Zekâ Geriliği Olan Çocuk ve Ergenlerde Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Özellikleri

Year 2015, Volume: 5 Issue: 2, 12 - 18, 31.05.2015

Celalettin İçmeli , Adnan Özçetin Büşra Ataoğlu Handan Ankaralı

Abstract

Zekâ geriliği tanısı konulan çocuk ve ergenlerin sosyodemografik özellikleri ile bunlarda görülen dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğunun (DEHB) varlığı ve sıklığının incelenmesi amaçlanmıştır. Kasım 2011 ile ağustos 2013 tarihleri arasında Düzce Tıp Fakültesi Psikiyatri polikliniğine zekâ özürlülüğü nedeniyle başvurup, zekâ geriliği tanısı alan 205 çocuk ve ergen araştırma grubuna alınmıştır. Çalışmaya alınan çocukların ebeveynlerine yöneltilen sosyodemografik özelikleri kapsayan sorular yer almış, çocuk ve ergenlerde porteus labirent zeka testi ve DEHB tanısı için ebeveynlere yönelik tanı kriterleri ölçeği kullanılmıştır. Araştırma grubunu oluşturan 205 çocuğun %42’si kız %58 ‘i erkekti. Bunların 1/3‘ü 1-2 yıl eğitim almıştı. %75.2’si kırsal alanda yaşamaktaydı ve ailelerin gelir düzeyleri düşüktü. Annelerin %50,2’sinin hiç eğitim almadığı görüldü. Çocukların yaklaşık yarısı normal doğum, diğer yarısı erken, zor ve sezaryen doğum ile dünyaya gelmişti. Zekâ grupları ile dikkat eksikliği ve hiperaktivite arasında anlamlı ilişki bulundu. DEHB’si orta düzeyde olan çocuklar sınır zekâ grubunda sık görüldü. DEHB’si şiddetli olan çocuklar, orta ve hafif düzeyde zekâ geriliği olan çocuklarda daha fazla görüldü. Toplam grubun %38’i (n=78), sezaryen ile doğan 34 çocuğun %76.5’i (n=26) DEHB tanısı aldı. Sezaryen doğum ile DEHB arasında istatiksel olarak anlamlı bir ilişki bulundu (p<0.0001). Zekâ geriliği olan çocuklarda yüksek oranda DEHB ortaya çıktığı, bunda da en önemli nedenin sezaryen doğum şekli olduğu görüldü. Zekâ geriliği olan çocukların değerlendirilmesinde DEHB ve sezaryen doğumun öncelikle ele alınması gerektiği düşünülmektedir. Yanı sıra sezaryen doğum kararının verilmesinde tıbbı zorunlulukların olmadığı durumlarda çocuğun zekâ geriliği ve DEHB açısından ciddi risk taşıyacağı göz önüne alınmalıdır.

