CUMHURİYETİN KURULUŞ DÖNEMİ AÇISINDAN ANTROPOLOJİ VE IRKÇILIK TARTIŞMALARI HAKKINDA GÖRÜŞLER

Year 2015, Volume: 55 Issue: 1, 91 - 112, 01.01.2015

Ahmet Kerim Gültekin

Abstract

Son yıllarda, Türkiye’de “Antropoloji” ve “Irk - Irkçılık” kavramları üzerinden sürdürülen çeşitli tartışmalar dikkati çekmektedir. Kamuoyunda çoğunlukla “Irk Bilimi” olarak tanınan ve tanıtılan Antropolojinin, Türkiye Cumhuriyeti’nin inşası süreçleri bağlamında ve güncel bazı tartışmalar ışığında, siyasi bir eğilim olarak ırkçılıkla ilişkileri değerlendirilmektedir.

Keywords

Antropoloji, Irk, Irkçılık

Views about the Debates on Anthropology and Racism within the Period of the Foundation of the Republic

Abstract

In recent years, some academic and public debates about “Anthropology” and “Racism” get more attention. Meanwhile, anthropology in Turkey is already known as a science of race, mostly. In this paper, according to some of these debates which are related to early periods of the Turkish Republic, racism as a political discourse is analyzed with a historical perspective on anthropology.

