Üniversite Öğrencilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği Açısından Farkındalık Düzeyinin Çeşitli Değişkenlerle İncelenmesi

Year 2025, Issue: 86, 541 - 562, 25.10.2025

Tahsin Çetin , Nuray Kayatürk

Abstract

Bu araştırmanın amacı, üniversite öğrencilerinin İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG) açısından farkındalık düzeyinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesidir. Üniversite öğrencilerinin iş sağlığı ve güvenliğine farkındalıkları bazı sosyo-demografik özellikler ve çalışma hayatına dair özellikler açısından değerlendirilmiştir. Araştırma, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesinde öğrenim gören ve amaca uygun örneklem yoluyla seçilen 425 öğrenciden oluşmaktadır. Çalışmada, nicel araştırma yöntemlerinden tanımlayıcı ve kesitsel araştırma modeli kullanılmıştır. Bulgular, İSG yeterlilik algılarının cinsiyete göre kadınlarda erkeklerden anlamlı düzeyde yüksek olduğunu göstermiştir. Bölüm türüne göre, Ağaç İşleri Endüstri Mühendisliği öğrencilerinin diğer bölümlerdeki öğrencilerden daha yüksek farkındalığa sahip olduğu belirlenmiştir. Mezun olunan lise türüne göre, Anadolu lisesi ve diğer lise türlerinden mezun olan öğrenciler, meslek lisesi mezunlarına kıyasla daha yüksek farkındalık göstermiştir. Ayrıca işyeri eğitimi veya İSG bilgilendirmesi almış öğrenciler, almayanlara göre daha yüksek farkındalık düzeyine sahiptir. Bölüm seçme isteği ise farkındalık düzeyini anlamlı şekilde etkilememiştir. Sonuçlara göre üniversitede iş sağlığı ve güvenliğine dair öğrencilerin konu hakkında farkındalıkları genel olarak zayıf düzeydir. Bu bağlamda, öğrencilerin üniversitede aldıkları İSG bilgilerini artırıcı proaktif yaklaşımların artırılması, uygulamalı eğitimlerin yaygınlaştırılması ve İSG farkındalığının güçlendirilmesi gerekmektedir.

Keywords

Ağaç işleri endüstri mühendisliği , İSG farkındalığı , İSG yeterliliği , Üniversite öğrencileri

Investigation of Awareness Level of University Students in Terms of Occupational Health and Safety with Various Variables

Abstract

The aim of this study is to examine the level of awareness of university students in terms of Occupational Health and Safety (OHS) in terms of various variables. University students' awareness of occupational health and safety was evaluated in terms of some socio-demographic characteristics and characteristics related to working life. The study comprises 425 students studied at Muğla Sıtkı Koçman University, selected through a purposeful sampling method. The study employed descriptive and cross-sectional research models from quantitative research methods. The findings show that perceptions of OHS competence are significantly higher among women than men. In terms of department type, it was determined that students of Forestry Engineering have higher awareness than students in other departments. Based on the type of secondary school graduated from, students who graduated from Anatolian high schools and other types of secondary schools showed higher awareness compared to vocational high school graduates. Furthermore, students who received workplace training or OHS information had higher awareness levels than those who did not. The choice of department did not significantly affect the level of awareness. According to the results, students' awareness of occupational health and safety at university is generally low. In this context, it is necessary to increase proactive approaches that enhance the OHS knowledge students acquire at university, to expand practical training, and to strengthen OHS awareness.

