KÜLTÜREL BELLEK KURUMLARINDA DİJİTALLEŞTİRME: KÜLTÜREL MİRAS ÜRÜNLERİNE YÖNELİK UYGULAMALAR ÜZERİNE BİR ARAŞTIRMA

Year 2017, Volume: 57 Issue: 1, 493 - 523, 01.01.2017

Semanur Öztemiz Bülent Yılmaz

Abstract

Kültürel bellek kurumlarının temel işlevlerini gerçekleştirmek adına yürüttükleri çalışmalar modern teknolojilerin sunduğu olanaklarla farklı boyutlar kazanmış, teknolojinin bu kurumlar üzerindeki belki de en büyük etkisi dijitalleştirme uygulamaları ile ortaya çıkmıştır. Dijitalleştirme, çeşitli nedenlerle değerli olan malzemelerin korunmasını sağlamak, çok kullanılan koleksiyonların yıpranmasını engellemek ve bu malzemelere erişimi artırmak gibi amaçlarla gerçekleştirilmektedir. Erişim, koruma ve onarım başlıkları altında özetlenebilen bu amaçlar, günümüzde kütüphane, arşiv ve müze koleksiyonları için dijitalleştirmeyi kaçınılmaz hale getirmektedir. Bu çalışmada, Türkiye'de dijitalleştirme uygulamalarında bulunan kamuya bağlı bazı kültürel bellek kurumlarında dijitalleştirme uygulamalarına ilişkin mevcut durumu ortaya koymak ve dijitalleştirme uygulamaları için ideal bir iş akış planı önermek amaçlanmıştır. Betimleme yöntemine dayalı olarak yapılan araştırma, Türkiye'de dijitalleştirme uygulamalarını yürüten ya da tamamlamış kamuya bağlı kültürel bellek kurumları arasında otorite sayılabilecek kurumlar üzerinde gerçekleştirilmiştir. Elde edilen bulgular, kültürel bellek kurumlarında dijitalleştirme sürecinin standartlardan oldukça uzak bir biçimde ve yetersiz düzeyde gerçekleştiğini göstermiştir.

Keywords

Kültürel Miras, Dijitalleştirme, Dijitalleştirme Süreci, Kültürel Miras Ürünlerinin Dijitalleştirilmesi

DIGITIZATION IN CULTURAL MEMORY INSTITUTIONS: A STUDY ON APPLICATIONS FOR CULTURAL HERITAGE PRODUCTS

Abstract

Studies performed by cultural memory institutions in order to fulll their major functions have reached different aspects and maybe the most important technological effects on those institutions arise through digitalization applications. Digitalization is taken place for the purposes of protecting valuable materials for some reasons, prevent frequently using collections to wear off and enhance access to these materials. These purposes can be gathered under access, protection and restoration titles, and make digitalization inevitable for library, archive and museum collections at the present time. In this study, it's intended to set forth the current situation of digitalization applications of some state owned cultural memory institutions in Turkey and suggest an ideal workow plan for these applications. The research uses descriptive method and applied on state owned cultural memory institutions those have a corner on the market and still performing or have already completed digitalization applications. Findings of the study shows that the digitalization process is performed considerably irrelevant and inadequate for the above mentioned cultural memory institutions.

Keywords

Cultural Heritage, Digitalization, Digitalization Process, Digitalization of Cultural Heritage Products

