Mali Bağlantı Farkındalığının Belirlenmesine Yönelik Alan Araştırması

Yıl 2025, Cilt: 11 Sayı: 1, 21 - 36, 12.07.2025

Ulvi Sandalcı , İnci Sandalcı

Öz

Çağdaş kamu mali yönetim anlayışı, kamu tarafından yapılan harcamalar ile bu harcamaların finansman kaynağı olan vergilerin etkin, verimli ve rasyonel olup olmadığına odaklanmaktadır. Bu kapsamda kamu mali yönetiminde etkinlik, verimlilik ve rasyonelliğe ulaşmada etkili olan faktörler önem arz etmektedir. Söz konusu faktörlerden biri olan mali bağlantı, kamu harcamaları ile vergiler arasında bir ilişki olduğunu ifade etmektedir. Mali bağlantı farkındalığının artmasıyla kamu, yapılan harcamaları ve tahsil edilen vergileri mali saydamlık, şeffaflık ve hesap verebilirlik ilkeleri çerçevesinde yürütecektir. Bu da kamu ekonomisinde etkinlik, verimlilik ve rasyonelliğin sağlanmasına katkı sunacaktır. Bu bağlamda mali bağlantı farkındalık düzeyinin tespiti ve farkındalık düzeyini artırmaya yönelik atılacak adımlar önem kazanmaktadır. Çalışmanın amacı mali bağlantı farkındalık düzeyinin anket yöntemiyle belirlenmesidir. Bu kapsamda İstanbul’da ikamet eden 467 bireye anket uygulanarak mali bağlantı farkındalık düzeyleri ölçülmüştür. Anket sonucu elde edilen veriler SPSS 22 paket programı aracılığıyla analiz edilmiştir. Çalışmanın sonucuna göre mali bağlantı farkındalık düzeyi ortalamanın üstünde bulunmuştur. Bununla birlikte yaş ve eğitim düzeyi arttıkça mali bağlantı farkındalık düzeyinin arttığına ulaşılmıştır. Ayrıca erkekler, boşanmış/dullar ile ücretli kamu çalışanlarının mali bağlantı farkındalık düzeylerinin gruplarına göre daha yüksek olduğu tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler

kamu ekonomisi , mali bağlantı , anket

Kaynakça

• Aktan, C. C. (2012). “Piyasa Başarısızlığının Anatomisi ve Kamu Ekonomisi Rasyoneli”, (Der.) Kamu Ekonomisi I, Ed. Coşkun Can Aktan, Dilek Dileyici, Anadolu Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayını, No: 1669, s:11, Eskişehir.
• Aktan, C. C. (2019). “Kamu Ekonomisi II”, (Ed.). Aktan, C. C. ve Dileyici Başaran, D. , Eskişehir: T.C. Anadolu Üniversitesi Yayını No: 2992, Açıköğretim Fakültesi Yayını NO: 1945
• Arslan, A. (2002). Kamu Harcamalarında Verimlilik, Etkinlik ve Denetim, Maliye Dergisi, Sayı:140.
• Arslan, C. B. (2014). “Kamu Sektörünün Büyüklüğü ve Yolsuzluklar”, (Der.), Kamu Maliyesinde Güncel Sorunlar, Ed. Turgay Berksoy-Mehmet Şahin, Seçkin Yayınları, Ankara.
• Bademci, V. (2011). Kuder-Rıchardson 20, Cronbach’ın Alfası, Hoyt’un Varyans Analizi, Genellenirlik Kuramı Ve Ölçüm Güvenirliği Üzerine Bir Çalışma, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 17, 173-193
• Demir, İ. C. (2016). Katlanılabilir Vergi Yükü ve Belirleyicileri: Türkiye Üzerine Bir Araştırma, AKÜ İİBF Dergisi - Cilt: XVIII Sayı: 2 Yıl: Aralık 2016 Sayfalar:79-87
• Demir, İ. C. ve Ciğerci, İ. (2016). Vergi Bilincinin Oluşumunda Eğitimin Rolü: İlköğretim Öğrencileriyle Ampirik Bir Çalışma, Yönetim ve Ekonomi, Yıl:2016 Cilt:23 Sayı:1
• Demir, İ. C. (2009). Kamusal Harcamaların Toplumsal Algısı: Ampirik Bir Araştırma, Maliye Dergisi, Sayı 157, Temmuz-Aralık 2009
• Demir, İ. C., ve Kaya, P. B. (2017). Çiftçilerin Vergi Algısı ve Vergi Uyumu: Ampirik Bir Çalışma. Afyon Kocatepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 127-141.
• George, D. ve Mallery, M. (2010). SPSS For Windows Step By Step: A Simple Guide And Reference, 17.0 update (10a ed.) Boston: Pearson, 1-158.
• Güran, M. C. ve Oğuz, S. (2010) Kamu Ekonomisi Alanında Geçmişten Günümüze Yaşanan Gelişmeler ve Geleceğe İlişkin Beklentiler, Maliye Dergisi, Sayı 158, Ocak-Haziran 2010
• Hair, J. F., Black, W. C., Babin, B. J., Anderson, R. E. ve Tatham, R. L. (2013). Multivariate Data Analysis: Pearson Education Limited, 1-287.
• İnan, Ö. (1999). Ekonomik Hayatta Devletin Ağırlığı ve Verimliliğe Etkisi. Erciyes Üniversitesi İktisadi Ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, (15), 75-83.
• Karakaş, M. ve Çiçek, H. (2009). Vergi yükümlülerinin yolsuzluğa ilişkin tutum ve tepkileri: Gaziantep örneği. Sosyo Ekonomi, Ocak – Haziran 2009-1.
• Kartal, H., ve Şendurur, U. (2023). Muhasebede kayıt dışılık; vergi bilinci ve vergi algısı üzerine Ağrı ilinde bir çalışma. Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 9(1), 119-136. https://doi.org/10.31463/aicusbed.1135680
• Kirmanoğlu, H.,(2007), “Kamu Ekonomisi Analizi”, Beta Yayın, İstanbul.
• Koc, O. E. (2019). Vergilemenin mükellefler üzerindeki psikolojik etkileri: Vergiden kaçınma ve vergi kaçırma üzerine bir alan araştırması. Business and Economics Research Journal, 10(4), 1015-1027.
• Musgrave, A. ve Alan, T. P. (1958). Classics in the Theory of Public Finance, by Richard, Review by: R. C. Tress Economica New Series, Vol. 26, No. 102.
• Myles, G.D. (1995). “Public Economics”, Publisher: Cambridge University Press. Print Publication Year:1995.
• Özgün, Z., ve Yüksel, C. (2018). Mersin’de Vergi Mükelleflerinin Vergi Algısı, Vergi Bilinci ve Vergi Ahlakı Düzeyinin Ölçülmesi. Mersin Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 33-48.
• Özmen, A. (1999). “Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri”, İçinde A. Bir (ed.) Örnekleme (ss. 25-50). Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları, No:1081.
• Öztürk, N. (2016). “Kamu Ekonomisi”, Ekin Yayınevi, Bursa.
• Pehlivan, O. (2007). “Kamu Maliyesi”, Derya Kitabevi: Trabzon.
• Sağbaş, İ. (2003). Kamu Tercihi Teorisi ve Türkiye'de Yerel Vergilerin Algılanması, Amme İdaresi Dergisi, 36(1), 169 - 178.
• Saunders, M., Lewis, P. ve Thornhill, A. (2000). “Research methods for business students”, Second Edition. Prentice Hall, 1-245.
• Şener, O. (2010). “Teori ve Uygulamada Kamu Ekonomisi”, Beta yayınları, İstanbul.
• Şahpaz, K., Akgül, Ö. ve Yardımcıoğlu, F. (2014). Fırıncı Esnafının Vergi Bilinci Ve Vergi Algısı: Sakarya İli Örneği, Siyaset, Ekonomi ve Yönetim Araştırmaları Dergisi, 2/3 (Temmuz 2014), 59-82.
• Tabachnıck, B.G. ve Fıdell, L.S. (2013). “Using multivariate statistics (sixth ed.)” Boston: Pearson.
• Tandırcıoğlu, H. ve Yapıcı, F. (2018). Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Öğrencilerinin Kamu Harcama Algısı: Ampirik Bir Analiz, Dokuz Eylül Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi Cilt:33, Sayı:1, Yıl:2018, ss.261-292.
• Tanzi, V. ve Ludger S. (1996). Reforming Government in Industrial Countries, Finance&Development, September, pp. 2-5.
• Tanzi, V. ve Schuknecht, L. (2001). “Devletin Mali Rolünün Yeniden Gözden Geçirilmesi: Uluslararası Perspektif”, Çev: M. A. Sarılı, Bankacılar Dergisi, Say›:37, ss. 123-128.
• Türkiye Cumhuriyeti Cumhurbaşkanlığı Strateji ve Bütçe Başkanlığı, (2024), https://www.sbb.gov.tr/resmi- istatistik-programina-katkilarimiz/, Erişim Tarihi: 09.06.2024
• Ulusoy, A. (2008). Seçmen Tercihleri ve Mali Bağlantı, Kent Akademisi, https://www.kentakademisi.com/secmen-tercihleri-ve-mali-baglanti/186/, 07.06.2024
• Uyanık, A. (2019). Vergi Bilinci ve Vergiye Gönüllü Uyumun Vergi Gelirlerine Etkilerinin Değerlendirilmesi, Maliye Dergisi, Temmuz-Aralık 2019; 177:354-386
• Yavuz, İ. S. (2021). Türkiye’de Kamu Harcamaları ve Vergi Yükü Hakkındaki Kamuoyu Algısı Üzerine Bir İnceleme, Vergi Sorunları Dergisi, Sayı: 394, Temmuz 2021
• Yücenur, G. N., Demirel, N. Ç., Ceylan, C. ve Demirel, T. (2011). Hizmet Değerinin Müşterilerin Davranışsal Niyetleri Üzerindeki Etkisinin Yapısal Eşitlik Modeli İle Ölçülmesi. Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12 (1), 156-168.
• Zülfüoğlu, Ö. ve Söylemez, A. O. (2021). Türkiye’de Kamu Harcamaları ile Vergiler Arasındaki İlişkinin Doğrusal Olmayan Niteliği, Hacettepe Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2021, 39(4), 697-712