Keywords

Woodworking ındustrial engineering , OHS awareness , OHS competence , University students

References

• Alpar, R. (2014). Spor, sağlık ve eğitim bilimlerinden örneklerle uygulamalı istatistik ve geçerlik-güvenilirlik (3. baskı). Ankara: Detay Yayıncılık.
• Aybek, E. (2022). Doğrulayıcı faktör analizi. Göçer Şahin, S. ve Buluş, M., (Ed.), Uygulamalı adım adım istatistik içinde (ss. 343-373), Ankara: Pegem Akademi Yayıncılık.
• Bilir, N. ve Yıldız, A. (2014). İş sağlığı ve güvenliği. Hacettepe Üniversitesi Yayınları, 189-341, Ankara.
• Brown, T. A. (2015). Confirmatory factor analysis for applied research (2nd ed.). The Guilford Press.
• Büyüköztürk Ş., Çokluk, Ö., & Köklü, N. (2018). Sosyal bilimler için istatistik. Ankara: Pegem Akademi, s.1-248.
• Cohen, L., Manion, L., Morrison, K. (2018). Research methods in education (8th ed.). London: Routledge. p.944, https://doi.org/10.4324/9781315456539.
• Çay, E. (2019). Özel eğitim okulu yöneticilerinin iş sağlığı ve güvenliği’ne yönelik görüşleri. Education Sciences, 14(1), s.1-16.
• Çetin, T., Çolak, M. (2023). İş sağlığı ve güvenliği eğitiminin pandemi sürecinde öğrenciler bakımından analizi. Ergonomi, 6(3), 178-192.
• Clarke, Amanda R. MPH, Goddu, Anna P. MSc, Nocon, Robert S. MHS, Stock, Nicholas W. BA, Chyr, Linda C. BA, Akuoko, Jaleesa A.S. BA, Chin, Marshall H. MD, MPH. (2013). Thirty years of disparities ıntervention research: what are we doing to close racial and ethnic gaps in health care?. Medical Care 51(11), 1020-1026. doi: 10.1097/MLR.0b013e3182a97ba3
• Fraenkel, J. R., Wallen, N. E., & Hyun, H. H. (2012). How to design and evaluate research in education. McGram-Hill Publishing.
• George, D., Mallery, P. (2020). Descriptive statistics. IBM SPSS Statistics 26 Step by Step: A Simple Guide and Reference (Sixteenth ed) içinde (ss. 112-120). New York: Routledge.
• Güneş, A. B. (2021). Faktör analizi. K. Z. Deniz (Ed.), İstatistikolay 2: çok değişkenli istatistik içinde (ss. 249-312). Ankara: Nobel Akademi.
• Hayes, A. F., & Coutts, J. J. (2020). Use omega rather than Cronbach’s alpha for estimating reliability. But…. Communication Methods and Measures, 14(1), 1-24. doi: 10.1080/19312458.2020.1718629
• International Labour Organization (ILO) (Uluslararası Çalışma Örgütü). (2023). https://www.ilo.org/tr/resource/statement/i%CC%87%C5%9F-sa%C4%9Fl%C4%B1%C4%9F%C4%B1-ve-g%C3%BCvenli%C4%9Fi-i%C3%A7in-taahh%C3%BCtlerimizi-yenilemek-i%C3%A7in-bir-araya (Erişim tarihi: 16.09.2025)
• International Labour Organization (ILO) (Uluslararası Çalışma Örgütü). (2024). Nearly 3 million people die of work-related accidents and diseases. https://www.ilo.org/resource/news/nearly-3-million-people-die-work-related-accidents-and-diseases (Erişim Tarihi: 05.02.2024).
• International Labour Organization (ILO) (Uluslararası Çalışma Örgütü). (2025). https://www.ilo.org/tr/resource/news/yakla%C5%9F%C4%B1k-3-milyon-ki%C5%9Fi-i%C5%9F-kazalar%C4%B1-ve-meslek-hastal%C4%B1klar%C4%B1-nedeniyle (Erişim Tarihi: 30.09.2025)
• Kalıntaş, D. Ç. (2022). İş sağlığı ve güvenliğinde eğitimin önemi: Üniversite öğrencilerinin iş sağlığı ve güvenliği farkındalığı üzerine bir çalışma. [Yayımlanmamış yüksek lisans tezi]. Çankaya Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