Keywords

Anthropology, Race, Racism

References

• AKTAR, Ayhan. “Tek Parti Döneminde ‘Irkçılık’ Meselesi”. Virgül. (Eylül 2005): 73 – 79.
• ASAD, Talal. Antropoloji ve Sömürgecilik. Çev. Ayşe Karınca. Ankara.:Ütopya Yayınları, 2008.
• ATAY, A. Tayfun. “Kavramlar Kargaşası Bilimdalları Çatışması – Dünyada ve Türkiye’de Sosyal İçerikli Antropolojiyi Adlandırma Sorunu”, Folklor/Edebiyat. VI. 22 (2000/2), ss. 135 – 161.
• ATAY, Tayfun. “Erken bir doğumdan gecikmiş bir büyümeye... Türkiye'de Antropoloji”. Folklor/Edebiyat. Sayı: 21 (2000), ss 5-10.
• AYDIN, Suavi. “Arkeoloji ve Sosyolojinin Kıskacında Türkiye’de Antropolojinin Geri Kalmışlığı”, Folklor ve Edebiyat. Cilt VI. Sayı: 22 (2002): 17 – 42.
• AYDIN, Suavi. “Nazan Maksudyan'ın Kitabı 'Türklüğü Ölçmek' Üzerine”, Tarih ve Toplum Yeni Yaklaşımlar, 2 (Güz 2005): 155-184.
• AYDIN, Suavi. “30’ların Tezlerine Geri Dönüş: Anadolu’da ‘Proto-Türklerin Yeniden Keşfi”, Toplum ve Bilim, (2003) 96: 8-34.
• AYDIN, Suavi ve Yılmaz Selim Erdal. Antropoloji. TC Anadolu Üniversitesi Yayını: Eskişehir, 2013.
• AYDIN, Suavi. “Cumhuriyetin İdeolojik Şekillenmesinde Antropolojinin Rolü: Irkçı Paradigmanın Yükselişi ve Düşüşü” (içinde) Modern Türkiye'de Siyasi Düşünce II: Kemalizm. İletişim Yayınları: İstanbul, 2001.
• AYDIN, Suavi. “Türk Tarih Tezi ve Halkevleri”, Kebikeç 2(3), (1996): 107-130.
• BAŞGÖZ, İlhan. “Türkiye'de Halk Bilimi Çalışmaları ve Milliyetçilik”, Folklor/Edebiyat (İlhan Başgöz Özel Sayısı), Sayı: 14, (1998): 73-84.
• BERKES, Niyazi. Türkiye’de Çağdaşlaşma. Bilgi Yayınları: Ankara.
• BLOCH, Maurice. Marksizm ve Antropoloji. (Çev. Mehmet Bozok) Ütopya Yayınları: Ankara, 2001.
• COPEAUX, Etienne. Türk Tarih Tezinden Türk-İslam Sentezine: Tarih Ders Kitaplarında (1931-1993) (çev. Ali Berktay) Tarih Vakfı Yurt Yayınları: İstanbul, 1998.
• ERSANLI BEHAR, Büşra. İktidar ve Tarih: Türkiye’de “Resmi Tarih” Tezinin Oluşumu (1929-1937). Afa Yayınları: İstanbul, 1992.
• GÜLTEKİN, Ahmet Kerim. “Bilimsel Sosyalizm ve Antropoloji”, Bilim ve Ütopya – Aylık Bilim, Kültür ve Politika Dergisi, Sayı: 232 (2013).: 77 – 87.
• GÜLTEKİN, Ahmet Kerim. “Antropolojik Bilimsel Çalışmaların Adlandırılması Tartışmaları – I”. Bilim ve Ütopya – Aylık Bilim, Kültür ve Politika Dergisi. Sayı: 232 (Ekim 2013a): 81–85
• GÜLTEKİN, Ahmet Kerim. “Antropolojik Bilimsel Çalışmaların Adlandırılması Tartışmaları – II”. Bilim ve Ütopya – Aylık Bilim, Kültür ve Politika Dergisi. Sayı: 233. (Kasım 2013b): 75–78.
• KAYA, Ferhat. 2014. “Hepimiz Biraz Neanderthaliz”, Bilim ve Gelecek, Sayı: 121.
• LINDEE, Susan ve Santos Ventura Ricardo. “The Biological Anthropology of Living Human Populations: World Histories, National Styles, and International Networks: An Introduction to Supplement”, Current Anthropology, 53 (2012): 3-16.
• MAGNERALLA, Paul. J. ve S. Aygen Erdentuğ. “Türkiye’deki Üniversitelerde ‘Sosyal’ Antropolojinin Dünü ve Bugünü: Biyo-Bibliyografik Bir Değerlendirme”, Folklor ve Edebiyat, Cilt VI. Sayı: 22 (2002): 43-105.
• MAGNERALLA, P. J. ve Orhan Türkdoğan. “The Development of Turkish Social Anthropology”, Chicago Journals. Vol. 17, No: 2 (Jun. 1976): 263-274.
• MASKUDYAN, Nazan. Türklüğü Ölçmek – Bilimkurgusal Antropoloji ve Türk Milliyetçiliğinin Irkçı Çehresi 1925-1939. Metis Yayınları: İstanbul, 2007.
• ÖZBEK, Metin. 50 Soruda İnsanın Tarih Öncesi Evrimi. Bilim ve Gelecek Yayınları: İstanbul, 2012.
• ÖZBUDUN, Sibel ve Gülfem Uysal. 50 Soruda Antropoloji. Bilim ve Gelecek Yayınları: İstanbul, 2013
• ÖZBUDUN, Sibel. “Anthropology as a Nation-Building Rhetoric: The Shaping of Turkish Anthropology (from 1850s to 1940s)”, Dialectical Anthropology. Volume 35. Issue 1 (March 2011): 111-129.
• ÖZBUDUN, Sibel. “Marksizm ve Antropoloji: Bir İlişkinin Geleceği Üzerine Düşünceler”, Folklor Edebiyat, Cilt: VI. Sayı: 22 (2000/2): 135 – 161.
• ÖZMEN, Abdurrahim. “‘Öteki’ni Anla(ma)ma Bilimi: Türkiye Antropolojisinin Sorunları”, Folklor ve Edebiyat. Cilt VI, Sayı: 22 (2002): 125–135
• ŞENEL, Alâeddin. Kemirgenlerden Sömürgenlere İnsanlık Tarihi. İmge Kitabevi Yayıncılık: Ankara, 2009.
• TOPRAK, Zafer. Darwin’den Dersim’e Cumhuriyet ve Antropoloji. Doğan Egmont Yayıncılık: İstanbul, 2012.
• ÜSTÜNDAĞ, Handan. ve Gökçe Bike Yazıcıoğlu. “The History of Physical Anthropology in Turkey” (Barra O’Donnabhain ve María C. Lozada der.), Archaeological Human Remains: Global Perspectives (içinde), New York: Springer, 2014. 199-211.
• http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=ktp&haberno=4178 (Erişim Tarihi: 15.10.2014)
• http://www.radikal.com.tr/ek_haber.php?ek=ktp&haberno=4211 (Erişim Tarihi: 15.10.2014)