LİMİTED ŞİRKETLER HUKUKUNDA AYRILMA AKÇESİ KONUSUNDA TAHKİME BAŞVURULMASI VE KONU HAKKINDA VERİLEN HAKEM KARARLARININ İCRASINA İLİŞKİN BAZI HUKUKİ SORUNLAR

Year 2018, Volume: XXII Issue: 3-4, 445 - 487, 01.12.2018

Şükrü Yıldız İbrahim Özbay Mustafa Serdar Özbek

Abstract

6102 sayılı TTK m. 642 hükmünde yer alan ayrılma akçesiyle ilgili olarak birçok uyuşmazlık ortaya çıkmaktadır. Bu konuda dava veya tahkim yoluna başvurulmakta, limited şirketin, ayrılma akçesinin ödenmesi konusundaki hakem kararı ilâmlı icraya konu edilmektedir. Ayrıca TTK m. 642’deki şartlar gerçekleşmediği için, borçlu şirket tarafından alacaklı ortak aleyhine menfî tespit davası açılmakta; takas ve mahsup talebinde bulunulmaktadır. Bu çalışmada, TTK ve İİK bakımından önem taşıyan çeşitli ihtimaller incelenmiş ve sorunlara sözüm önerisi getirilmeye çalışılmıştır.

Keywords

Ayrılma akçesi, tahkim, hakem kararı

APPEALING TO ARBITRATION ON THE MATTER OF THE DISCONNECTION PAYMENT IN THE LIMITED COMPANY LAW AND SOME LEGAL ISSUES RELATED TO EXECUTION OF ARBITRAL AWARDS

Abstract

The issue of the disconnection payment, regulated in the article 642 of the Turkish Commercial Code no. 6102, causes many legal disputes. Litigation and arbitration are mostly preferred; arbitral awards concerning the disconnection payment of the limited companies are also being executed. Besides, for the requirements of the article 642 of the Turkish Commercial Code no. 6102 are not met, the debtor company may bring a negative declaratory action against the creditor shareholders, demanding an offset and a barter. In this work, variety of possibilities are of crucial importance to Turkish Commercial Code no. 6102 and to Turkish Execution and Bankruptcy Code no. 6100 are analyzed and solutions to the mentioned issues are provided.

