Nanosentezde Yeşil Mühendislik Kavramı ve Çevre Mühendisliğindeki Yeri

Year 2021, Volume: 9 Issue: 4, 1267 - 1281, 31.07.2021

Şennur Merve Yakut , Mustafa Karataş

https://doi.org/10.29130/dubited.799609

Abstract

Bu çalışmada ağırlıklı olarak, son yıllarda artan çevreci yaklaşıma uygun yeşil nanomalzemelerin üretimi ve çevre mühendisliğindeki kullanım alanlarına değinilmektedir. Bilim insanları, özellikle nüfus artışı ve endüstrileşme sonucunda ortaya çıkan çevre kirliliği sonucunda, bu kirliliği durdurmak ya da en aza indirgemek için çalışmalar gerçekleştirmektedir. Bu çalışmaların büyük bir kısmı geleneksel kimyasal içerikli yöntemlere dayanmaktadır. Ancak, bu durumda bir taraftan kirleticiler etkin bir şekilde giderilirken bir taraftan da ikincil bir kirlenme ortaya çıkmaktadır. Bu yüzden doğal yollarla üretilmiş nanopartiküller önem kazanmıştır. Çevreci yaklaşımla sentezlenen nanopartiküler, tamamen biyolojik kökenli materyaller kullanılarak oluşturulmaktadır. Böylece çevre için zararlı çözücü maddeler yerine tamamen doğal bileşenler kullanılmakta ve arıtım verimi yüksek nanomalzemeler üretilmektedir. Sonuç olarak, yeşil kimya ve nanoteknoloji kavramları birleştirilerek gerçekleştirilen bu nanomalzemelerin gelecekte daha çok kullanılacağı düşünülmektedir.

Keywords

Arıtım, Nanoteknoloji, Yeşil Sentez

Supporting Institution

Aksaray Üniversitesi

Project Number

2020-039

Thanks

Aksaray Üniversitesi BAP Birimi

Green Engineering in Nanosynthesis and Its Place in Environmental Engineering

Abstract

This study mainly focuses on the production of green nanomaterials suitable for the environmentalist approach that has increased in recent years and their use in environmental engineering. Scientists carry out studies to stop or minimize this pollution, especially as a result of population growth and industrialization. Most of these studies are based on traditional chemical methods. However, in this case, while pollutants are effectively removed, a secondary pollution arises. Therefore, naturally produced nanoparticles have gained importance. The nanoparticles which synthesized with an environmental approach are create using completely biological materials. Thus, completely natural components are used instead of solvents harmful to the environment and nanomaterials with high treatment efficiency are produced. As a result, it is thought that these nanomaterials, which are realized by combining the concepts of green chemistry and nanotechnology, will be used more in the future.

