FİNANSAL OKUR-YAZARLIK ve KRİPTO PARA OKUR-YAZARLIK DÜZEYİ ile MOBİL BANKACILIK KULLANIMI ARASINDAKİ İLİŞKİ

Yıl 2022, Cilt: 4 Sayı: 2, 71 - 84, 31.12.2022

Nadire Dalma , Gönül Çifçi , İbrahim Halil Ekşi

https://doi.org/10.46482/ebyuiibfdergi.1214920

Öz

Küreselleşme ve teknolojik gelişmeler, finans literatürüne birçok kavram kazandırmıştır. Bunların başında finansal okur-yazarlık ve dijital finans konuları gelmektedir. Gençlerin dijital finans ve telefon uygulamalarına olan ilgileri bilinmekle beraber finansal okur-yazarlık ve kripto para okur-yazarlık düzeylerinin mobil bankacılık ile ilişkisi tam olarak bilinmemektedir. Bu temel motivasyon ile kaleme alınan bu çalışmada, Gaziantep Üniversitesi’nde eğitim gören beş yüz on öğrenciye anket uygulanmıştır. Kümeleme tekniği ve ki-kare testlerinin uygulandığı çalışmada, finansal okur-yazarlık ve kripto para okur-yazarlıklarının yüksek olduğu; mobil bankacılık kullanım düzeyinin finansal okur-yazarlık düzeyi ile bir ilişkisi tespit edilememişken kripto para okur-yazarlık düzeyinin mobil bankacılık kullanımı üzerinde etkili olduğu gözlemlenmiştir.