Keywords

Disconnection payment, arbitration, arbitral awards

References

• Adams, George W./Bussin, Naomi L., Alternative dispute resolution and the Canadian courts: a time for change (ADRLJ 1995, Vol. 4, s. 243-262)
• Akıncı, Ziya, Milletlerarası Tahkim, İstanbul 2013.
• Aktaş, Sururi, Pozitif Hukukta Boşluk Kavramı, Erzincan Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, C. XIV, No.1-2, s.1-28, 2010.
• Alangoya, Yavuz; Bir Tebliğ Dolayısı ile Hakem Mahkemesinin Direnmesi Üzerine Düşünceler, Prof. Dr. Nihal Uluocak’a Armağan, İstanbul 1999 (s. 1- 15) (Alangoya- Direnme).
• Alangoya Yavuz / Yıldırım, Kamil / Deren- Yıldırım, Nevhis, Medeni Usul Hukuku Esasları, 6. Bası, İstanbul 2006.
• Alangoya Yavuz, Medeni Usul Hukukumuzda Tahkimin Niteliği ve Denetlenmesi, İstanbul 1973 (Alangoya- Tahkim).
• Anıl Çeçen, Adalet Kavramı, 2. Baskı, İstanbul Ekim 1993.
• Arslan, Ramazan, Medeni Usul Hukukunda Yargılamanın Yenilenmesi, Ankara 1977.
• Arslan, Ramazan/Yılmaz, Ejder/Taşpınar Ayvaz, Sema/Hanağası, Emel, İcra ve İflas Hukuku Ders Kitabı, 4. Baskı, Ankara 2018 (Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/ Hanağası- İcra)
• Arslan, Ramazan/ Yılmaz, Ejder/ Taşpınar Ayvaz, Sema/ Hanağası, Emel, Medeni Usul Hukuku, 4. Baskı, Ankara 2018 (Arslan/Yılmaz/Taşpınar Ayvaz/ Hanağası- Usul).
• Arslan, Ramazan/Tanrıver, Süha, Yargı Örgütü Hukuku, Ankara 2001.
• Atalı, Murat/Ermenek, İbrahim/Erdoğan, Ersin, Medenî Usûl Hukuku, Ankara 2018.
• Aydemir, Fatih, Türk Hukukunda Tahkim Sözleşmesi, İstanbul 2017.
• Bahtiyar, Mehmet, Ortaklıklar Hukuku, 11. Baskı İstanbul 2016.
• Balcı, Muharrem, İhtilafların Çözüm Yolları ve Tahkim, İstanbul 1999.
• Baştuğ, İrfan, Limited Şirkette Ortağın Çıkma ve Çıkartılması, İzmir 1966.
• Berger- Klaus P., Das neue deutsche Schiedsverfahrensrecht, (DZWir 1998, s. 45-55). (Berger- DZWir 1998).
• Berger- Klaus P., Drafting History and Principal Features of the New German Arbitration Law (The New German Arbitration Law, Köln, 1998), s. 39-52 (Berger- Arbitration)
• Bernardini, Piero, The Italian Law on Arbitration: Text and Notes, Kluwer Law International, The Hague-London-Boston, 1998.
• Bilge, Necip, Hakem Yargılamasında Uygulanacak Hukuk, Kaideleri, Banka ve Ticaret Hukuku Araştırıma Enstitüsü, Tahkim, IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler- Tartışmalar, 29 Kasım- 4 Aralık 1965.
• Bilgili, Fatih/Demirkapı, Ertan, Şirketler Hukuku, Bursa 2013.
• Bishop, Doak/Miles, Craig, S., Arbitration (Alternative Dispute Resolution Handbook, Alternative Dispute Resolution Section of the State Bar of Texas, Dallas 2003, s. 59-86)
• Brown, Henry/Marriott, Arthur, ADR Principles and Practice, London 1999.
• Budak, Ali Cem, Yeni Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nun Tahkim Hükümleri, Uluslararası Ticaret ve Tahkim Hukuku Dergisi, C.I, S. I, Legal Yayıncılık, İstanbul 2012
• Budak, Ali Cem/ Karaaslan, Varol, Medeni Usul Hukuku, Güncellenmiş 2. Baskı, Ankara 2018.
• Bühler, Michael, The German Arbitration Act 1997: Text and Notes, Kluwer Law International, New York and Paris,1998.
