DENK BÜTÇE ve BORÇ FRENİ James M. Buchanan’ın Anayasal Maliye Perspektifinin Geç Kalmış Zaferi: Seçilmiş Ülke Örnekleri

Yıl 2025, Cilt: 17 Sayı: 3, 138 - 163

Coşkun Can Aktan

Öz

Bu çalışmada Amerikalı politik iktisatçı ve modern maliye disiplininin kurucusu ve/ya öncüsü olarak kabul edebileceğimiz Nobel Ekonomi ödülü sahibi (1986) James M. Buchanan’ın anayasal mali kural perspektifinin ülke anayasalarına nasıl yansıdığını ortaya koymaya çalışılmıştır.

Anahtar Kelimeler

James M. Buchanan , Denk Bütçe , Kamu Borçlanması , Anayasal İktisat , Kamu Maliyesi

Kaynakça

• Aktan, C.C. 2013. “Kurala Bağlı Maliye Politikası: Kurumsal Maliye Politikası”, Ekonomi Bilimleri Dergisi, Cilt 5, Sayı 2.
• Aktan, C.C. 2019. Mülkiyet Hakları İktisadı, İstanbul: Divan Kitap.
• Aktan, C.C. (Ed.) 2020a. Kurumsal İktisat, Kurallar ve Kurumların İktisadi Gelişme Açısından Önemi, İzmir: SOBİAD Hukuk ve İktisat Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Aktan, C.C. (Ed.) 2020b. Kurumsal Sosyoloji, Kurallar ve Kurumlar Üzerine Sosyoloji Araştırmaları, İzmir: SOBİAD Hukuk ve İktisat Araştırmaları Merkezi Yayınları.
• Aktan. C.C. 2021. Devlet, Masraf, İsraf, Kontrolsüz Büyüyen ve Dev’e Dönüşen Devletin Maliyetleri, Konya: Litera Türk Yayınları.
• Aktan, C.C. 2024. Kamu Tercihi İktisadı ve Anayasal Politik İktisat, Ankara: Seçkin Yayınları.
• Aktan, C.C. & D. Dileyici & Ö. Özkıvrak, 2004. Yeni Avrupa ve Türkiye: Yarım Asırlık Bir Yolculuğun Kilometre Taşları Ve Geleceğe Yönelik Beklentiler, Ankara: Türk Harb-İş Sendikası Sendikal Politikalar Araştırma Merkezi.
• Aktan C.C. & H. Çoban ve İ. C. Demir, 2010. "Kurumsal Maliye Politikası Perspektifinden Vergi ve Harcama Sınırlamaları", içinde: Aktan, C.C.& A. Kesik & F. Kaya. 2010. Mali Kurallar: Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar, Ankara: Maliye Bakanlığı SGB yayını.
• Aktan, C.C. & A. Kesik & F. Kaya. 2010. Mali Kurallar: Maliye Politikası Yönetiminde Yeni Bir Eğilim: Vergi, Harcama, Borçlanma vs. Üzerine Kurallar ve Sınırlamalar, Ankara: Maliye Bakanlığı SGB yayını.
• Asatryan, Z., C. Castellón and T. Stratmann. 2018. “Balanced Budget Rules and Fiscal Outcomes: Evidence from Historical Constitutions”, Journal of Public Economics, 167, 105– 119.
• Badinger, H. and W.H. Reuter. 2017. “The Case for Fiscal Rules”, Economic Modelling, 60, 334–343.
• Bodmer, F., 2006. “The Swiss Debt Brake: How it Works and What Can Go Wrong”, Swiss Journal of Economics and Statistics 142 (3), 307-330.
• Barnes, S., D. Davidsson and Ł. Rawdanowicz. 2012. “Europe's New Fiscal Rules”, OECD Economics Department Working Papers, No. 972.
• Brennan G. and Buchanan, J. M. 1985. The Reason of Rules: Constitutional Political Economy, Cambridge: Cambridge University Press. Online erişim için bkz.https://www.econlib.org/library/Buchanan/buchCv10.html
• Buchanan, J.M. 1958. Public Principles of Public Debt: A Defense and Restatement, Homewood, Ill.: Richard D. Irwin.
• Buchanan, J.M. 1984. “Constitutional Restrictions on the Power of Government”, in: The Theory of Public Choice II, (Ed. By J.M. Buchanan and Robert D. Tollison), Ann Arbor: The University of Michigan Press, 1984.
• Buchanan, J. M. 1997. “The Balanced Budget Amendment: Clarifying the Arguments”, Public Choice, March, 1997, Vol. 90, No.1.
