Bingöl Koşullarında Yetiştirilen Bazı Mısır (Zea mays L.) Çeşitlerinin Tane Kalite Özelliklerinin Belirlenmesi

Year 2023, Volume: 11 Issue: 3, 1341 - 1348, 31.07.2023

Kağan Kökten Erdal Çaçan Mahmut Kaplan Selim Özdemir

https://doi.org/10.29130/dubited.1112030

Abstract

25 farklı mısır çeşidine ait tanelerin kalite özelliklerinin belirlenmesi amacıyla bu çalışma yürütülmüştür. Çalışma, Bingöl ili ekolojik koşullarında 2015 yılı yetiştirme sezonunda yürütülmüştür. Çalışmada 25 farklı mısır çeşidinin tane kalite özelliklerinden ham protein (HP), ham kül (HK), asit deterjanda çözünmeyen lif (ADF), nötr deterjanda çözünmeyen lif (NDF), sindirilebilir kuru madde (SKM), sindirilebilir enerji (SE), metabolik enerji (ME), kuru madde tüketimi (KMT) ve nispi yem değeri (NYD) parametreleri incelenmiştir. İncelenen tüm özellikler açısından çeşitler arasında istatistiksel olarak önemli farklılıklar (P≤0.01) olduğu görülmüştür. Çalışmada ortalama olarak HP oranı %9.01, HK oranı %1.01, ADF oranı %4.30, NDF oranı %14.00, SKM oranı %85.6, SE 3.93 Mcal kg-1, ME 3.23 Mcal kg-1, KMT oranı %8.80 ve NYD 584 olarak elde edilmiştir. En yüksek HP oranı Dian ve Burak çeşitlerinden, en yüksek HK oranı, SKM oranı, SE, ME ve en düşük ADF oranı 12-231H0 çeşidinden, en yüksek KMT oranı ve NYD ile en düşük NDF oranı da Eldora çeşidinden elde edilmiştir. Sonuç olarak; Bingöl ili ekolojik koşullarında 12-231HO, Eldora, Burak ve Dian çeşitlerinin tane kalite özellikleri açısından yüksek değerler verdiği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Protein, kül, sindirilebilir enerji, metabolik enerji, nispi yem değeri