• Crowter, Harold, Introduction to Arbitration, London 1998.
• Çamoğlu, Ersin /Poroy, Reh /Tekinalp, Ünal, Ortaklıklar ve Kooperatifler Hukuku, II, Yeniden Yazılmış 13. Bası, İstanbul 2017.
• Çamoğlu, Ersin, Limited Ortaklıktan Çıkarılma, Batider, C.XXX, S.3, Eylül 2014
• Dayınlarlı, Kemal Hakem Kararlarının Bozulması Sebepleri, Prof. Dr. Ernst Hirsch’in Anısına Armağan, Ankara 1986 Dayınlarlı-Hakem Kararları).
• Dayınlarlı, Kemal, HUMK’da Düzenlenen İç Tahkim, Ankara 1997 (Dayınlarlı-İç Tahkim).
• Deren Yıldırım, Nevhis, Tahkim ve Objektif Açıdan Tahkime Elverişlilik, Yavuz Alangoya İçin Armağan, İstanbul 2007.
• Deren Yıldırım, Nevhis, Tahkimin Olumlu ve Olumsuz Yönleri, ABD., S. 60, Y. 2002/ 4.
• Develi, Bilge, 6102 Sayılı Türk Ticaret Kanunu Çerçevesinde Ayrılma Akçesi, Gazi ÜHFD, C. XVII, Y. 2013, Sa. 1-2.
• Ekşi, Nuray, Hukuk Muhakemeleri Kanunu’nda Tahkim, İstanbul 2013.
• Ertekin, Erol/Karataş, İzzet, Uygulamada İhtiyarî Tahkim ve Yabancı Hakem Kararlarının Tenfizi Tanınması, Ankara 1997.
• Fouchard, Philippe/Gaillard, Emmanuel/Goldman, Berthold, On International Commercial Arbitration, Kluwer Law International, The Hague- London- Boston, 1999.
• Gill, W. H., The Law Arbitration, Edi. A. Marshall, 3 th Edition, London 1983.
• Görgün, L. Şanal/ Börü, Levent/ Toraman, Barış/ Kodakoğlu, Mehmet, Medeni Usul Hukuku, 7. Baskı, Ankara 2018.
• Gürdoğan, Burhan, Medeni Usul Hukukunda Kesin Hüküm İtirazı, Ankara 1960.
• Pekcanıtez, Hakan / Atala, Oğuz / Sungurtekin Özkan, Meral / Özekes, Muhammet, İcra ve İflas Hukuku, 2. Bası, Ankara 2015.
• Hakan Pekcanıtez/ Oğuz Atalay/ Muhammet Özekes, Medeni Usul Hukuku Ders Kitabı, 6. Baskı, Ankara 2018.
• Huysal, Burak, Milletlerarası Ticari Tahkimde Tahkime Elverişlilik, İstanbul 2010.
• İyilikli, Ahmet Cahit, Hukuk Yargılamasında Kesin Hüküm, Ankara 2016.
• Kalpsüz, Turgut, “Türk Hukukunda Hakem Kararlarının Temyizi Sebepleri”, Batider, C. 19, Sa. 1, 1997 (Kalpsüz- Temyiz).
• Kalpsüz, Turgut, “Türk Hakem Kararı Kavramı” Bildiriler- Tartışmalar, Batider, II. Tahkim Haftası, Ankara, 25- 26 Kasım 1983 (Kalpsüz- Kavram).
• Karadaş, İzzet, 6100 sayılı HMK’da Düzenlenen Ulusal (İç) Tahkim, Ankara 2013.
• Karayalçın, Yaşar, Milletlerarası Tahkimde Muhakeme Usulü, BATİDER, C. XIX, S. 3, Ankara Haziran 1998.
• Karslı Abdürrahim, İcra Hukuku Ders Kitabı, İstanbul 2010 (Karslı- İcra).
• Karslı, Abdurrahim, Medeni Muhakeme Hukuku, İstanbul 2012 (Karslı- Usul).
• Kaya, Ali, Limited Şirketten Ayrılmanın Hukuki Sonuçları ve Ayrılma Akçesi Bağlamında Yeni Ticaret Kanunu Hükümlerinin Değerlendirilmesi, Kadir Has Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Sayı:2 Aralık 2013.
• Kendigelen, Abuzer, Yeni Türk Ticaret Kanunu Değişiklikler, Yenilikler ve İlk Tespitler, 2. Basıdan 3. (Tıpkı) Baskı, İstanbul 2016.
• Kılıçoğlu, Ahmet M., Borçlar Hukuku Genel Hükümler, Ankara 2011.
• Konuralp, Cengiz Serhat, Alternatif Uyuşmazlık Çözüm Yolları: Tahkim, İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Özel Hukuk Anabilim Dalı, Yayımlanmamış Doktora Tezi İstanbul 2011.
• Koral, Rabi, İç Hukukumuzda Tahkim, İÜHFM.,C. XIII, S. 3, İstanbul 1947 (s. 1038- 1081).
