GÖÇ, İŞSİZLİK VE EKONOMİK BÜYÜME: TÜRKİYE’DE İKAMET İZNİ ALMIŞ YABANCILARIN ROLÜ

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 2, 210 - 233

Ümit Saparca , Aslı Yenipazarlı

https://doi.org/10.55827/ebd.1643996

Öz

Göç hareketleri, iş gücü piyasası ve ekonomik büyüme arasındaki etkileşimler, son yıllarda ekonomi literatüründe önemli bir araştırma konusu haline gelmiştir. Bu çalışma, Türkiye’de ikamet izni almış yabancı nüfusun işsizlik ve ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini incelemektedir. 2005-2023 yıllarına ait veriler kullanılarak yapılan ampirik analizde, Toda-Yamamoto nedensellik testi uygulanmıştır. Analiz sürecinde, ikamet izni bulunan yabancı nüfusun işsizlik ve ekonomik büyüme üzerindeki etkilerini belirlemek amacıyla iki farklı VAR (Vector Autoregressive) modeli kurulmuştur. İlk modelde, işsiz sayısı ile ikamet izni bulunan yabancı nüfus arasındaki nedensellik ilişkisi incelenmiştir. İkinci modelde ise yabancı nüfus ile kişi başına düşen GSYİH arasındaki etkileşimler ele alınmıştır. Elde edilen bulgular, Türkiye’deki toplam işsiz sayısı ile ikamet izni bulunan yabancı nüfus arasında çift yönlü bir nedensellik ilişkisi olduğunu göstermektedir. Bu sonuç, yabancı nüfusun iş gücü piyasasına katılımının işsizlik oranları üzerinde belirli etkiler yaratabileceğini ortaya koymaktadır.Öte yandan, Türkiye’de ikamet izni bulunan yabancı nüfus ile kişi başına düşen GSYİH’nın yıllık büyüme oranı arasında anlamlı bir nedensellik ilişkisi tespit edilmemiştir. Bu bulgu, yabancı nüfusun ekonomik büyüme üzerinde doğrudan bir etkisinin olmadığını ve bu ilişkinin farklı değişkenler tarafından şekillendirildiğini göstermektedir

Anahtar Kelimeler

: İşsizlik , Göç , Ekonomik Büyüme , Makroekonomi , Toda-Yamamoto

Etik Beyan

Katkı Oranı Beyanı: Yazarlar, çalışmanın tümüne ortak katkı sağlamıştır. Destek ve Teşekkür Beyanı: Çalışmada herhangi bir kurum ya da kuruluştan destek alınmamıştır. Çatışma Beyanı: Çalışmada herhangi bir potansiyel çıkar çatışması söz konusu değildir.

