Şeyh Vâ’iz-Zâde Muhammed Hâmid Divanı ve Topkapı Sarayı Nüshası

Year 2020, Issue: 3, 25 - 40, 21.12.2020

Tarık Fidan

Abstract

Klasik Türk Edebiyatı içerisinde birçok şair divan sahibi olmuştur. Şairlerin birçoğu şiirlerinin kaybolmaması için divan tertip etmişlerdir. Bu tertip sırasında şairlerin bazı şiirleri divan dışında kalmış ya da dost meclislerinde bu şiirler yazıya geçirilerek kaybolmasının önüne geçilmeye çalışılmıştır. Bu işlemler esnasında şairlerin divanlarının birçok nüshası ortaya çıkmış ve nüshalar arasında şiir farklılıkları meydana gelmiştir. Bu şairlerden birisi de Muhammed Hâmid El-Karsî(ö.1270/1854)’dir. Şairimizin divanının birçok nüshasının olduğu ve çeşitli kütüphanelerde de henüz ele geçmemiş şiirleri mevcuttur. Şairimize ait Divanı’nın bir nüshasını Topkapı Sarayı Yazma Eserler Bölümünde tespit etmiş bulunmaktayız. Tespit edilen bu nüshanın diğer nüshalara göre içerisinde çok daha fazla şiir barındırdığı görülmektedir. Şairimizin Klasik Türk Edebiyat içerisinde taşıdığı değerin ortaya çıkmasında tespit edilen bu nüshanın büyük önem arz ettiği görülmektedir. Bu çalışmamızda şairimizin içinde yaşadığı sosyal durum tespit edilerek, dönemin şiirlere yansımaları ortaya konulmaya çalışılacaktır. Nüshanın içerisinde yer alan şiirlerinden yararlanılarak şairin hayatı, eserleri ve edebî kişiliği hakkında bilgiler sunmaya çalışacağız. Ardından çalışmamızın ana yapısını oluşturan “Topkapı Sarayı Yazma Nüsha Tanıtımı” yapılacaktır.

Keywords

Muhammed Hamid, Topkapı Sarayı, Nüsha Tanıtımı, Divan, Şiirler

References

• Aslan, Y. ve Boy, A. (2017). Çarlık Rusya’sı yönetiminde Kars’ta eğitim ve eğitim kurumları. Türkiyat Araştırmaları Enstitüsü Dergisi, (59), 547-576.
• Atay, D. (2018). Karslı âlim Muhammed Hâmid Efendi’nin talebesi olarak Namık Kemal ve Namık Kemal’in edebî kişiliğinde Kars döneminin yansımaları. Uluslararası Kars Âlimleri Bildiri Sempozyumu Bildiri Kitabı içinde (262-281. ss.). Kars: Kafkas Üniversitesi İlahiyat Fakültesi.
• Bolayır, A. E. (1992). Namık Kemal. İstanbul: Milli Eğitim Bakanlığı Yayınları.
• Bursalı M. T. (1972). Osmanlı müellifleri. (haz. A. F. Yavuz ve İ. Özen).C.1, İstanbul: Meral Yayınları.
• Demiral, B. (1965). Namık Kemal Kars’ta. Kars:Kars Eli Dergisi, 2 (17), 1-13.
• Dizdaroğlu, H. (1995). Namık Kemal hayatı-sanatı-eserleri. İstanbul: Varlık Yayınları.
• Erkal, A. (2019). Nâtıkî Divanı inceleme-metin-tıpkıbasım. Ankara: Altınordu Yayınları.
• Kaplan, H. (2018). Baki’nin basılı divanlarında yer almayan şiirleri ve Divanı’nın bir nüshası üzerine notlar. İnternational Journal Of Language Academy Volume,6(2), 223-253.
• Kırzıoğlu, B. (1987). Muhammed Hâmid divançesi. Ankara: San Matbaası.
• Kırzıoğlu, F. (1943). Kars kitabı. İstanbul: C.H.P Yayınları.
• Kırzıoğlu, F. (1951). Kars’ın Namık Kemal üzerindeki etkisi. Orkun Dergisi, 48, 9-13.
• Kırzıoğlu, F. (1955). 1855 Kars zaferi. İstanbul: Işıl Matbaası.
• Kırzıoğlu, F. (1958a). Edebiyatımızda Kars 2. kitap. İstanbul: Işıl Matbaası.
• Kırzıoğlu, F. (1958b). Kars tarihi. İstanbul: Işıl Matbaası.
• Kırzıoğlu, F. (1964).Namık Kemal’in Kars’taki hocası Müderris Büyük Hâmid Efendi. Türk Kültürü Dergisi, 22, 204-208.
• Yakar, H. İ. (2010). 19. Yüzyıl Antepli mutasavvıf şair Mahremi ve Divan’ında hakiki aşk ve hakiki sevgili tezahürleri. Turkish Studies Volume Summer,5(3), 588-611.
• Topkapı Sarayı Yazma Eserler Kütüphanesi, Divan-ı Hâmid, No. 1049, 2a.vr-57b.vr.