References

• Alakuş, Ali Osman. “Kültür Kavramı Tanımlarına İlişkin Bir Analiz.” Milli Eğitim Üç Aylık Eğitim ve Sosyal Bilimler Dergisi 164 (2004): 60–70. Web. 15 Mayıs 2016.
• Avrupa Konseyi Toplum İçin Kültürel Mirasın Değeri Çerçeve Sözleşmesi. Web. 16 Nisan 2016.
• Ayris, Paul. Guidance For Selecting Materials For Digitisation. Web. 15 Eylül 2016.
• Besek, June M. ve diğerleri. “Digital Preservation And Copyright: An International Study.” The International Journal of Digital Curation 2. 3 (2008):103-111.
• Cornell University Library/Research Department. “Moving Theory Into Practice: Digitalimaging Tutorial-Delivery.” Web. 10 Nisan 2016.
• Dietrich, D., ve J. Pekel. “Open Data in Cultural Heritage Institutions.” EuropeanPublic Sector Information Platform Topic Report, (2012/04). Web. 15 Eylül 2016.
• Ergün, Canan. Kütüphanelerde Sayısallaştırma Projesinin Planlanması. Web. 17 Temmuz 2016.
• Europeana. Web. 17 Haziran 2016.
• Europeana. Europeana Semantic Elements Specification and Guidelines. Web. 6 Haziran 2016.
• --. Definition of The Europeana Data Model v5.2.6. Web. 05 Nisan 2016.
• Harvey, Ross. Preserving Digital Materials. Boston: DE GRUYTER SAUR, 2011.
• Haşıloğlu, Selçuk Burak, Tamer Baran ve Oğuzhan Aydın. “Pazarlama Araştırmalarındaki Potansiyel Problemlere Yönelik Bir Araştırma: Kolayda Örnekleme v e Sıklık İfadeli Ölçek Maddeleri.” Pamukkale Journal of Business and Information Management 2. 1(2015):19-28.
• ICOM. Reevaluating The ICOM Definition of The Museum. Web. 17 Haziran 2016.
• INDICATE Project. Web. 17 Haziran 2016.
• Joint, Nick ve Derek Law. "The Electronic Library: A Review." Library Review 49. 9 (2000): 428-435.
• Kaptan, Saim. Bilimsel Araştırma ve İstatistik Teknikleri. Ankara: Rehber, 1996.
• Küçük, Mehmet Emin ve Gülten Alır. “Dijital Koruma (Arşivleme) Stratejileri Ve Bazı Uygulama Örnekleri.” Türk Kütüphaneciliği 17. 4 (2003): 340-356.
• McIlwaine, John ve diğerleri. "Guidelines For Digitization Projects For Collections And Holdings In The Public Domain, Particularly Those Held By Libraries and Archives." IFLA, 2002.
• Milli Kütüphane. “Dijital kütüphane.” Web. 05 Mayıs 2016.
• Müfettiş, Müşerref Can. Kültürel Miras ve Müzecilik. T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı, Kültürel Miras ve Müzecilik Konulu Çalışma Raporu. Web. 4 Temmuz 2016.
• Nadir ve Yazma Eser Dermelerinin Dijitalleştirilmesinin Planlanması İçin Kılavuzlar. Çev. ve Yay. Haz. Nevzat Özel. Ankara, 2015.
• NISO. “Understanding Metadata. “ Web. 4 Temmuz 2016.
• OAI. “Reference Model.” Web. 12 Mayıs 2016.
• Özlem, Doğan. Kültür Bilimleri ve Kültür Felsefesi. İstanbul: İnkîlap, 2000.
• Öztemiz, Semanur. Türkiye’de Dijital Kültürel Miras Ürünlerine Açık Erişim: Bir Model Önerisi. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2016.
• Pandey, Richa. “Digital Library Architecture.” Web. 15 Haziran 2016.
• Saha, Biswajit. Digital Archiving and Preservation: Present Scenario. Web. 4 Temmuz 2016.
• Simpson, Rosemary. 50 Years After “As We May Think”. Web. 4 Temmuz 2016.
• Soydal, İrem ve Mehmet Emin Küçük. “Dijital Kütüphanelerde Standartlar ve Protokoller.” Türk Kütüphaneciliği 17. 2 (2003): 121-146.
• Şahbaz, Ussal, Alpaslan Bilgiç ve Ali Sökmen. “Türkiye’de Kişisel Verilerin Korunmasının Hukuki ve Ekonomik Analizi (Raporun Birinci Bölümü).” İstanbul: Bilgi Üniversitesi. Web. 4 Temmuz 2016.
• Şahin, İlknur Darçın. Yerel Kültür Mirasının Dijitalleştirilmesi ve Halk Kütüphaneleri: Yalova Örneği. Yayımlanmamış Bilim Uzmanlığı Tezi, Hacettepe Üniversitesi, 2010.
• T.C. Başbakanlık Devlet Arşivleri Genel Müdürlüğü. “Online Hizmetler.” Web. 15 Ağustos 2016.
• T.C. Kültür ve Turizm Bakanlığı. “Kültürel Miras.” Web. 17 Haziran 2016.
• --. “Türkiye Yazmaları.” Web. 02 Nisan 2016.
• Tonta, Yaşar. “Bilgi Erişim Sorunu.” 21. Yüzyıla Girerken Enformasyon Olgusu: Ulusal Sempozyum Bildirileri. Ed. Tülay Fenerci ve Oya Gürdal. Ankara: Türk Kütüphaneciler Derneği, 2001. 198-206.
• --.“Dijital Yerliler, Sosyal Ağlar ve Kütüphanelerin Geleceği.” Türk Kütüphaneciliği 23.4 (2009): 742-768.
• TÜİK. “Kültürel Miras.” Web. 14 Temmuz 2016.
• Türk Dil Kurumu. “El Yazması ve Nadir Eserler.” Web. 4 Eylül 2016.
• Türkiye Kültür Mirasları. “www.kulturvarliklari.org Neden var?” Web. 4 Temmuz 2016.
• Türkiye Yazmaları. “Mevzuat.” Web. 4 Temmuz 2016.
• --. “İstatistikler.” Web. 4 Temmuz 2016.
• UNESCO. “Draft Medium Term Plan 1990-1995.” Web. 26 Eylül 2016.
• --. “UNESCO Universal Declaration on Cultural Diversity.” Web. 15 Ekim 2016.
• UNESCO Türkiye Milli Komisyonu. Somut olmayan Kültürel Miras Listelerinde Türkiye. Web. 10 Eylül 2016.
• Yılmaz, Bülent. “Dijital Kütüphane Becerileri Konusunda Türkiye’de Durum: AccessIT Projesi Çerçevesinde Bir Değerlendirme.” Türk Kütüphaneciliği 25. 1 (2011): 117-123.
• --. “Dijitalleştirme Konusunda Türkiye’den Bir Proje Örneği: AccessIT.” Web. 10 Ağustos 2016.
• Zetta.net. “The History Of Computer Storage: Innovation From 1928 To Today.” Web 10 Eylül 2016.