Kaynakça

• Abanat-Unat, N. (2002). Bitmeyen göç: Konuk işçilikten ulus-ötesi yurttaşlığa (Vol. 1). İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
• Badinger, H., & Url, T. (2002). Les déterminants du chômage régional: Des preuves provenants de l’Autriche. Regional Studies, 36(9), 977–988. https://doi.org/10.1080/0034340022000022558
• Bilir, H. (2017). Yeni-Keynesyen iktisatta ücret yapışkanlıkları. Politik Ekonomik Kuram , 1 (1), 188-213.
• Bozkaya, Ş., & Kum, H. (2022). Neoklasik Makro Göç Kuramı Çerçevesinde Uluslararası Göç: En Çok Göç Alan Ülkeler Üzerine Bir Analiz. International Journal of Social Inquiry, 15(1), 177–194. https://doi.org/10.37093/ijsi.1007970
• Bulut, R., & Pinar, C. (2020). Covid-19 pandemisi döneminde Türkiye’de istihdam ve işsizlik. Oğuzhan Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 217-225.
• Demir, E. (2023). Uluslararası Göç Teorileri Üzerine Sosyoekonomik Bir Değerlendirme. Turkish Academic Research Review, 8(4), 1407-1428.
• Dumitrescu, E. I., & Hurlin, C. (2012). Testing for Granger non-causality in heterogeneous panels. Economic Modelling, 29(4), 1450–1460. https://doi.org/10.1016/j.econmod.2012.02.014
• Ekici, S., & Tuncel, G. (2015). Göç ve insan. Birey ve Toplum Sosyal Bilimler Dergisi, 5(1), 9-22.
• Feridun, M. (2007). Income and Unemployment: An Application of the Bounds Testing Approach to Cointegration Author(s): Mete Feridun Source. In The Journal of Developing Areas (Vol. 41, Issue 1).
• Gazel, S. (2017). GAZEL, S. (2017). Stratejik emtialar ve finansal değişkenler: Türkiye için bir ardl sınır testi yaklaşımı. Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 19(2), 544-563.
• Göv, A., & Dürrü, Z. (2017). Göv, A., & Dürrü, Z. (2017). Göç ve ekonomik büyüme ilişkisi: Seçilmiş OECD ülkeleri üzerine ekonometrik bir analiz. Uluslararası Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 3(4), 491-502. www.ekonomikarastirmalar.org
• Granger, C. W. (1969). Granger, C. W. (1969). Investigating causal relations by econometric models and cross-spectral methods. Econometrica: journal of the Econometric Society, 424-438.
• Gündoğmuş, B., & Bayir, M. (2021). The effect of international migration on unemployment: An empirical analysis on the European countries. Manas Sosyal Araştırmalar Dergisi, 10(4), 2204-2217.
• Haktan, S., Bozkurt, E., Künü, S., & Sevinç, D. E. (2016). Ekonomik büyüme ve göç ilişkisi: Gelişmekte olan ülkelere dayalı bir analiz. In International Conference on Eurasian Economies (pp. 398-403).
• Harris, J. R., & Todaro, M. P. (1970). American Economic Association Migration, Unemployment and Development: A Two-Sector Analysis. In Source: The American Economic Review (Vol. 60, Issue 1).
• Huynh, H. H., & Vo, D. H. (2023). The Effects of Migration on Unemployment: New Evidence from the Asian Countries. Sustainability (Switzerland), 15(14). https://doi.org/10.3390/su151411385
• Islam, A. (2007). Immigration unemployment relationship: The evidence from Canada. Australian Economic Papers, 46(1), 52-66.
• Izquıerdo, R. A. (2006). El acceso de los inmigrantes irregulares al mercado de trabajo: Los procesos de regularización extraordinaria y el arraigo social y laboral. Revista del Ministerio de Trabajo e Inmigración, 63, 175-196.
• Jain, A., & Ghosh, S. (2013). Dynamics of global oil prices, exchange rate and precious metal prices in India. Resources Policy, 38(1), 88–93. https://doi.org/10.1016/j.resourpol.2012.10.001
• Jean, S., & Jiménez, M. (2011). The unemployment impact of immigration in OECD countries. European Journal of Political Economy, 27(2), 241–256. https://doi.org/10.1016/j.ejpoleco.2010.11.006
• Karakaya, H. (2020). Türkiye’de göç ve etkileri. Fırat Üniversitesi Uluslararası İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 4(2), 93-130.
• Kirman, M. A. (2017). Sosyal bir olgu olarak göç. İslam Coğrafyasında Terör, Göç ve Mültecilik Sempozyumu, Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yayınları, Rize. ss, 109-129.
• Konya, S., & Kabaklarli, E. (2023). Göçün ekonomik büyümeye etkileri: seçilmiş ülkeler üzerine panel veri analizi. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Meslek Yüksekokulu Dergisi, 26(1), 20-34.
• Köseoğlu, M., & Artan, G. (2020). Göç, işsizlik ve gelir arasındaki ilişkilerin analizi: OECD ülkeleri örneği. Uluslararası Ekonomi ve Yenilik Dergisi, 6(1), 61-81. In International Journal of Economics and Innovation (Vol. 6, Issue 1).
• Meçik, O., & Koyuncu, T. (2020). Türkiye’de göç ve ekonomik büyüme ilişkisi: Toda-Yamamoto nedensellik testi. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 9(3), 2618-2635. http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/56503/748770http://www.itobiad.com/
• MEDETOĞLU, B., & DOĞRU, E. (2022). Toda-Yamamoto Testi ile Nedensellik İlişkisi Tespiti: Değerli Metaller Üzerine Bir Uygulama. Finans Ekonomi ve Sosyal Araştırmalar Dergisi, 7(4), 747–757. https://doi.org/10.29106/fesa.1183279
• Morley, B. (2006). Causality between economic growth and immigration: An ARDL bounds testing approach. Economics Letters, 90(1), 72–76. https://doi.org/10.1016/j.econlet.2005.07.008
• Pekmezci, A., Bozkurt, K., & Taş, Ö. (2023). Türkiye için Göç ve İşsizlik Üzerine Bir Uygulama.
• Shan, J., Morris, A., & Sun, F. (1999). Immigration and unemployment: New evidence from Australia and New Zealand. International Review of Applied Economics, 13(2), 253–260. https://doi.org/10.1080/026921799101698
• Sinin, S. (2023). Tarihsel Süreçte Göç Olgusu ve Göç Kuramları Üzerine Genel Bir Değerlendirme. In Tarih Alanında Seçme Yazılar-VI. Özgür Yayınları. https://doi.org/10.58830/ozgur.pub397.c1738
• Toda, H. Y., & Yamamoto, T. (1995). Statistical inference in vector autoregressions with possibly integrated processes. In EUEVfER Journal of Econometrics (Vol. 66).