Sağlık Hizmetleri Talebi: Erzurum İlinde Bir Araştırma

Year 2012, Volume: 12 Issue: 4, 563 - 573, 01.09.2012

Muammer Yaylalı Selahattin Kaynak Zeynep Karaca

Abstract

Sağlık hizmetleri sektörü gelişme potansiyeli geniş olan bir sektördür. Her bireyin sağlık hizmetleri ile karşılaşma ihtimalinin yüksek olması, sağlık hizmetlerine ayrılan kaynakların toplumsal refah için kullanılan kaynakların önemli bir bölümünü teşkil etmesi ve dışsallıkları çok yüksek olan bir sektör olması nedeniyle bu sektöre olan talebin araştırılması önem arz etmektedir. Sektörün bu önemine istinaden hazırlanan çalışmanın amacı sağlık hizmetlerinin talebinde etkili olan faktörleri belirlemektir. Bu amaç doğrultusunda anket verileri kullanılarak sağlık hizmetleri talebini içeren bir logit modeli SPSS ve LIMDEP paket programları ile tahmin edilmiştir. Analiz sonucunda tüketicilerin sağlık hizmeti talep etme olasılıklarının gelir, yaş ve ailedeki birey sayısı ile doğru orantılı olduğu tespit edilmiştir. Ayrıca ekonomik faktörler, sağlık personelinin tutum ve davranış ile hastanelerin fiziksel ortamı gibi grup değişkenlerinin ortalaması 0,05 anlamlılık düzeyinde genel ortalamadan istatistiki açıdan anlamlı derecede farklı olduğu tespit edilmiştir

Keywords

Sağlık hizmetleri talebi, sağlık piyasası, tüketici, talep, logit model

Health Services Demand: A Study in Erzurum

Abstract

The sector of health services is a sector with a high potential of improvement. Given that every individual is likely to come across health services and that the resources shared for health services constitute a high rate of the resources shared for social welfare and since it is a sector with high externalities, it is of great importance to research the demand for this sector. The aim of this study, in line with the importance of this sector, is to determine the factors affecting the demand for health services. For this purpose, we estimate a logit model of demand for health services with SPSS and LIMDEP package softwares using the survey data. Our analysis suggests that the probability of the consumers’ demand for health services is positively related to the income, age and the number of the individuals in a family. It is also found that the average of the group specific variables, i.e. the economic factors, the attitudes and behaviors of the medical officials and the physical environments of the hospitals are significantly different from the general average in statistical terms at 0.05 level of significance