Keywords

Treatment, Nanotechnology, Green synthesis

Project Number

2020-039

References

• [1] Z. Gerçek, “Kimya’nın yeni rengi: yeşil kimya,” Yükseköğretim ve Bilim Dergisi/Journal of Higher Education and Science, c. 2, s. 1, ss. 50-53, 2012.
• [2] O. Sogut ve B. Çelebi, “Daha temiz analizler: yeşil kimya,” Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 8, s. 1, ss. 160-175, 2020.
• [3] C. Jiménez-González, D. J. C. Constable, Yeşil Kimya ve Mühendislik Pratik Bir Tasarım Yaklaşımı,1. Baskıdan çeviri, Ankara, Türkiye: Nobel Yayıncılık, 2016, T. K. Aşkar, Çev., ss. 670-673.
• [4] Y. Wang, D. O’Connor, Z. Shen, I. M. Lo, D. C. Tsang, S. Pehkonen, S. Pu and D. Hou, “Green synthesis of nanoparticles for the remediation of contaminated waters and soils: Constituents, synthesizing methods, and influencing factors,” Journal of Cleaner Production, vol. 226, pp. 540-549, 2019.
• [5] O. V. Kharissova, H. R. Dias, B. I. Kharisov, B. O. Pérez and V. M. J. Pérez, “The greener synthesis of nanoparticles,” Trends in biotechnology, vol. 31, no. 4, pp. 240-248, 2013.
• [6] B. Kumar, K. Smita, L. Cumbal, A. Debut and Y. Angulo, “Biofabrication of copper oxide nanoparticles using Andean blackberry (Rubus glaucus Benth.) fruit and leaf,” Journal of Saudi Chemical Society, vol. 21, pp. S475-S480, 2017.
• [7] R. Yuvakkumar, J. Suresh, A. J. Nathanael, M. Sundrarajan and S. I. Hong, “Novel green synthetic strategy to prepare ZnO nanocrystals using rambutan (Nephelium lappaceum L.) peel extract and its antibacterial applications,” Materials Science and Engineering: C, vol. 41, pp. 17-27, 2014.
• [8] S. Gündüz, “Manyetik demir nanopartiküllerin yeşil sentez metodu ile üretilmesi ve nanobiyosensör olarak kullanımının incelenmesi,” Yüksek Lisans tezi, Nano Bilim ve Nano Mühendislik Anabilim Dalı, Atatürk Üniversitesi, Erzurum, Türkiye, 2018.
• [9] S. Saranya, A. Eswari, E. Gayathri, S. Eswari and K. Vijayarani, “Green synthesis of metallic nanoparticles using aqueous plant extract and their antibacterial activity,” International Journal of Current Microbiology and Applied Sciences, vol. 6, no. 6, pp. 1834-1845, 2017.
• [10] M. M. Norhasri, M. S. Hamidah and A. M. Fadzil, “Applications of using nano material in concrete: A review,” Construction and Building Materials, vol. 133, pp. 91-97, 2017.
• [11] A. Korkmaz, “ZnO nanomalzemelerinin yapısal özelliklerinin reaksiyon basıncı ve reaksiyon süresi ile kontrol edilmesi,” Yüksek Lisans tezi, Metalurji ve Malzeme Mühendisliği Anabilim Dalı, Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye, 2020.
• [12] Ö. Nazikcan, “Farklı üretim özelliğine sahip nanomalzemelerin bitkiler üzerindeki etkilerinin incelenmesi,” Yüksek Lisans tezi, İleri Teknolojiler Anabilim Dalı, Anadolu Üniversitesi, Eskişehir, Türkiye, 2015.
• [13] E. Esmeray ve O. Özata, “Nanopartiküllerin çevre mühendisliğinde kullanımı ve temel laboratuvar malzemeleri ile gümüş nanopartikül (AgNPs) sentezi,” Avrupa Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 16, ss. 521-527, 2019.
• [14] B. Bilgili, “Gümüş nanopartiküllerin (AgNP) sentezi ve karakterizasyonu,” Yüksek Lisans tezi, Kimya Anabilim Dalı, Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi, Muğla, Türkiye, 2014.
• [15] U. B. Şimşek, “Farklı sentez koşullarında sıfır değerlikli nanopartikül üretimi, optimizasyonu ve tekstil boyar maddelerin giderimine uygulanması,” Yüksek Lisans tezi, Nanoteknoloji ve İleri Malzemeler Anabilim Dalı, Mersin Üniversitesi, Mersin, Türkiye, 2015.
• [16] Z. Tüylek, “Küçük şeylerin hikâyesi: nanomalzeme,” Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 5, s. 2, ss. 130-141, 2016.