• Buchanan, J.M. 1999. "Fiscal Nihilism and Beyond", in: Buchanan, James M. The Collected Works of James M. Buchanan volume 4. Public Finance İn Democratic Process: Fiscal İnstitutions And İndividual Choice, Indianapolis: Liberty Fund. s.299.
• Buchanan, J.M. 2003. “Public Choice: The Origins and Development of a Research Program”, Center for Study of Public Choice at George Mason University.
• Buchanan, J.M. and R. Wagner. 1966. Public Debt in Democratic Society, Washington, D.C.: American Enterprise Institute.
• Buchanan, J. M. and Wagner R. E. 1967. Public Debt in a Democratic Society, American Enterprise Institute for Public Policy Research, Washington, D. C. 20036. Pp.27-41.
• Buchanan, J. M., and R. E. Wagner. 1977. Democracy in Deficit- The Political Legacy of Lord Keynes, New York: Academic Press.
• Buchanan, J. M. and R. E. Wagner 1978. “Democracy and Keynesian Constitutions: Political Biases and Economic Consequences”, in: Buchanan, James M. & Richard E. Wagner & John Burton (Editors), The Consequences of Mr. Keynes, London: The Institute of Economic Affairs.
• Danninger, S., 2002, “A New Rule: The Swiss Debt Brake”, International Monetary Fund, Working Paper No. WP/02/18.
• Debrun, X., Moulin, L., Turrini, A., Ayuso-i-Casals, J., & Kumar, M. S. 2008. “Tied To The Mast? National Fiscal Rules in The European Union”. Economic Policy, 23(54), 297–362.
• Feld, L.P. and G. Kirchgässner, 2008. “On The Effectiveness Of Debt Brakes: The Swiss Experience”, in: Neck, R. and J.-E. Sturm (Eds.), Sustainability of Public Debt, MIT Press, Cambridge und London, 223–255.
• Feld, L. P., and Baskaran, T. 2010. “Federalism, Budget Deficits And Public Debt: On The Reform Of Germany’s Fiscal Constitution”. Review of Law & Economics, 6(3), 365–393.
• Heinen, N. 2010. Debt Brakes for Euroland: Strengthening the Stability Pact With National Debt Rules. Frankfurt: Deutsche Bank Research, July 12, 2010.
• Milbradt, G. 2016. “History Of The Constitutional Debt Limits İn Germany And The New ‘Debt Brake’: Experiences And Critique”. in: Multi-level Finance and the Euro Crisis. Cheltenham, UK: Edward Elgar Publishing.
• Pfeil, C. F. and Feld, L. P. 2016. “Does the Swiss Debt Brake Induce Sound Federal Finances? A Synthetic Control Analysis”, CESifo Working Paper, No. 6044, Center for Economic Studies and ifo Institute (CESifo), Munich.
• Priewe, J. 2022. European Fiscal Rules and the German Debt Brake – Reform Options , Friedrich-Ebert-Stiftung. https://library.fes.de/pdf-files/a-p-b/19678.pdf
• Rietzler, K. and A. Truger. 2019. “Is the “Debt Brake” Behind Germany’s Successful Fiscal Consolidation?”, Revue de l’OFCE Supp. 2 (6), 11–30.
• Salvi, M., C.A. Schaltegger and L. Schmid. 2020. “Fiscal Rules Cause Lower Public Debt: Evidence from Switzerland’s Federal Debt Containment Rule”, Kyklos, 73, 605–632.
• Savaş, V. 1993. Anayasal İktisat, İzmir: Takav Matbaacılık, 1993.
• Sezgin, B. 2022. Mali Anayasa (Dünya Uygulamaları ve Türkiye'de Uygulanabilirliği), Ankara: Gazi Kitabevi.
• Smith, A. 2007. The Theory of Moral Sentiments, London: Cosimo Inc. Online erişim için bkz. Adam Smith, Essays On, I. Moral Sentiments. https://oll.libertyfund.org/titles/2721