Keywords

Health services demand, health market, consumer, demand, logit model

References

• Acton, J.P. (1975) “Nonmonetary Factors in the Demand for Medical Services: Some Empirical Evidence” Journal of Political Economy, 83:595-614.
• Altay, A. (2007) “Sağlık Hizmetlerinin Sunumunda Yeni Açılımlar ve Türkiye Açısından Değerlendirilmesi” Sayıştay Dergisi, 64:33-58.
• Bailey, W. ve Philips, D.R. (1990) “Spatial Patterns of Use of Health Services in the Kingston Metropolitan Area, Jamaica” Social Science &Medicine, 30:1-12.
• Bhargava, A., Jamison, D.T., Lau, L.J. ve Murray, C.L. (2001) “Modeling the Effects of Health on Economic Growth” Journal of Health Economics, 20:423- 440.
• Brogan, C., Lawrence, D. ve Mayhew, L. (2008) “Clinical-Outcome-Based Demand Management in Health Services” Public Health, 122:84-91.
• Buor, D. (2004) “Gender and the Utilization of Health Services in the Ashanti Region Ghana” Health Policy, 69:375-388.
• Campbell, S.M., Roland, M.O. ve Buetow, S.A. (2000) “Defining Quality of Care” Social Science &Medicine, 51:1611-1625.
• Chernichousky, D. ve Meesook, O.A. (1986) “Utilization of Health Services in Indonesia” Social Science &Medicine, 23:611-620.
• Cutler, D. ve M., Lleras-Muney, A. (2010) “Understanding Differences in Health Behaviors by Education” Journal of Health Economics, 29:1-28.
• Çalışkan, Z. (2008) “Sağlık Ekonomisi: Kavramsal Bir Yaklaşım” Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 26:29-50.
• Çelik, Y. ve Hotchkiss, D.R. (2000) “The Socio- Economic Determinants of Maternal Health Care Utilization in Turkey” Social Science &Medicine, 50:1797-1806.
• Demirkan, B. (2006) “Sigorta Sektöründe Asimetrik Bilgi Problemi” Sigorta Araştırmaları Dergisi, 2:123-137. Dirican,
• Ahmet “ Ö r n e k l e m e
• Yöntemleri”, http://www.istanbul.edu.tr/itf/itfogrenci/
• attachments/079_ornekleme.pdf, (1-4, 03.07.2012).
• Gerdtham, U.G., Johannesson, M., Lundberg, L.ve Isacson, D. (1999) “The Demand for Health: Results from New Measures of Health Capital” European Journal of Political Economy, 15:501-521.
• Hayran, O. ve Sur, H. (1998) Sağlık Hizmetleri El Kitabı, İstanbul, Yüce Reklam Yayım Dağıtım A.Ş.
• Hodgson, G.M. (2008) “An Institutional and Evolutionary Perspective on Health Economics” Cambridge Journal of Economics, 32:235-256.
• Kernick, D. (2005) “An Introduction to the Basic Principles of Health Economics for Those Involved in the Development and Delivery of Headache Care” Cephalalgia, 25:709-714.
• Koçak, O. (2009) “Refah Devleti Işığında Sağlık Hizmetleri ve Türkiye’de Sağlık Sektöründe Gelişmeler” Anadolu International Conference in Economics, 1-19.
• Kurtulmuş, S. (1998) Sağlık Ekonomisi ve Hastane Yönetimi, İstanbul, Değişim Dinamikleri Yayınları.
• Leibowitz, A.A. (2004) “The Demand for Health and Health Concerns after 30 Years” Journal of Health Economics, 23:663-671.
• Liu,Y., Çelik, Y. ve Şahin, B. (2005) “Türkiye’de Sağlık ve İlaç Harcamaları, Ek: Türkiye’de Sağlık Hizmeti Talebinin Analizi” Sağlıkta Umut Vakfı Raporları, 85- 109.
• Luke, N. ve Munshi, K. (2007) Social Affiliation and the Demand for Health Services: Casteand Child Health in South India, Journal of Development Economics, 83:256-279.
• Mariko, M. (2003) “Quality of Care and the Demand for Health Services in Bamako, Mali: The Specific Roles of Structural, Process, And Outcome Components” Social Science &Medicine, 56:1183-1196.
• Matsuoka, S., Aiga, H., Rasmey, L.C., Rathavy, T. ve Okitsu, A. (2010) “Perceived Barriersto Utilization of Maternal Health Services in Rural Cambodia” Health Policy, 95:255-263.
• Mills, A. ve Gilson, L. (1988) “Health Economics for Developing Countries: A Survival Kit” Health Economics&Financing Programme Working Paper Series, No:01/88.
• Mutlu, A. ve Işık, A.K. (2005) Sağlık Ekonomisine Giriş, Bursa, Ekin Kitabevi Yayınları.
• Mwabu, G., Ainsworth, M. ve Nyamete, A. (1993) “Quality of Medical Care and Choice of Medical Treatment in Kenya: An Empirical Analysis” Journal of Human Resources, 28: 838-862.
• Nyman, J.A. (1999) “The Economics of Moral Hazard Revisited” Journal of Health Economics, 18:811- 824.
• Orhaner, E. (2006) Türkiye’de Sağlık Hizmetleri Finansmanı ve Genel Sağlık Sigortası, Ticaret ve Turizm Eğitim Fakültesi Dergisi,1:1-22.
• Özcebe, H., Sönmez, R., Atasoy, A., Dede, Ö., Demir, A., Fakıoğlu, E. ve Yılmaz, N. (2003) “Ankara Gülveren Sağlık Ocağı Bölgesi Anadolu Mahallesinde Yaşayan 65 Yaş ve Üzeri Nüfusun Sağlık Hizmeti Kullanımının Değerlendirilmesi” Turkish Journal of Geriatrics, 6: 22-26.
• Özer, H. (2004) Nitel Değişkenli Ekonometrik Modeller: Teori ve Bir Uygulama, Ankara, Nobel Yayıncılık.
• Phelps, C.E. (2003) Health Economics, 3rd Edition, Boston, Addison Wesley.
• Picone, G., Uribe, M. ve Wilson, R.M. (1998) The Effect of Uncertainty on the Demand for Medical Care, Health Capital and Wealth, Journal of Health Economics, 17:171-185.
• Stiglitz, J.E. (1988) Economics of the Public Sector, 2. Baskı, New York, W.N. Norton Comp. Inc.
• Tokat, M. (2000) Sağlık Ekonomisi, Eskişehir, Anadolu Üniversitesi Açıköğretim Fakültesi Yayınları, No: 1033.
• Wong, I.O.L., Lindner, M.J., Cowling, B.J., Lau, E.H.Y., Lo, S. ve Leung, G. M. (2010) “Measuring Moral Hazard and Adverse Selection by Propensity Scoring in the Mixed Health Care Economy of Hong Kong” Health Policy, 95:24-35.
• Yamane, T. (1967) Statistics: An Introductory Analysis, New York, Harper&Row.
• Yaylalı, M. (2004) Mikroiktisat, 3. Baskı, İstanbul, Beta Basım Yayım Dağıtım A.Ş.
• Yıldırım, H.H. (1999) “Piyasa, Sağlık Bakımı ve Piyasa Başarısızlıkları” Amme İdaresi Dergisi, 32:1-11.
• Adrese Dayalı Nüfus Kayıt Sistemi,(2011) http:// tuikapp.tuik.gov.tr/adnksdagitapp/adnks.zul,(12.04. 2011).
• Sağlık Hizmetlerinin Sunumu ve Alternatif Yöntemler,(2010) http://www.canaktan.org/ekonomi/ saglik-degisim-caginda/pdf-aktan/sunum-alternatif.pdf, (15.03.2010).