• Kara, H. E., Özay, M. E. (2021). Anadolu Lisesi ve Mesleki Teknik Anadolu Lisesi Öğrencilerinin İş Sağlığı Ve Güvenliği Bakış Açısı. International Journal of Social and Humanities Sciences Research (JSHSR), 8(75), 2470-2477.
• Kerby, D. S. (2014). The simple difference formula: An approach to teaching nonparametric correlation. Comprehensive Psychology, 3, 1-10.
• Kline, R. B. (2019). Yapısal eşitlik modellemesinin ilke ve uygulaması. Ankara: Nobel Akademi.
• Korkmaz, S., vd. (2014). MVN: An R Package for assessing multivariate normality. The R Journal. 6(2): 151-162.
• Özdemir, H. ve Kayabaşı, R. (2022). Üniversitelerin iş sağlığı ve güvenliği uygulama ve araştırma merkezleri üzerine bir içerik analizi. Çalışma İlişkileri Dergisi, 1, 44-69.
• Resmi Gazete, (2025). Resmî Gazete Tarihi: 29.12.2012, Resmî Gazete Sayısı: 28512 https://www.mevzuat.gov.tr/mevzuat?MevzuatNo=16923&MevzuatTur=7&MevzuatTertip=5 (Erişim Tarihi: 25.09.2025).
• Reşitoğlu, B., Bağdatoğlu, Ö. T., Bahar, L., Erden, S., Apaydın, S., Pekoğlu, E. (2018). İş sağlığı ve güvenliği eğitiminin sağlık hizmetlerindeki öğrencilerin bilgi ve tutumlarına etkisi. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi (IBAD), 3(2), 459-473.
• SGK (Sosyal Güvenlik Kurumu). (2025). İş kazası ve meslek hastalığı istatistikleri (4-1/A). https://www.sgk.gov.tr/Istatistik/Yillik/fcd5e59b-6af9-4d90-a451-ee7500eb1cb4/ (Erişim Tarihi: 28.09.2025).
• Kocaay, F. (2020). Bir fakülte çalışanlarının iş sağlığı ve güvenliği yeterlilik algılarına ilişkin ölçek geliştirme çalışması. [Yayımlanmamış doktora tezi]. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Şahmaran, T., Kar, H., Arısal, İ. (2019). İş sağlığı ve güvenliği ön lisans programında verilen eğitim ve öğretimin iş sağlığı ve güvenliği algısı üzerine etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 11(18), 1797-1827.
• Tabachnick, B. G., Fidell, L. S. (2012). Using multivariate statistics (Sixth ed.): Pearson.
• Temel, B. (2019). İş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin yeterliliğinin; meslek hastalıkları ve iş kazalarının önlenmesindeki etkilerinin incelenmesi. International Journal Of Social Humanıtıes Sciences Research, 6(40), 2026-2038.
• Tierney, N. and D. Cook (2023). Expanding tidy data principles to facilitate missing data exploration, visualization and assessment of ımputations. Journal of Statistical Software 105(7), 1-31.
• Topgül, S., ve Alan, Ç. (2017). Öğrencilerin iş güvenliği ve iş güvenliği eğitimi algısının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 22(2), 587-598.
• Tuncer, A., Canbaz, H. (2022). Sağlık sektöründe çalışan 65 farklı meslek grubunun ‘temel iş sağlığı ve güvenliği’ konusunda bilgi düzeylerinin değerlendirilmesi. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi, 31(6), 428-432.
• Yaşar, M. E., Aydemir, İ. (2023). İş sağlığı ve güvenliği farkındalığına etki eden faktörlerin belirlenmesi: sağlık çalışanları üzerine bir uygulama. Anadolu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 24(3), 213-230.
• Yavuz, Ş., Gür, B. (2019). Ön lisans ve lisans öğrencilerinde iş sağlığı ve güvenliği bilinci düzeylerinin incelenmesi. International Journal of Labour Life and Social Policy, 2(1), 19-29.
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004). SPSS uygulamalı bilimsel araştırma yöntemleri. Ankara: Detay Yayıncılık.