HUKUK DEVLETİNE ATILAN İLK ADIM: SENED-İ İTTİFAK

Year 2020, Volume: 4 Issue: 2, 76 - 99, 12.03.2021

Bahar Öngüç

Abstract

Genel olarak hukuk devleti, yurttaşların hukuki güvenlik içerisinde bulundukları, devletin işlem ve eylemlerinin hukuk kuralları ile bağlandığı bir sistemi anlatmaktadır. Temellerini antikiteye kadar götürmek mümkünse de Fransız Devrimi’nin etkisiyle küresel anlamda yayılmaya başlayan eşitlik, özgürlük gibi başat ilkeler ve anayasacılık faaliyetleri, hukuk devletinin sistemleşmesine ön ayak olmuştur. Türkiye açısından bir ilke olarak hukuk devleti kavramına ilk defa 1961 Anayasasında yer verildiği bilinmektedir. Bununla beraber hukuk devletine geçişin ilk adımlarının Osmanlı Devleti’ne kadar götürülmesi mümkündür. Osmanlı-Türkiye anayasal gelişmeleri incelendiğinde, iktidarın mutlak egemenliğinin sınırlandırılması ihtiyacı ve hukuk devleti arayışlarının ilk kamu hukuku belgesi niteliğinde olan Sened-i İttifak ile baş gösterdiği söylenilebilir. Bu çalışma genel olarak Sened-i İttifakı’ın hukuk devletine atılmış önemli bir adım niteliğinde olduğunu ortaya koymayı amaçlamaktadır.

Keywords

Modernleşme, Hukuk Devleti, Osmanlı, Ayanlar, Sened-i İttifak.

References

• AKŞİN, Sina: Türkiye Tarihi Cilt 3, Cem Yayınevi, İstanbul 2009.
• AKTAŞ, Sururi: “Hukuk Devleti İdealine Felsefi Bir Bakış”, Yıldırım Beyazıt Hukuk Dergisi, S. 1, s. 1-32.
• Anayasa Mahkemesi Kararları Dergisi, S. 14, https://www.anayasa.gov.tr/media/4933/kd_14.pdf (E.T. 08.01.2021).
• ARSLAN, Seyfettin: ”Osmanlı Siyasi Rejimini Şekillendiren Bir Olgu Olarak Patrimonyalizm”, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, C. 17, S. 1-2, s. 245-253.
• ARSLAN, Zühtü: “Devletin Hukuku, Hukuk Devleti ve Özgürlük Sarkacı”, Doğu Batı Düşünce Dergisi, S. 13, 67-89.
• BERKES, Niyazi: Türkiye’de Çağdaşlaşma, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul 2020.