TÜRKİYE’DE HAVACILIKTA YOLCU VE UÇAK TRAFİĞİNİN EKONOMİK BÜYÜMEYE ETKİSİ ÜZERİNE BİR UYGULAMA

Year 2022, Volume: 4 Issue: 1, 82 - 94, 30.06.2022

Nurullah Özbey Yusuf Akan

https://doi.org/10.46482/ebyuiibfdergi.1132440

Abstract

Analizin amacı, Türkiye’de havayolu ulaşımında yolcu ve uçak trafiğinin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla bakımından ekonomik büyümeye etkisini göstermektir. Dünya ekonomisinde oluşan globalleşme, artan ticari rekabet faaliyetler sonucunda Türkiye havayolu taşımacılığında yapılan atılımlar iç ve dış piyasada iktisadi kalkınmada değişim ve gelişimlere yol açmıştır. Türkiye’de havayolu taşımacılığında yolcu ve uçak trafiğinin Gayrisafi Yurtiçi Hasıla açısından (GSYİH) ekonomik büyümeye katkı etmesi havayolu ulaşımına olan talebi artırmaktadır. Havayolu taşımacılığıyla yapılan ithalat ve ihracat ulaşım maliyetlerini artırmasına rağmen havayolu taşımacılığıyla en kısa sürede ve etkin bir şekilde ticari merkezlere ulaşmada da büyük avantaj sağlamaktadır. Çalışmada 1981-2021 dönemlerine ilişkin veriler kullanılarak yolcu ve uçak trafiğinin GSYİH’ye etkisinin olduğu ADF Birim Kök Testi, Regresyon Analizi ve Granger Nedensellik Testi ile ortaya çıkarılmıştır.
Genel anlamda ekonomik büyümede önemli rolü olan havayolu taşımacılığında yolcu ve uçak trafikleri taleplere önemli oranda etki etmektedir. Üç analiz yöntemi sonucunda yolcu ve uçak trafiğinin GSYİH’yi anlamlı ve pozitif yönde etkilediği sonucuna varılmıştır.

Keywords

Türkiye, ADF, Regresyon, Granger, Yolcu, Uçak

References

• ALTUNTAŞ, Mehmet ve KILIÇ, Emre (2021), “Hayayolu taşımacılığı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin incelenmesi”: Türkiye örneği. Afyon Kocatepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 23(1), 187-201.
• ATİOĞLU, Eyüp(2021),” Türk sivil hayacılık sektörünün ekonomik büyüme üzerindekietkisi”Nevşehir Hacı Bektaş İniversitesi SBE Dergisi, 11(4), 1936-1945.
• BAKER, Douglas, MERKERT, Rico ve KAMRUZZAMAN, Liton. (2015). Regional aviation and economic growth: cointegration and causality analysis in Australia. Journal of TransportGeography,43,140-150.
• BRİDA, Juan,, BUKSTEİN, Daniel. ve ZAPATA-AGUIRRE, Sandra. (2016), Dynamic relationship betweenair transport and economic growth in Italy: a time series analysis. International Journal of Aviation Management, 3(1), 52-67. https://ideas.repec.org/a/ids/ijavim/v3y2016i1p52-67.html. Erişim Tarihi:05.03.2022.
• BUTTON, Kenneth John. ve YUAN, Junyang. (2013), Airfreight transport and economic development: an examination of causality. Urban Stud. 50 (2), 329–340.
• CHİ, Junwook. ve BEAK, Jungho. (2013), “Dynamic relationship between air transport demand and economic growth in the United States: A new look” Transport Policy, 29, 257-260.
• DANİEL Balsalobre.-Lorente., OANA MADALİNA, Driha, FESTUS, Victor Bekun. ve FESTUS, Fatai .Adedoyin. (2020), The asymmetric impact of air transport on economic growth in Spain: fresh evidence from the tourism-led growth hypothesis. Current Issues in Tourism. 24 (4), 503-519.
• DİNLER, Zeynel, (2008), İktisat.Bursa: Ekin Kitapevi Yayınları.
• EREN, Arif.Selim., ERYER, Ayşe. ve ERYER. Suat. (2020), “Havayolu taşımacılığı ve ekonomik büyüme ilişkisinin incelenmesi Türkiye örneği”: Ampirik bir analiz. Uluslararası Sosyal Bilimler ve Eğitim Dergisi-USBED: 2(3), 236-257.
• FANGNİ, Zhang. ve DANİEL, J. Graham. (2020), Air transport and economic growth: a reviewof the impact mechanism and causal relationships.Transport Reviews. 40 (4), 506-528.
• FERNANDES, Elton., & PACHEO, Ricardo.Rogrigues., (2010), The causal relationship between GDP anddomestic air passenger traffic in Brazil. Transp. Plan. Technol. 33, 569–581.
• GEREDE. Ender. VE ŞAHİN, M. (2012), “Havayolu taşımacılığında küreselleşme ve havayolu işbirlikleri THY AO’da bir uygulama”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora Tezi.
• GUİJARATİ, Damodar. (2011), Temel Ekonometri, Çeviren: Ümit Şenesen, Gülay Günlük Şenesen, iteratür Yayıncılık.
• GÜMÜŞ., AKAR,Pınar., MANGA, Müge. ve BAL, Harun. (2019), Havayolu Taşımacılığında Liberalizasyon ve Ekonomik Büyüme Arasında Nedensellik İlişkisi: Türkiye Örneği, Gaziantep University Journal of Social Sciences, 18(3), 1160-1174. https://dergipark.org.tr/tr/pub/jss/issue/46308/537010. Erişim Tarihi: 25.05.2022
• İSLAMOĞLU, Bahar. (2021), “Türkiye’de havayolu taşımacılığı ile ekonomik büyüme arasındaki ilişkinin yapısal kırılmalı ekonometrik yöntem yaklaşımıyla incelenmesi” Uluslararası İşletme Ekonomi ve Yönetim Perspektifleri Dergisi (IJBEMP), 5 (2), 749-759. https://ijbemp.com/index.jsp?mod=makale_tr_ozet&makale_id=52883 Erişim Tarihi: 11.02.2022
• STEPHENS, MOBOLAJİ, IKEOGU, Vivian., STEPHENS, OMATSHOLA, ve WİLFRED, Isioma, (2014), “Empirical Analysis of the Contribution of the Aviation Industry to the Nigerian Economy”. Mediterranean Journal of Social Sciences, 5(3), 115. https://www.researchgate.net/publication/261613157_Empirical_Analysis_of_the_Contribution_of_the_Aviation_Industry_to_the_Nigerian_Economy Erişim Tarihi: 03.05.2022
• TABAN, Sami. (2008), İktisadi büyüme kavramı ve modeller (birinci basım). Ankara: Nobel Yayım Dağıtım.
• TAKIM, Abdullah. (2015), “ Türkiye’de ekonomik büyüme ile işsizlik arasındaki ilişki”: Granger Nedensellik Testi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.sayı:27.Erişim Tarihi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/dpusbe/issue/4769/65618 14.04.2022
• TAŞKIN, Ercan. ve DURMAZ, Yasemin. (2012), Lojistik faaliyetler. Ankara: Detay Yayıncılık.
• TÜRLÜOĞLU, Esma. (2019), “Türkiye’de ekonomik büyüme dinamikleri: ekonomik büyüme ve dış ticaret ilişkisi nedensellik analizi”. Yüksek Lisans Tezi. Trakya Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İktisat Anabilimdalı.