• [17] M. Yer, “Gümüş nanopartiküllerin sentezlenmesi ve karakterizasyonu,” Yüksek Lisans tezi, Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2012.
• [18] T.N. Çevik, “Nanomalzeme ile oluşturulan kompozit alginat boncukları ile ağır metal giderimi,” Yüksek Lisans tezi, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Akdeniz Üniversitesi, Antalya, Türkiye, 2019.
• [19] V. V. Ram, R. Singhal and R. Parameshwaran, “Energy efficient pumpable cement concrete with nanomaterials embedded PCM for passive cooling application in building,” Materials Today: Proceedings, vol. 28, no. 2, pp. 1054-1063, 2020.
• [20] J. Gonçalves,, N. Torres, S. Silva, F. Gonçalves, J. Noro, A. Cavaco-Paulo,A. Riberio and C. Silva, “Zein impart hydrophobic and antimicrobial properties to cotton textiles,” Reactive and Functional Polymers, vol. 154, pp. 104664, 2020.
• [21] M. Ç. Yavuzaslan, “MgO bazlı nanomalzeme ile atıksulardan renk gideriminin incelenmesi: renk giderim mekanizmasının araştırılması,” Yüksek Lisans tezi, Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı, Mersin Üniversitesi, Türkiye, Mersin, 2019.
• [22] B.T. Çamiç, “Grafen ve Gümüş Nanomalzeme tabanlı saydam iletken elektrot üretimi, karakterizasyonu ve organik güneş hücrelerine uygulanması,” Doktora tezi, Fizik Anabilim Dalı, Gebze Teknik Üniversitesi Gebze, Türkiye, 2018.
• [23] T. Gokkurt,, F. Findık,, H. Unal, and A. Mimaroglu, “Extension in shelf life of fresh food using nanomaterials food packages,” Polymer-Plastics Technology and Engineering, vol. 51, no. 7 ,pp. 701-706, 2012.
• [24] M. Delvaux,, J. Duchet,, P. Y. Stavaux,, R. Legras, and S. Demoustier-Champagne, “Chemical and electrochemical synthesis of polyaniline micro-and nano-tubules,” Synthetic Metals,, vol. 113, no. 3, pp. 275-280, 2000.
• [25] M.İlhan, “LCD ekranlar için nanomalzeme esaslı sıvı kristallerin üretilmesi,” Yüksek Lisans tezi, Fizik Anabilim Dalı, Fırat Üniversitesi, Elazığ, Türkiye, 2014.
• [26] V. Özkan, “Petrol türevi polimerlere nanopartikül katkılandırarak nanokompozit malzeme üretimi ve karakterizasyonu,” Doktora tezi, Makine Mühendisliği Anabilim Dalı, İskenderun Teknik Üniversitesi, Hatay, Türkiye, 2019.
• [27] B. Şahyar, “Balıketlerinde tazelik indikatörü olarak ksantin nanobiyosensörü geliştirilmesi ve gıda analizlerinde endüstriyel kullanımı,” Doktora tezi, Gıda Mühendisliği Anabilim Dalı, Ege Üniversitesi, İzmir, Türkiye, 2019.
• [28] Z. Wang, Z Gu., Y. Hong, Cheng. L and Z. Li, “Bonding strength and water resistance of starch-based wood adhesive improved by silica nanoparticles,” Carbohydrate Polymers, vol. 86, no. 1, pp. 72-76, 2011.
• [29] K. Roy, C. K. Sarkar and C. K. Ghosh, “Plant-mediated synthesis of silver nanoparticles using parsley (Petroselinum crispum) leaf extract: spectral analysis of the particles and antibacterial study,” Applied Nanoscience, vol. 5, no. 8, pp. 945-951, 2015.
• [30] B. Elveren, “Green synthesis of metal nanoparticles and their applications as plasmonic substrates,” Yüksek Lisans tezi, Biyoteknoloji Anabilim Dalı, İzmir Yüksek Teknoloji Enstitüsü, İzmir, Türkiye, 2018.
• [31] E. Sekmek, “Bazı metal nanopartiküllerin çeşitli biyoekstreler ile yeşil sentezi, karakterizasyonu ve grafit elektrot modifikasyonunda kullanımı,” Yüksek Lisans tezi, Kimya Anabilim Dalı, Gazi Üniversitesi, Ankara, Türkiye, 2019.
• [32] K. P. Kumar, W., Paul and C. P. Sharma, “Green synthesis of gold nanoparticles with Zingiber officinale extract: characterization and blood compatibility,” Process Biochemistry, vol. 46, no. 10, pp. 2007-2013, 2011.