• Kurt Konca, Nesibe, Sigorta Uyuşmazlıklarında Tahkim Yoluyla Çözümü, Prof. Dr. Fırat Öztan’a Armağan, C. I, Ankara 2010, (s. 1343- 1365).
• Kuru, Baki, İcra ve İflas Hukuku, C. I, Ankara 1988 (Kuru- İcra I)
• Kuru, Baki, İcra ve İflas Hukuku, C. IV, İstanbul 1997 (Kuru- İcra IV).
• Kuru, Baki, Hukuk Muhakemeleri Usulü, C. VI, İstanbul 200l (Kuru- Usul VI)
• Kuru, Baki, İcra ve İflas Hukuku, 3. Baskı, C. III, İstanbul 1993 (Kuru- Usul III).
• Kuru, Baki, İcra ve İflas Hukukunda Menfi Tespit Davası ve İstirdat Davası, Ankara 2003 (Kuru- Menfi Tespit).
• Kuru, Baki, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış Medenî Usul Hukuku, Ankara 2017 (Kuru-Usul)
• Kuru, Baki, İstinaf Sistemine Göre Yazılmış İcra ve İflas Hukuku, Ankara 2017 (Kuru-İcra)
• Lew, Julian M./Mistelis, Loukas A./Kröll, Stefan Michael, Comparative International Commercial Arbitration, Kluwer Law International, New York and Paris, 2003.
• Lörcher, Gino, Towards a Reform of German Rules Governing Arbitration, Arb Int. Vol. 11, No. 4, 1995, s. 391- 396.
• Muşul, Timuçin, İcra ve İflas Hukuku, C. I, Ankara 2013.
• Narçin Tosun, Zelâl, Milletlerarası Ticaret Odası (ICC) Tahkim Kuralları Uyarınca Görev Belgesi, Ankara 2009.
• Nomer, Ergin/Ekşi, Nuray/Öztekin Gelgel, Günseli, Milletlerarası Tahkim Hukuku, C. I, 4.bs., İstanbul, Mart 2013.
• O’NeilI, Phlip D., Recent Developments in Internitaonal Commercial Arbitration: an American Perspective, Journal International Arbitration, Vo. 4, No. 1, 1987 (s. 7- 26).
• Özbay, İbrahi/ Korucu, Yavuz, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Çerçevesinde Tahkim, Ankara 2016.
• Özbay, İbrahim, 6100 Sayılı Hukuk Muhakemeleri Kanunu Neler Getirdi?, Ankara 2013 (Özbay-HMK).
• Özbay, İbrahim, Hakem Kararlarının Kesin Hüküm Teşkil Etmesi, Prof. Dr. Ergun Önen’e Armağan, İstanbul 2003, s. 281-304 (Özbay-Kesin Hüküm).
• Özbay, İbrahim, Hakem Kararlarının Temyizi, Yetkin Yayınları, Ankara 2004 (Özbay- Temyiz).
• Özbek, Mustafa S., Avrupa Birliği ve Türk Hukukunda İlâmlı İcranın Etkinliği, C. 1, 2, Ankara 2018 (Özbek- İlâmlı İcranın Etkinliği).
• Özbek, Mustafa Serdar, Yeni İcra ve İflas Kanunu İçin Öneriler Işığında İlamlı İcrada İcranın Ertelenmesi, Türkiye Noterler Birliği Hukuk Dergisi, Sa. 1, Y. 5, Ankara 2018, s. 9-124 (Özbek- İcranın Ertelenmesi).
• Özbek, Mustafa Serdar, Kesinleşmeden İcra Edilemeyecek İlâmların Kesinleşmeden Önce İcraya Konulması (BÜHFD 2016/1, s. 37-78).
• Özdenören, Rasim, Hukukçunun ahlakı ya da adalet ve nasafet; Yeni Şafak Gazetesi (16.02.2012 tarihli)
• Öztürk Dirikkan, Hanife, Limited Şirket Ortağının Ayrılması ve Ayrılma Payı, Ankara 2005
• Pekcanıtez, Hakan/Simil, Cemil, İcra- İflas Hukukunda Şikâyet, 2. Bası, İstanbul 2017, s. 198.
• Pekcanıtez, Hakan/Yeşilırmak, Ali, Pekcanıtez Medeni Usul Hukuku, C. III, 15. Bası, İstanbul, Mart 2017.
• Postacıoğlu, İlhan E., Medeni Usul Hukuku Dersleri, B. 6, İstanbul 1975, s. 787-788;
• Pulaşlı, Hasan, Şirketler Hukuku Genel Esaslar, 5. Baskı Ankara 2017.
• Pulaşlı, Hasan, Şirketler Hukuku Şerhi, C. III, 3. Baskı, Ankara 2018.
