DP600 Çeliğinin Farklı Süre ve Sıcaklıklarda Temperlenmesinin Mukavemet ve Delik Genişletme Oranına Etkisi

Yıl 2023, Cilt: 1 Sayı: 1, 11 - 21, 27.12.2023

Süreyya Albayrakoğlu , Nuri Şen , Tolgahan Civek , Oktay Elkoca

Öz

Gelişmiş Yüksek Mukavemetli Çelikler, şekillendirilen ürünlerin mukavemetine büyük katkı sağlayarak araçların toplam ağırlığının azaltılmasına önemli bir katkı sağlamaktadır. Bu çeliklerin mikroyapılarında bulunan çeşitli fazların birbirleri arasındaki yüksek mukavemet farklılıkları, şekillendirme işlemleri sırasında kenar yırtılma problemlerinin sıklıkla görülmesine yol açmaktadır. DP çelikleri, mikro yapılarında sertlik dereceleri birbirlerinden oldukça farklı olan ferrit ve martenzit fazlarından oluşan bir çelik olması sebebiyle kenar yırtılma problemlerinin sıklıkla görüldüğü bir AHSS çelik türüdür. Bu çalışmada, malzemenin mukavemetini önemli bir ölçüde korurken fazlar arasındaki mukavemet farkını azaltmak için DP600 çeliğine ılık sıcaklıklarda (75 °C, 375 °C) 300s, 900s, 1800s ve 3600s süreyle temperleme işlemi uygulanmıştır. Uygulanan temperleme işleminin DP600 çeliğinin mukavemetine ve delik genişleme oranına etkisini gözlemlemek amacıyla çekme testleri ve delik genişletme testleri yapılmıştır. DP600 çeliğinin 375 °C'de 900 saniye tavlanmasıyla delik genişleme oranının yaklaşık %55,12 oranında arttığı ve mukavemet azalmasının ise sadece %10,60 civarında olduğu saptanmıştır.