• [33] H. M. El-Rafie, M. El-Rafie and M. K. Zahran, “Green synthesis of silver nanoparticles using polysaccharides extracted from marine macro algae,” Carbohydrate Polymers, vol. 96, no. 2, pp. 403-410, 2013.
• [34] S. Seshadri, K. Saranya and M. Kowshik, “Green synthesis of lead sulfide nanoparticles by the lead resistant marine yeast, Rhodosporidium diobovatum,” Biotechnology progress, vol. 27, no. 5, pp. 1464-1469, 2011.
• [35] A. Vágó, G. Szakacs, G. Sáfrán, R. Horvath, B. Pécz and I. Lagzi, “One-step green synthesis of gold nanoparticles by mesophilic filamentous fungi,” Chemical Physics Letters, vol. 645, pp. 1-4, 2016.
• [36] G. Arun, M. Eyini and P. Gunasekaran, “Green synthesis of silver nanoparticles using the mushroom fungus Schizophyllum commune and its biomedical applications,” Biotechnology and Bioprocess Engineering , vol. 19, no. 6, pp. 1083-1090, 2014.
• [37] R. D. Kale and P. B. Kane, “Colour removal using nanoparticles,” Textiles and Clothing Sustainability, vol. 2, no. 4, pp. 1-7, 2017.
• [38] F. Ge, M. M. Li, H. Ye and B. X. Zhao, “Effective removal of heavy metal ions Cd2+, Zn2+, Pb2+, Cu2+ from aqueous solution by polymer-modified magnetic nanoparticles,” Journal of Hazardous Materials, vol. 211, pp. 366-372, 2012.
• [39] S. Sarkar, S. Chakraborty and C. Bhattacharjee, “Photocatalytic degradation of pharmaceutical wastes by alginate supported TiO2 nanoparticles in packed bed photo reactor (PBPR),” Ecotoxicology and Environmental Safety, vol. 121, pp. 263-270, 2015.
• [40] F. Topuz and T. Uyar, “Cyclodextrin-functionalized mesostructured silica nanoparticles for removal of polycyclic aromatic hydrocarbons,” Journal of colloid and interface science, vol. 497, pp. 233-241, 2017.
• [41] İ. Ateş ve M. Üce, “Lise öğrencilerinin nanobilim ve nanoteknoloji farkındalığı,” Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty (GUJGEF), c. 37, s. 2, ss. 685-710, 2017.
• [42] B. Alan, “Aerobik depo sahalarında nanomalzemelerin davranışları ve atıkların ayrışma prosesleri üzerindeki etkilerinin araştırılması,” Yüksek Lisans tezi, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Yıldız Teknik Üniversitesi, İstanbul, Türkiye, 2016.
• [43] H. Örün, “MnO nanopartiküllerinin sentezi, karakterizasyonu ve fotokatalitik proseste uygulaması,” Yüksek Lisans tezi, Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı, Selçuk Üniversitesi, Konya, Türkiye, 2018.
• [44] Y. Wang, D. O'Connor, Z. Shen, I. M. Lo, D. C. Tsang, S. Pehkonen, S. Pu and D. Hou, “Green synthesis of nanoparticles for the remediation of contaminated waters and soils: Constituents, synthesizing methods, and influencing factors,” Journal of Cleaner Production, vol. 226, pp. 540-549, 2019.
• [45] A. Soliemanzadeh and M. Fekri, “The application of green tea extract to prepare bentonite-supported nanoscale zero-valent iron and its performance on removal of Cr (VI): effect of relative parameters and soil experiments,” Microporous and Mesoporous Materials, vol. 239, pp. 60-69, 2017.
• [46] B. Su, J. Lin, G. Owens and Z. Chen, “Impact of green synthesized iron oxide nanoparticles on the distribution and transformation of As species in contaminated soil,” Environmental Pollution, vol. 258, pp. 113668, 2020.
• [47] A. A. Romeh and R. A. I. Saber, “Green nano-phytoremediation and solubility improving agents for the remediation of chlorfenapyr contaminated soil and water,” Journal of Environmental Management, vol. 260, pp. 110104, 2020.
• [48] U. Shanker, V. Jassal and Rani, M, “Green synthesis of iron hexacyanoferrate nanoparticles: potential candidate for the degradation of toxic PAHs,” Journal of Environmental Chemical Engineering, vol. 5, no.4, pp. 4108-4120, 2017.
