Bilecik Kenti Açık Yeşil Alanlarındaki Bitkilerin Belirlenmesi ve Bitkilendirme Tasarımı Uygulamaları Yönünden İrdelenmesi

Year 2021, Volume: 17 Issue: 1, 76 - 98, 30.06.2021

Hilal Kahveci

Abstract

Kentsel alanlarda doğal, estetik ve rekreasyonel faydalar sağlayan bitki taksonların seçiminde bazı tasarım ilke, öğe ve karakteristik özellikleri esas alınmalıdır. Bitkiler, peyzaj tasarımında kullanılan yapısal (taş, duvar, yapı gibi sert zemin) malzemelerin yumuşatılmasında, dolayısıyla estetik ve fonksiyonel mekanların oluşturulmasında önemli rol oynar. Canlı materyal olan bitkiler, bu özelliklerini ancak bir zaman sürecinde gerçekleştirmekte ve peyzajda mevsimsel değişimlerle zaman kavramını ortaya çıkaran dördüncü boyutu kazandırmaktadır. Bu çalışmada Bilecik kenti açık yeşil alanlarını oluşturan kamu binaları çevresi, site çevreleri, kent parkı, cadde ve refüj bitkileri, tarihi çevreler olmak üzere 12 alanda yer alan bitki türleri ele alınmıştır. Mevcuttaki bitki taksonları arazi çalışması, yerinde gözlem yöntemleri kullanılarak belirlenmiş, arazi formu ve fotoğraflama yapılarak kayıt altına alınmıştır. Sonuç olarak 114 bitki taksonunun tespit edildiği Bilecik kentinin tür çeşitliliği açısından önemli bir potansiyel oluşturduğu fakat bitkilendirme tasarımı kriterleri açısından etkili olmadığı gözlemlenmiştir. Bu doğrultuda mevcut sorunlar ortaya konmuş, gelecekte yapılacak bitkilendirme tasarımı uygulamalarına yönelik çözüm önerileri sunulmuştur.