Anahtar Kelimeler

Çekme Testi, Delik genişletme testi, DP çeliği, temperleme

Kaynakça

• Azuma, M. ve ark. (2012) ‘Effect of hardness of martensite ve ferrite on void formation in dual phase steel’, Materials Science ve Technology (United Kingdom), 28(9–10), 1092–1100.
• Balisetty, V., Chakkingal, U. ve Venugopal, S. (2021) ‘Evaluation of stretch flangeability of dual-phase steels by hole expansion test’, International Journal of Advanced Manufacturing Technology, 114(1–2), 205–217.
• Basoeki, P. D. (2018) ‘Effects of DP steel microstructure on the disappearance of discontinuous yielding’, MATEC Web of Conferences, 204, 1–8.
• Bayramin, B., Şimşir, C. ve Efe, M. (2017) ‘Dynamic strain aging in DP steels at forming relevant strain rates ve temperatures’, Materials Science ve Engineering A, 704(July), 164–172.
• Chen, C. Y. ve ark. (2020) ‘A novel technique for developing a dual-phase steel with a lower strength difference between ferrite ve martensite’, Materials Today Communications, 23(January), 100895.
• Cora, Ö. N. ve Koç, M. (2014) ‘Promises ve Problems of Ultra/Advanced High Strength Steel (U/AHSS) Utilization in Automotive Industry’, 7th Automotive Technologies Congress (OTEKON 2014), (May), 1–8.
• Demeri, M. Y. (2013) Advanced High-strength Steels: Science, Technology, ve Applications. 1st edn. Ohio: ASM International.
• Gao, B. ve ark. (2019) ‘A high-strength heterogeneous structural dual-phase steel’, Journal of Materials Science, 54(19), 12898–12910.
• Guerrero, L. M. ve ark. (2021) ‘Strategies to increase austenite FCC relative phase stability in High-Mn steels’, Journal of Alloys ve Compounds, 854, 156971.
• Hance, B. M., Comstock, R. J. ve Scherrer, D. K. (2013) ‘The influence of edge preparation method on the hole expansion performance of automotive sheet steels’, SAE Technical Papers, 2.
• Hu, J. ve ark. (2013) ‘Microstructures ve mechanical properties of a new as-hot-rolled high-strength DP steel subjected to different cooling schedules’, Metallurgical ve Materials Transactions A: Physical Metallurgy ve Materials Science, 44(11), 4937–4947.
• Kamp, A., Celotto, S. ve Hanlon, D. N. (2012) ‘Effects of tempering on the mechanical properties of high strength dual-phase steels’, Materials Science ve Engineering: A, 538, 35–41.
• Karelova, A. ve ark. (2009) ‘Hole expansion of dual-phase ve complex-phase AHS steels - Effect of edge conditions’, Steel Research International, 80(1).
• Keeler, S., Kimchi, M. ve Mooney, P. J. (2017) ‘Advanced High-Strength Steels Guidelines Version 6.0’, WorldAutoSteel, (September), p. 314. Available at: https://www.worldautosteel.org/projects/advanced-high-strength-steel-application-guidelines/.
• Kundu, A. ve Field, D. P. (2016) ‘Influence of plastic deformation heterogeneity on development of geometrically necessary dislocation density in dual phase steel’, Materials Science ve Engineering: A, 667, 435–443.
• LeventSelova OktayÇavuşoğlu, ÇiğdemDindar, HakanAydın, O. (2023) ‘Elektrik direnç punta kaynağı ile üçlü birleştirilen FEP05/DP600/FEP05 çelik saclarda kaynak parametrelerinin mekanik özelliklere ve mikroyapı üzerindeki etkilerin araştırılması’, Journal, 39(2), 835–846.
• Li, C. S. ve ark. (2015) ‘Microstructure ve mechanical properties of dual phase strip steel in the overaging process of continuous annealing’, Materials Science ve Engineering: A, 627, 281–289.
• Mallick, P. K. (2010) Materials, design ve manufacturing for lightweight vehicles, Materials, Design ve Manufacturing for Lightweight Vehicles. Woodhead Publishing Limited. doi: 10.1533/9781845697822.
• Mirhosseini, S. ve ark. (2022) ‘Effect of temperature ve heat generation on martensitic phase transformation in DH steels’, 14(January). doi: 10.1016/j.rinma.2022.100281.
• Moyer, J. M. ve ANSELL, G. S. (1975) ‘The Volume Expansion Accompanying the Martensite Transformation in Iron-Carbon Alloys’, Metallurgical Transactions A, 6(September), 1785–1791.
• Queiroz, R. R. U., Cunha, F. G. G. ve Gonzalez, B. M. (2012) ‘Study of dynamic strain aging in dual phase steel’, Materials Science ve Engineering A, 543, 84–87.
• Sen, N. ve Civek, T. (2022a) ‘Detailed deformation behaviour analysis of DP steels at warm forming temperatures via warm tensile tests’, Ironmaking & Steelmaking, 49(6), 604–614.
• Sen, N. ve Civek, T. (2022b) ‘Detailed deformation behaviour analysis of DP steels at warm forming temperatures via warm tensile tests Detailed deformation behaviour analysis of DP steels at warm forming temperatures via warm tensile tests’, Ironmaking & Steelmaking, 1–11.
• Şen, N., Helimergin, F. ve Taşdemir, V. (2021) ‘Effects of fine blanking process on cutting surfaces of high-strength DP600 ve DP800 sheets’, Ironmaking ve Steelmaking, 48(9), 1083–1088.
• Senuma, T. (2001) ‘Physical Metallurgy of Modern High Strength Steel Sheets’, ISIJ International, 41(6), 520–532. Terrazas, O. R., Findley, K. O. ve Van Tyne, C. J. (2017) ‘Influence of martensite morphology on sheared-edge formability of dual-phase steels’, ISIJ International, 57(5), 937–944.
• Tisza, M. (2021) ‘Development of Advanced High Strength Automotive Steels’, Acta Materialia Transylvanica, 4(1), 9–17.
• Xu, L. ve ark. (2012) ‘Hole expansion of dual phase steels’, WIT Transactions on the Built Environment, 124, 75–83.