli birlik

Ethical Statement

Bu çalışma etik izin gerektirmemektedir.

Supporting Institution

Bu çalışma herhangi bir resmi, ticari ya da kar amacı gütmeyen organizasyondan fon desteği almamıştır

References

• Akkaya, Y. (2010). Cumhuriyet’in hamalları: İşçiler. İstanbul: Yordam Kitap.
• Akkoyun, T. (1996). Atatürk devri İzmir basını ve kamuoyu üzerindeki tesiri. Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 12(34), 101-124.
• Avşar, A. (1998). Serbest Cumhuriyet Fırkası. İstanbul: Kitabevi.
• Braun, V., & Clarke, V. (2006). Using thematic analysis in psychology. Qualitative Research in Psychology, 3(2), 77–101.
• Bowen, G. A. (2009). Document analysis as a qualitative research method. Qualitative Research Journal, 9(2), 27–40.
• Ceylan, Ö. (2019). 3008 sayılı İş Kanunu’ndan 931 sayılı İş Kanunu’na: Türkiye’de bireysel iş hukukunun kurumsallaşması. Emek Araştırma Dergisi, 10(15), 85–102.
• Cumhuriyet Gazetesi. (1936). Cumhuriyet Günlük Gazetesi ve Arşivi. Erişim adresi: https://egazete.cumhuriyet.com.tr/ (Erişim tarihi: 15.01.2025).
• Demir, Ş. (2012). İktidar-basın ilişkilerinin Türkiye’de görünümü (1918–1960). International Journal of Social Science, 5(6), 119–137.
• Durmaz, M. N. (2008). Bir ideolog bir ideoloji: Recep Peker ve korporatizm. Amme İdaresi Dergisi, 41(2), 161–184.
• Ekin, N. (1987). Türkiye’de endüstri ilişkilerinin gelişimi ve 1936 İş Kanunu. Sosyal Siyaset Konferansları, 35(36), 33–51.
• Entman, R. M. (1993). Framing: Toward clarification of a fractured paradigm. Journal of Communication, 43(4), 51–58.
• Fairclough, N. (1992). Discourse and social change. Cambridge: Polity Press.
• Güz, N. (1993). Serbest Cumhuriyet Fırkası sonrası basında muhalefet ve 1931 Matbuat Kanunu. Ankara: Gazi Üniversitesi İletişim Fakültesi Yayınları.
• Güzel, A. (1986). 3008 sayılı İş Yasasının önemi ve başlıca hükümleri. Sosyal Siyaset Konferansları Dergisi, 35(36), 165–222.
• Gazeteler. (2025). İstanbul Üniversitesi Gazeteden Tarihe Bakış Projesi. İstanbul Üniversitesi Kütüphane ve Dokümantasyon Daire Başkanlığı. Erişim adresi: https://nek.istanbul.edu.tr/ekos/GAZETE/ (Erişim tarihi: 15.01.2025).
• Karaca, E. (1994). Cumhuriyet olayı. İstanbul: Altın Kitaplar.
• Koray, M. (1994). Değişen koşullarda sendikacılık. İstanbul: TÜSES Yayınları.
• Koç, İ. C. (2006). Tek parti döneminde basın iktidar ilişkileri, 1929–1938. Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Köktener, A. (2004). Bir gazetenin tarihi Cumhuriyet. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Lüleci, Y. (2016). Tek parti döneminde iktidar ve basın. 1923–1946 Tek Partili Dönem Medya ve Siyaset 2 içinde (s. 53–86). Kocaeli: Volga Yayıncılık.
• Makal, A. (1999). Türkiye’de tek-partili dönemde çalışma ilişkileri (1920–1946). Ankara: İmge Yayınları.
• Makal, A. (2007). Ameleden işçiye: Erken Cumhuriyet dönemi emek tarihi çalışmaları. İstanbul: İletişim Yayınları.
• Makal, A. (2012). Çalışma ilişkileri tarihi. Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
• Miles, M. B., & Huberman, A. M. (1994). Qualitative data analysis: An expanded sourcebook. California: Sage Publications.
• Karakoç, E. (2009). Atatürk’ün Hatay davası. Bilig, 50(9), 97–118.
• Önder, M. (1991). Millî Mücadele’nin gazetesi Hâkimiyet-i Milliye nasıl çıkarıldı? Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 7(20), 285-302.
• Zorlu, M. (2014). Milli Korunma Kanunu versus 3008 sayılı İş Kanunu: Emeği denetim altına alan ve sermaye birikimini destekleyen bir kanun. Sosyal Güvenlik Dergisi, 4(1), 119–145.
• Scott, J. (1990). A matter of record: Documentary sources in social research. Cambridge: Polity Press.
• TBMM Zabıt Ceridesi, Cilt 12, 75. İçtima, 8.6.1936, s. 83; Peker, 1936.
• Van Dijk, T. A. (1998). Ideology: A multidisciplinary approach. London: Sage Publications.
• VanderLippe, J. M. (2005). The politics of Turkish democracy: İsmet İnönü and the formation of the multi-party system, 1938–1950. New York: SUNY Press.
• Vural, M. K. (2008). II. Dünya Savaşı Türkiyesi’nde bir muhalefet örneği olarak “Tan” gazetesi. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, 7(16), 381–395.