Keywords

Kentsel peyzaj, bitkilendirme tasarımı, bitkilerin tasarım özellikleri

References

• Acar, C. (2008). Bitkilendirme Tasarımı Dersi, KTÜ Orman Fakültesi, Basılmamış Ders Notları.
• Altınçekiç, H. (2001). Peyzaj Mimarlığında Renk ve Önemi, İstanbul Orman Fakültesi Dergisi, Seri:B, Cilt:50, Sayı 2.
• Anşin, R. ve Özkan, Z. C., (1997). Tohumlu Bitkiler (Spermatophyta) Odunsu Taksonlar Kitabı, Karadeniz Teknik Üniversitesi Basımevi, II. Baskı, Trabzon, ISBN 975-6983-00-0.
• Atwell, K. (2000). Urban land resources and urban planting - case studies from Denmark, Landscape and Urban Planning, 52, 145-163.
• Başer, B. ve Yıldızcı, A. C. (2011). Kentsel açık mekan düzenlemelerinde bitki türü seçim kriterleri: İstanbul örneği, itüdergisi/a, mimarlık,planlama,tasarım Cilt: 10, Sayı: 2, 156-166.
• BEBKA, (2018).T.C. Bursa Eskişehir Bilecik Kalkınma Ajansı, Doğa/Nature Bilecik, Seçil ofset.
• Bekçi, B., Var, M. ve Taşkan, G. (2013). Bitkilendirme Tasarım Kriterleri Bağlamında Doğal Türlerin Kentsel Boşluk Alanlarında Değerlendirilmesi: Bartın, Türkiye, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi ISSN:2146-1880, e-ISSN: 2146-698X, Cilt: 14, Sayı:1, Sayfa: 113-125.
• Booth, N. K. (1990). Basic Elements of Landscape Architectural Design, Waveland Pres, Inc.Illinois, USA, 315p.
• Chen, G. (2007). Planting Design Illustrated, Outskirts Press, Inc. Denver, Colorado.
• Çelem, H. ve Ş. Şahin. (1997). Kent İçi Yol Ağaçlarının Görsel ve İşlevsel Etkileri. Kent Ağaçlandırmaları ve İstanbul Sempozyumu. Bildiriler Kitabı.s: 41-54. İstanbul.
• Doğan, T. G. ve Eroğlu, E. (2020). Odunsu Bitkilerin Farklı Kentsel Alan Kullanım Özelliklerine Göre Değerlendirilmesi: Düzce Kent Merkezi Örneği, Düzce Üniversitesi Bilim ve Teknoloji Dergisi, 8, 290-305.
• Erdoğan, A. ve Özer, S. (2009). Kayseri Kenti Yol Ağaçlarının Estetik ve Fonksiyonel Yönden İncelenmesi, Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10 (2);69-81.
• Eroğlu, E., Akıncı Kesim, G. ve Müderrisoğlu, H. (2005). Düzce Kenti Açık ve Yeşil Alanlarındaki Bitkilerin Tespiti ve Bazı Bitkisel Tasarım İlkeleri Yönünden Değerlendirilmesi, Tarım Bilimleri Dergisi, 11 (3) 270-277.
• Eroğlu. E., Kaya, S. ve Özçelik, Z. (2016). Tarihi Nitelik Taşıyan Kentsel Bir Alanda Bitkisel Çeşitliliğin Floristik ve Estetik Açıdan İrdelenmesi, Ormancılık Dergisi 12(2),163-177.
• Gül, A. (2000). Peyzaj-İnsan İlişkisi ve Peyzaj Mimarlığı, Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, Seri:A, Sayı:1, S:97-114.
• Gül, E., Abay, G. ve Kuter, N. (2006). Çankırı Kenti Park Ve Bahçelerindeki Agaç Ve Çalı Türleri, Kafkas Üniversitesi, Artvin Orman Fakültesi Dergisi, 7(1), 60-68.
• Gültekin, E. (1990). Bitki Kompozisyonu, Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Ders Kitabı, No:10, Adana.
• Güneroğlu, N., Bekar, M. (2020). Tasarım Sürecinin Bitkisel ve Yapısal Katman Dâhilinde Çözümlenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, 22(1): 9-21.
• Karaşah, B. (2014). Botanik Bahçelerinde Görsel Peyzaj Tercihlerinin Değerlendirilmesi: Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi (İstanbul) ve Kraliyet Botanik Bahçesi (Edinburgh) Örnekleri, Karadeniz Teknik Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Doktora Tezi, Trabzon.
• Karaşah, B. ve Var, M. (2012). Trabzon Ve Bazı İlçelerinde Kent Dokusundaki Bitkilendirme Tasarımlarının Ölçü-Form Açısından İrdelenmesi, Bartın Orman Fakültesi Dergisi, Cilt: 14, Özel Sayı, 1-11.
• Mamıkoğlu, N. G., (2010). Türkiye’nin Ağaçları ve Çalıları, Doğuş Grubu İletişim Yayıncılık ve Ticaret A.Ş., NTV Yayınları, ISBN: 978-605-5813-49-9, İstanbul.
• Motloch, J. (2001). Introduction to Landscape Design, 2nd Edition, ISBN-13: 978-0471352914 ISBN-10: 0471352918.
• Ocak, A., Öztürk, D. ve Kara, İ., (2017). Bilecik Florası. Turkuvaz Haberleşme ve Yayıncılık, ISBN 978-605-65470-8-9.
• Uluocak, N., (1994). Yerörtücü Bitkiler, İ.Ü. Orman Fakültesi Havza Amenajmanı Anabilim Dalı Ders Kitabı, İstanbul.
• URL 1, (2021). http://www.bilecik.gov.tr/cografi-yapi
• Yaltırık, F., (1993). Dendroloji Ders Kitabı I Gymnospermae, İstanbul Üniversitesi Orman Fakültesi Yayınları, 2. Baskı, İstanbul.
• Yaltırık, F. ve Efe, A., (1989). Otsu Bitkiler Sistematiği, İstanbul Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü Yayınları, İstanbul.
• Yılmaz, H. ve Irmak, M. A. (2004). Erzurum Kenti Açık-Yeşil Alanlarında Kullanılan Bitki Materyalinin Değerlendirilmesi. Ekoloji, 13, 52, S:9-16.