Keywords

Zekâ geriliği; DEHB; çocuk; ergen; sezaryen doğum

References

• Şengül ŞS. Zekâ Geriliği Olan Çocuklarda Tamamlayıcı ve Alternatif Tedavi Uygulamaları. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2009; 10(Ek 1): 24-5.
• Yörükoğlu A. Zekâ Gelişimi, Ruh Sağlığı. 25. Baskı. İstanbul: Özgür Yayın Dağıtım Ltd. Şti; 2002.
• Lakin KC, White CC, Hill BK, Bruininks RH, Wright EA. Longitudinal change and interstate variability in the size of residential facilities for persons with mental retardation. Ment Retard. 1990; 28(6): 343-51.
• Görker I, Korkmazlar Ü, Durukan M, Aydoğdu A. Çocuk ve ergen psikiyatri kliniğine başvuran ergenlerde belirti ve tanı dağılımı. Klinik Psikiyatri Dergisi. 2004; 7(2): 103-10.
• King BH, Hodapp RM, Dykens EM. Zekâ Geriliği. Aydın H, Bozkurt A, çeviri editörleri. Kaplan & Sadock’s Comprehensive Textbook of Psychiatry. Sekizinci Baskı. Ankara: Güneş Kitabevi; 2007. s. 3076-106.
• Volkmar FR, Dykens E. Mental Retardation. In: Levis M, editor. Child and Adolescent Psychiatry. Philadelphia: Lippincott Williams and Wilkins; 2003. p. 603-11.
• Aktepe E, Sönmez Y. Bir Üniversite Hastanesinde Zekâ Geriliği Tanısı Konulan Çocuk ve Ergenlerde Psikiyatrik ve Organik Eş Tanılar. New/Yeni Symposium Journal. 2012; 50(2): 67-75.
• Downey G, Coyne JC. Children of Depressed Parents: an integrative review. Psychol Bull. 1990; 108(1): 50- 76.
• Aktepe E. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Tanısı Konan Çocuk ve Ergenlerde Eş Tanılar ve Sosyodemografik Özellikler. New/Yeni Symposium Journal. 2011; 49(4): 201-8.
• Üneri ÖŞ, Vatandaş N, Atay G. Ergenlik Döneminde DEHB Tanısı Konan Bir Grubun Özellikleri ve 6-10 Yaş Grubunda Tanı Konan Çocuklarla Karşılaştırılması. Anadolu Psikiyatri Dergisi. 2009; 10(1): 48-54.
• Köroğlu E, çeviri editör. Amerikan Psikiyatri Birliği: Psikiyatride Sınıflandırılması El Kitabı. Yeniden Gözden Geçirilmiş Dördüncü Baskı (DSM-IV-TR). Ankara: Hekimler Yayın Birliği; 2001. Tanımlanması ve
• Tripp G, Wickens JR. Neurobiology of ADHD. Neuropharmacology. 2009; 57(7): 579-89.
• Jenson D, Yang K, Acevedo-Rodriguez A, Levine A, Broussard J I, Tang J, et al. Dopamine and Norepinephrine Methylphenidate Enhancement Hippocampal Synaptic Plasticity. Neuropharmacology. 2014; 90: 23-32. Participate in of In Vivo
• Yorbık Ö, Kırmızıgül P, Demirkan S, Söhmen T. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocuklarda Anne Sütü Alma Süreleri. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2003; 10(3): 115-20.
• Polanczyk G, Rohde LA. Epidemiology of attention- deficit/hyperactivity disorder across the lifespan. Current opinion in psychiatry. 2007; 20(4): 386-92.
• Özcan ME, Eğri M, Kutlu O, Yakıncı C, Karabiber H, Genç M. Okul çağı çocuklarında DEHB yaygınlığı: Ön çalışma. Turgut Özal Tıp Merkezi Dergisi. 1998; 5(2,3): 138-42.
• Montiel-Nava C, Pena JA, Montiel-Barbero I. Epidemiological hyperactivity disorder in a sample of Marabino children. Rev Neurol. 2003; 37(9): 815-9. deficit
• Öner P, Aysev A, İçağasıoğlu D, Deda G. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu Olan Çocukların Nörolojik Üniversitesi Tıp Fakültesi Mecmuası. 2001; 54(4): 301- 6. Ankara
• Porteus SD. Porteus Maze Tests: Fifty Years Application. Palo Alto, CA: Pacific Books; 1965.
• Hastings RP. Child behaviour problems and partner mental health as correlates of stress in mothers and fathers of children with autism. Journal of Intellectual Disability Research. 2003; 47(4-5): 231-7.
• Baker BL, McIntyre LL, Blacher J, Crnic K, Edelbrock C, Low C. Pre-school children with and without developmental delay: behaviour problems and parenting stress over time. Journal of Intellectual Disability Research. 2003; 47(4-5): 217-30.
• Mevzuat. Aile ve Sosyal Politikalar Bakanlığı, 1/7/2005 tarih ve 5378 sayılı Engelliler Hakkında Kanun. Ankara: T.C. Başbakanlık.
• Rowland AS, Lesesne CA, Abramowitz AJ. The epidemiology of attention-deficit/hyperactivity disorder (ADHD): A public health view. Mental retardation and developmental disabilities research reviews. 2002; 8(3): 162-70.
• Fidan T, Kirpinar I, Oral M, Koçak K. Is there a relationship between attention deficit/hyperactivity disorder and manic symptoms among children with mental Comprehensive psychiatry. 2011; 52(6): 644-9. of retardation unknown etiology?
• Strİmme P, Diseth TH. Prevalence of psychiatric diagnoses in children with mental retardation: data from a population-based study. Developmental Medicine & Child Neurology. 2000; 42(4): 266-70.
• Çak HT, Gökler B. Erken doğan çocuklarda dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu ve ilişkili doğum öncesi risk etkenleri. Turk Pediatri Arsivi. 2013; 48(4): 315-22.
• Curran EA, O'Neill SM, Cryan JF, Kenny LC, Dinan TG, Khashan AS, et al. Research Review: Birth by caesarean section and development of autism spectrum disorder and attention-deficit/hyperactivity disorder: a systematic review and meta-analysis. Journal of Child Psychology and Psychiatry. 2014; 56(5): 500–508. doi: 10.1111/jcpp.1235.
• Hergüner S, Hergüner A. Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğu olan Çocuk ve Ergenlerde Eşlik Eden Psikiyatrik Bozukluklar. Nöropsikiyatri Arşivi. 2012; 49(2): 114-8.