• [49] B. Desalegn, M. Megharaj, Z. Chen and R. Naidu, “Green mango peel-nanozerovalent iron activated persulfate oxidation of petroleum hydrocarbons in oil sludge contaminated soil,” Environmental Technology & Innovation, vol. 11, pp. 142-152, 2018.
• [50] M. Rani and U. Shanker, “Degradation of tricyclic polyaromatic hydrocarbons in water, soil and river sediment with a novel TiO2 based heterogeneous nanocomposite,” Journal of Environmental Management, vol. 248, pp. 109340, 2019.
• [51] T. B. Vidovix, H. B. Quesada, E. F. D. Januário, R. Bergamasco and A. M. S. Vieira, “Green synthesis of copper oxide nanoparticles using Punica granatum leaf extract applied to the removal of methylene blue,” Materials Letters, vol. 257, pp. 126685, 2019.
• [52] Y. Kuang, Q. Wang, Z. Chen, M. Megharaj and R. Naidu, “Heterogeneous Fenton-like oxidation of monochlorobenzene using green synthesis of iron nanoparticles,” Journal of Colloid and İnterface Science , vol. 410, pp. 67-73, 2013.
• [53] M. Martins, C. Mourato, S. Sanches, J. P. Noronha, M. B. Crespo and I. A. Pereira, “Biogenic platinum and palladium nanoparticles as new catalysts for the removal of pharmaceutical compounds,” Water Research, vol. 108, pp. 160-168, 2017.
• [54] M. Fazlzadeh, K. Rahmani, A. Zarei, H. Abdoallahzadeh, F. Nasiri and R. Khosravi, “A novel green synthesis of zero valent iron nanoparticles (NZVI) using three plant extracts and their efficient application for removal of Cr (VI) from aqueous solutions,” Advanced Powder Technology, vol. 28, no. 1, pp. 122-130, 2017.
• [55] C. P. Devatha, A. K. Thalla and S. Y. Katte, “Green synthesis of iron nanoparticles using different leaf extracts for treatment of domestic waste water,” Journal of Cleaner Production, vol. 139, pp. 1425-1435, 2016.
• [56] M. Hocaoğlu, “Murt yaprağı (Myrtus communis) özütü kullanılarak bakır oksit nanopartiküllerinin yeşil sentezi ve karakterizasyonu: telon blue aglf boyar maddesi adsorbsiyonunun araştırılması,” Yüksek Lisans tezi, Kimya Mühendisliği Anabilim Dalı, Mersin Üniversitesi, Mersin, Türkiye, 2017.
• [57] D. A. Demirezen, Y. Ş. Yıldız ve D. D. Yılmaz, “Amoxicillin degradation using green synthesized iron oxide nanoparticles: Kinetics and mechanism analysis,” Environmental Nanotechnology, Monitoring & Management, vol. 11, pp. 100219, 2019.
• [58] P. Bhattacharya, S. Swarnakar, S. Ghosh, S. Majumdar and S. Banerjee, “Disinfection of drinking water via algae mediated green synthesized copper oxide nanoparticles and its toxicity evaluation,” Journal of Environmental Chemical Engineering, vol. 7, no. 1, pp. 102867, 2019.
• [59] Ü. A. Güler, “Aljinat-TiO2-alg kompozitinin sentezi ve sulu çözeltilerden tetrasiklin gideriminde kullanılabilirliği ve karakterizasyonu,” Karaelmas Science and Engineering Journal, c. 6, s. 1, ss. 130-135, 2016.
• [60] B. A. Hemdan, A. M. El Nahrawy, A. F. M. Mansour and A. B. Abou Hammad, “Green sol–gel synthesis of novel nanoporous copper aluminosilicate for the eradication of pathogenic microbes in drinking water and wastewater treatment,” Environmental Science and Pollution Research, vol. 26, no. 10, pp. 9508-9523, 2019.
• [61] S. T. Fardood, A. Ramazani, S. Moradi and P. A. Asiabi, “Green synthesis of zinc oxide nanoparticles using arabic gum and photocatalytic degradation of direct blue 129 dye under visible light,” Journal of Materials Science: Materials in Electronics, vol. 28, no. 18, pp. 13596-13601, 2017.
• [62] S. Joseph and B. Mathew, “Microwave-assisted green synthesis of silver nanoparticles and the study on catalytic activity in the degradation of dyes,” Journal of Molecular Liquids, vol. 204, pp. 184-191, 2015.