Anahtar Kelimeler

Finansal Okur-Yazarlık, Kripto Para, Kripto Para Okur-Yazarlık, Mobil Bankacılık

Kaynakça

• Aytar, O., Yeğen, İ. ve Erdemir, N.K. (2012). Elektronik şube ve elektronik bankacılık hizmetleri. Uşak Üniversitesi Akademik Bilişim Konferansı, 1-3.
• Baltacı, A. (2018). Nitel araştırmalarda örnekleme yöntemleri ve örnek hacmi sorunsalı üzerine kavramsal bir inceleme. Bitlis Eren Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 7(1), 231-274. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/bitlissos/issue/38061/399955
• Bhuvana, M. ve Vasantha, S. (2019). Ascertaining the mediating effect of financial literacy for accessing mobile banking services to achieve financial inclusion. International Journal of Recent Technology Engineering, 7(6S5), 1182-1190.
• Biçer, E. B. ve Altan, F. (2016). Üniversite öğrencilerinin finansal okuryazarlık ile ilgili tutum ve davranışlarının değerlendirilmesi. Atatürk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 20(4), 1501-1517.
• Cihangir, M., Baysa, E., Söker, F. ve Eroğlu, S. E. (2019). Bitcoin piyasasina katilim eğilimi: Farkli üniversite öğrencileri üzerinde ankete dayali bir değerlendirme. Avrasya Sosyal ve Ekonomi Araştırmaları Dergisi, 6(4), 505-522.
• Cihangir, M.ve Ergin, E. (2015). Finansal okuryazarlığın temel düzeyde incelenmesi: Osmaniye ilinde ankete dayalı bir araştırma. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(13), 492-511.
• Çam, H. ve Çam, A.V. (2016). Finansal okuryazarlığın mobil bankacılık kullanımındaki rolü: Doğu Karadeniz bölgesinde bir araştırma. Yönetim Bilişim Sistemleri Dergisi, 2(2), 98-104. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/ybs/issue/27323/287641.
• Demirhan, M. (2019). Mobil bankacılıkta algılanan deneyimsel değer boyutlarının demografik özelliklere göre farklılaşması: Nevşehir örneği. 3. International EMI Entrepreneurship & Social Congress, Lefkoşa
• Dünya Gazetesi (07 Mayıs 2018). Türkiye, kripto para piyasalarında ilk 5’te. https://www.dunya.com/finans/haberler/turkiye- kripto-para-borsalarinda-ilk-5te-haberi-414500
• Esen, F.S. (2020). Dijital bankacılık kullanımına teknoloji kabulü temelli bir yaklaşım. Bilişim Teknolojileri Dergisi, 13(4),401-410. http://doi.org./10.17671/gazibtd.664854
• Geva, B. (2016). Mobile payments and Bitcoin: Concluding reflections on the digital upheaval in payments. Bitcoin and Mobile Payments, 271-287.
• Hasan, M., Le, T. ve Hoque, A. (2021). How does financial literacy impact on inclusive finance?. Financial Innovation, 7(1), 1-23.
• ING International Survey (2018, Haziran). Cracking the code on cryptocurrency- Bitcoin buy-in across Europe, the USA and Australia. Erişim adresi: https://think.ing.com/uploads/reports/ING_International_Survey_Mobile_Banking_2018.pdf
• Investing, En iyi kripto paralar . Erişim adresi. https://tr.investing.com/crypto
• Kanmaz, A. (2018). Bireysel hisse senedi yatırımcıların finansal okuryazarlık düzeyi üzerine bir çalışma: İzmir örneği. (Tez no:506616). (Yüksek Lisans Tezi. İzmir Katip Çelebi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü). https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/
• Karaçalı, B. (2019). Kripto paraların muhasebeleştirilmesi: Bir Uygulama. (Tez no:583145) (Yüksek Lisans Tezi. Bartın Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü). https://acikerisim.bartin.edu.tr/ bitstream/handle/11772/2937/
• Kefela, G. (2010). Implications of financial literacy in developing countries. African Journal of Business Management, 5(9), 3699-3705
• Khalilov, M. C., Gündebahar, M. ve Kurtulmuşlar, İ. (2017). Bitcoin ile Dünya ve Türkiye’deki dijital para çalışmaları üzerine bir inceleme. 19. Akademik Bilişim Konferansı, Aksaray.
• Kılıç, Y., Ata, H.A. ve Seyrek, İ.H. (2015). Finansal okuryazarlık: Üniversite öğrencilerine yönelik bir araştırma. Muhasebe ve Finansman Dergisi, (66), 129-150. http://doi.org./10.25095/mufad.396535
• Kripto Para Araştırma Raporu (2020). Bilgi Teknolojileri ve İletişim Kurumu. Ankara
• Kurt, K. ve Turan, A.H. (2017). Mobil bankacılık uygulamalarının benimsenmesine yönelik davranışsal niyetleri etkileyen faktörler üzerine bir araştırma. İşletme Bilimi Dergisi, 5(3), 25-58. http://doi.org./10.22139/jobs.343053
• Malaquias, R.F. ve Hwang, Y.(2016). An empirical study on trust in mobile banking: A developing country perspective. Computers in Human Behavior, 54, 453-461.
• Ntseme, O.J., Namatsagang, A. ve Chukwuere, J.E. (2016). Risks and benefits from using mobile banking in an emerging country. Risk Governance and Control: Financial Markets& Institutions, 6(4), 355-363.
• OECD(2016). Survey on measuring financial literacy and financial inclusion. https://www.oecd.org/daf/fin/financial-education/2015finlitmeasurementexercise.htm
• Öget, E. (2022). The effect of positive and negative events on cryptocurrency prices. Ekonomi Politika ve Finans Araştırmaları Dergisi, 7(1), 16-31. http://doi.org./10.30784/epfad.1011204
• Özcan, H.P., Çelik, Ş.S. ve Özer, A. (2019). Bireysel müşterilerin mobil bankacılık kullanım niyetini etkileyen faktörler. Çankırı Karatekin Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 9(2), 475-506. http://doi.org./10.18074/ckuiibfd.590493
• Pahnke, L. ve Honekamp, I. (2010). Different effects of financial literacy and financial education in Germany. MPRA, Erişim adresi: https://mpra.ub.uni-muenchen.de/22900/1/MPRA
• Pickens, M., Porteous, D. ve Rotman, S. (2009). Focus Note: Scenarios for branchless banking in 2020. CGAP and Department for International Development, London.
• Prasad, H., Meghwal, D. ve Dayama, V. (2018). Digital financial literacy: A study of households of Udaipur. Journal of Business and Management, 5, 23-32.
• Reeves, M. ve Sabharwal, N. (2013). Microfinance and mobile banking for the bottom of the pyramid. Journal of Enterprising Communities: People and Places in the Global Economy
• Reportlinker (2022). Cryptocurrency market segments by product type by application and region– global analysis of market size, share & Trends for 2019 –2020 and forecasts to 2030. ID: 6191821
• Sevim, N., Temizel, F.ve Sayılır, Ö. (2012). The effects of financial literacy on the borrowing behavior of Turkish financial consumer, International Journal of Consumer Studies, 36, 574-579. http://doi.org./10.1111/j.1470-6431.2012.01123.x
• Seyrek, İ. H. ve Akşahin, A. (2016). Mobil bankacılık uygulamaları kalite faktörlerinin analitik hiyerarşi prosesi ile karşılaştırılması. International Review of Economics and Management, 4 (3), 47-61. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/en/pub/iremjournal/issue/15725/285226
• Shaikh, A.A ve Karjaluoto, H. (2015). Mobile banking adoption: A literature review. Telematics and Informatics, 32(1), 129-142.
• Sönmez, Y. ve Kılıç, E. (2020). Finansal okuryazarlik düzeylerinin belirlenmesine yönelik bir araştirma: Kastamonu Üniversitesi örneği. Nevşehir Hacı Bektaş Veli Üniversitesi SBE Dergisi, 10(2), 479-497.
• Söylemez, C. ve Taşkın, E. (2020). Tüketicilerin mobil bankacılık uygulamalarını kullanma niyetini etkileyen faktörler: Uluslararası bir karşılaştırma. Eskişehir Osmangazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 15(2), 411-436. http://doi.org./ 10.17153/oguiibf.549422
• Şimşek, T., Hithit, M. ve Şimşek, N. (2021). Finansal okuryazarlık ve para yönetimine ilişkin tutum ve davranışların belirlenmesi. Enderun, 5(2), 117-143. Erişim adresi: https://dergipark.org.tr/tr/pub/enderun/issue/65414/943389
• Yavuz, A. E. ve Babuşcu, Ş. (2018). Türk bankacılık sektöründe penetrasyon; İnternet bankacılığı ve mobil bankacılık ürünlerindeki penetrasyonun analizi. Başkent Üniversitesi Ticari Bilimler Fakültesi Dergisi, 2(1), 24-57. Erişim adresi: https://dergipark. org.tr/en/pub/jcsci/issue/ 36460/403729
• Yazıcıoğlu, Y. ve Erdoğan, S. (2004), SPSS Uygulamalı Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Detay Yayıncılık, 2004.
• Yıldız, M. ve Bozkurt, İ. (2020). Finansal okuryazarlık seviyesi ile mobil bankacılık kullanımı arasındaki ilişkinin tespiti: Türkiye örneği. Finansal Araştırmalar ve Çalışmalar Dergisi, 12 (23), 693-709. http://doi.org./ 10.14784/marufacd.785898.