• Sanders, Pieter, Arbitration, International Encyclopedia of Comparative Law, Vol. XVI, Civil Procedure, Chapter 12, Tübingen 1996.
• Sarısözen, M. Serhat, Medeni Usul Hukukunda Hakem Yargılaması, İstanbul 2005.
• Sebük, Tahir, Hakem, Hakem Bilirkişi ve Kanuni Hakem Kararlarının Mukayesesi ve Tahkim Şartı, Tahkim, IV. Ticaret ve Banka Hukuku Haftası, Bildiriler- Tartışmalar, 29 Kasım- 4 Aralık 1965.
• Söğüt, İpek Sevda, Roma Hukukunda Tahkim, İstanbul 2011.
• Şahin, Ayşe, Yeni Türk Ticaret Kanununun Limited Ortaklıkta Ortağının Çıkması ve Çıkarılmasına İlişkin Hükümlerin Değerlendirilmesi, Ersin Çamoğlu’na Armağan İstanbul 2013, s.175-210.
• Şahin, Ayşe, Limited Şirkette Ortağın Ortaklıktan Çıkması ve Çıkarılması, MÜ. Hukuk Fakültesi, Hukuk Araştırmaları Dergisi, C. 18, S. 2, Yıl. 2012.
• Şanlı, Cemal, Milletlerarası Ticari Tahkimde Esasa Uygulanacak Hukuk, Ankara 1986.
• Şener, Oruç Hami, Yargıtay Kararları Işığında Limited Ortaklıklar Hukuku, Ankara 2017.
• Tanrıver, Süha, Medeni Usul Hukuku, Cilt I - Temel Kavramlar ve İlk Derece Yargılaması, Ankara 2016 (Tanrıver-Usul).
• Tanrıver, Süha; Makalelerim I (1985-2005), “Kamu Hizmeti İmtiyaz Sözleşmeleri ve Tahkim”, 1.bs., 2005, (s. 125- 150) (Tanrıver- Tahkim).
• Tekinalp, Ünal, Sermaye Ortaklıklarının Yeni Hukuku, 4. Bası İstanbul 2015.
• Türk, Ahmet, Maddi Hukuk ve İcra-iflâs Hukuku Yönleriyle Menfi Tespit Davası (Yargıtay Kararları Işığında, Özellikle Kambiyo Senedi Borçlusu Tarafından Açılan Menfi Tespit Davası, Kambiyo Senedi Borçlusunun Defileri, Kambiyo Senedinin Bedelsizliği ve Hükümsüzlüğü), Ankara 2006.
• Umar, Bilge, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, Ankara 2011.
• United Nations Commission on International Trade Law, UNCITRAL Arbitration Rules (as revised in 2010), New York 2011.
• Üstündağ, Saim; Hakemlerin Israr Hakkı Var mıdır? Yasal Hukuk içtihat ve Mevzuat Dergisi, C. XV, S. 171/2, Mart 1996, (s. 217- 223) (Üstündağ- Israr Hakkı).
• Üstündağ, Saim, Medenî Yargılama Hukuku, C. I-II, İstanbul 2000 (Üstündağ- Usul).
• Welser, Irene, Alternative Dispute Resolution-A Wide Choice of Varieties (İstanbul Kültür Üniversitesi Hukuk Fakültesi Dergisi, Prof. Dr. M. İlhan Ulusan’a Armağan, 2016/2, C. 3, İstanbul 2016.
• Yeğengil, Rasih, Tahkim (L’arbitrage), İstanbul 1974.
• Yeşilırmak, Ali, Geçerli Bir Tahkim Anlaşmasının Varlığına Rağmen Genel Haciz Yoluyla Takip Yapılabilir Mi?, TBBD, S. 96, 2011, (s. 205- 228) (Yeşilırmak- Genel Haciz Yolu).
• Yeşilırmak, Ali, Türkiye’de Ticari Hayatın ve Yatırım Ortamının İyileştirilmesi İçin Uyuşmazlıkların Etkin Çözümünde Doğrudan Görüşme, Arabuluculuk, Hakem- Bilirkişilik ve Tahkim: Sorunlar ve Çözüm Önerileri, İstanbul 2011 (Yeşilırmak- Doğrudan Görüşme).
• Yeşilova, Bilgehan, Tahkim (İlk) İtirazı Üzerine -Hakemlerin Yargı Yetkisiyle İlgili Olarak- Mahkemelerce Yapılacak Denetim ve Sonuçları (Milletlerarası Tahkim Kanunu m. 5/I) (Prof. Dr. Bilge Umar’a Armağan I İzmir 2010, DEÜHFD., C. 11, Özel Sayı 2009, s. 739- 818).
• Yıldız, Şükrü, TTK Tasarısına Göre Limited Şirketler Hukuku, İstanbul 2007.
• Yılmaz, Ejder, Hukuk Muhakemeleri Kanunu Şerhi, C. 1-2- 3, Ankara 20