References

• [1] E. Açıkgöz, Yem Bitkileri I. Cilt, . Tarım ve Orman Bakanlığı Bitkisel Üretim Genel Müdürlüğü, Ankara, 2021.
• [2] TUIK (2021 02 Nisan), Türkiye İstatistik Kurumu, Bitkisel Üretim İstatistikleri, Erişim: http://www.tuik.gov.tr.
• [3] L. İdikut, M. Ekinci ve C. Gençolan, "Hibrid mısır çeşitlerinin koçan özellikleri ve tane kalite kriterleri," Nevşehir Bilim ve Teknoloji Dergisi, c. 9, s. 2, ss. 142–153, 2020.
• [4] O. Yozgatlı, U. Başaran, E. Gülümser, H. Mut ve M. Doğrusöz Çopur, "Bazı mısır çeşitlerinin morfolojik özellikleri, verim ve silaj kalitelerinin belirlenmesi," Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, c. 22, s. 2, ss. 170–177, 2019.
• [5] T. Taş, "Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays indentata Sturt) çeşitlerinin tane özellikleri ile tane verimi arasındaki ilişkilerin belirlenmesi," ISPEC Tarım Bilimleri Dergisi, c. 4, s. 2, ss. 222–233, 2020.
• [6] Y. Öztürk ve A. Orak, "Tekirdağ koşullarında ikinci ürün olarak yetiştirilen önemli bazı mısır çeşitlerinin verim ve verim unsurlarının belirlenmesi," Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, c. 23, s. 6, 1634–1646, 2020.
• [7] A. Kuşvuran ve R.İ. Nazlı, "Orta Kızılırmak havzası ekolojik koşullarında bazı mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin tane mısır özelliklerinin belirlenmesi," Yüzüncü Yıl Üniversitesi Tarım Bilimleri Dergisi, c. 24, s. 3, 233–240, 2014.
• [8] H. Geren, R. Avcıoğlu, B. Kır, G. Demiroğlu, M. Yılmaz ve A. Cevheri, "İkinci ürün silajlık olarak yetiştirilen bazı mısır çeşitlerinde farklı ekim zamanlarının verim ve kalite özelliklerine etkisi," Ege Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, c. 40, s. 3, ss. 57–64, 2003.
• [9] S. Vartanli ve H.Y. Emeklier, "Ankara koşullarında hibrit mısır çeşitlerinin verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi," Ankara Üniversitesi Ziraat Fakültesi Tarım Bilimleri Dergisi, s. 13, c. 3, 195–202, 2007.
• [10] E. Özata ve H. Kapar, "Bazı atdişi hibrit mısır (Zea mays indentata Sturt) genotiplerinin Samsun koşullarında kalite ve performanslarının belirlenmesi," Tarım Bilimleri Araştırma Dergisi (TABAD), c. 7, s. 2, 1–7, 2014.
• [11] B. Keskin, H. Akdeniz, S. Temel ve B. Eren, "Farklı tane mısır (Zea mays L.) çeşitlerinin besleme değerlerinin belirlenmesi," Atatürk Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, c. 49, s. 1, 15–19, 2018.
• [12] S. Kılınç, Ç. Karademir ve Z. Ekin, "Bazı mısır (Zea mays L.) çeşitlerinde verim ve kalite özelliklerinin belirlenmesi," Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Tarım ve Doğa Dergisi, c. 21, s. 6, 808–816, 2018.
• [13] V.H. Oddy, G.E. Robards and S.G. Low, "Prediction of in vivo dry matter digestibility from the fiber nitrogen content of a feed," In: G.E. Robards, R.G. Packham (Eds.), "Feed Information and Animal Production", Commonwealth Agricultural Bureaux, Farnham Royal, UK, pp. 395-398, 1983.
• [14] C.C. Sheaffer, M.A. Peterson, M. Mccalin, J.J. Volene, J.H. Cherney, K.D. Johnson, W.T. Woodward and D.R. Viands, "Acide Detergent Fiber, Neutral Detergent Fiber Concentration and Relative Feed Value," North American Alfalfa Improvemnt Conference, Minneapolis, 1995.
• [15] P.V. Fonnesbeck, D.H. Clark, W.N. Garret ve C.F. Speth, "Predicting energy utilization from alfalfa hay from the Western Region," Proc. Am. Animal Science, (Western Section), v. 35, pp. 305-308, 1984.
• [16] J.K. Khalil, W.N. Sawaya ve S.Z. Hyder, "Nutrient composition of Atriplex leaves grown in Saudi Arabia," J. Range Manage., v. 39, pp. 104-107, 1986.
• [17] JMP, Statistical Discovery from SAS, USA, 2018.
• [18] U. Başaran, E. Gülümser, M. Doğrusöz Çopur, H. Mut ve A. Şahin, "Farklı silajlık mısır çeşitlerinin hamur olum döneminde silaj ve tane özelliklerinin belirlenmesi," Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi Doğa Bilimleri Dergisi," c. 21, özel sayı, 1–5, 2017.
• [19] M. Basbag, M.S. Sayar, E. Cacan ve H. Karan, H. "Determining quality traits of some concentrate feedstuffs and assessments on relations between the feeds and the traits using biplot analysis," Fresenius Environmental Bulletin, c. 30, s. 02A, ss. 1627–1635, 2021.
• [20] C.E. Doğusoylu ve İ. Bayram, İ, "Tane mısırda yakın kızılötesi spektroskopi (NIR) kullanarak nötral deterjan fiber (NDF) değeri için kalibrasyon oluşturulması," 6th International Multidisciplinary Studies Congress Health Sciences, Veterinary and Sports Sciences, 26-27 April, 2019 Gaziantep, Türkiye.