• [63] G. Ç. Sümer, “Hava kirliği kontrolü: Türkiye’de hava kirliliğini önlemeye yönelik yasal düzenlemelerin ve örgütlenmelerin incelenmesi,” Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, c. 13, ss. 37-56, 2014.
• [64] R. Çalhan, “Tekstil nano partiküllerinin biyolojik arıtma sisteminde davranışı ve etkileri,” Yüksek Lisans tezi, Çevre Mühendisliği Anabilim Dalı, Pamukkale Üniversitesi, Denizli, Türkiye, 2012.
• [65] M. Abbasi, F. Saeed and U. Rafique, “Preparation of silver nanoparticles from synthetic and natural sources: remediation model for PAHs,” In IOP Conference Series: Materials Science and Engineering, vol. 60, no. 1, pp. 012061, 2014.
• [66] N. Gandhi, D. Sirisha, and V. C. Sharma, “Microwave-mediated green synthesis of silver nanoparticles using Ficus elastica leaf extract and application in air pollution controlling studies,” International Journal of Engineering Research and Applications, vol. 4, no. 1, pp. 61-72, 2014.
• [67] A. Palliyarayil, P. S. Prakash, S. Nandakumar, N. S. Kumar and S. Sil, “Palladium nanoparticles impregnated activated carbon material for catalytic oxidation of carbon monoxide,” Diamond and Related Materials , vol. 107, pp. 107884, 2020.
• [68] R. Magudieshwaran, J. Ishii, K. C. N. Raja, C. Terashima, R. Venkatachalam, A. Fujishima and S. Pitchaimuthu, “Green and chemical synthesized CeO2 nanoparticles for photocatalytic indoor air pollutant degradation,” Materials Letters, vol. 239, pp. 40-44, 2019.
• [69] I. Karaduman, A. A. Güngör, H. Nadaroğlu, A. Altundaş ve S. Acar, “Green synthesis of γ-Fe 2O3 nanoparticles for methane gas sensing,” Journal of Materials Science: Materials in Electronics, vol. 28, no. 21, pp. 16094-16105, 2017.
• [70] Ü. Şahin, T. Tunç ve S. Örs, “Yeraltı suyu kirliliği açısından atık su kullanımı,” International Journal of Agricultural and Natural Sciences, c. 4, s. 1, ss. 33-39, 2011.
• [71] A. Toli, A. Varouxaki, C. Mystrioti, A. Xenidis and N. Papassiopi, “Green synthesis of resin supported nanoiron and evaluation of efficiency for the remediation of Cr (VI) contaminated groundwater by batch tests,” Bulletin of Environmental Contamination and Toxicology, vol. 101, no. 6, pp. 711-717, 2018.
• [72] W. B. Ayinde, W. M. Gitari, M. Munkombwe and S. Amidou, “Green synthesis of Ag/MgO nanoparticle modified nanohydroxyapatite and its potential for defluoridation and pathogen removal in groundwater,” Physics and Chemistry of the Earth, Parts A/B/C, vol. 107, pp. 25-37, 2018.
• [73] F. Zhu, S. He and T. Liu, “Effect of pH, temperature and co-existing anions on the Removal of Cr (VI) in groundwater by green synthesized nZVI/Ni,” Ecotoxicology and Environmental Safety, vol. 163, pp. 544-550, 2018.
• [74] F Zhu. S. Ma, T. Liu and X. Deng, “Green synthesis of nano zero-valent iron/Cu by green tea to remove hexavalent chromium from groundwater,” Journal of Cleaner Production, vol. 174, pp. 184-190, 2018.
• [75] L. Qian, W. Zhang, J. Yan, L. Han, Y. Chen, D. Ouyang and M. Chen,”Nanoscale zero-valent iron supported by biochars produced at different temperatures: Synthesis mechanism and effect on Cr(VI) removal,” Environmental Pollution, , vol. 223, pp. 153-160, 2017.
• [76] L. Katata-Seru, T. Moremedi, O. S. Aremu and I. Bahadur, “Green synthesis of iron nanoparticles using Moringa oleifera extracts and their applications: removal of nitrate from water and antibacterial activity against Escherichia coli,” Journal of Molecular Liquids, vol. 256, pp. 296-304, 2018.
• [77] T. C. Oğuz, “İçme suyu arıtımında yaygın olarak karşılaşılan su kalite problemleri ve arıtımı için çözüm önerileri,” Uzmanlık tezi, T.C. Orman ve Su İşleri Bakanlığı, Ankara, Türkiye, 2015.