DESTİNASYON MARKALAŞMASINDA GASTRONOMİK ÜRÜNLERİN ROLÜ: BAFRA İLÇESİ ÖRNEĞİ

Yıl 2019, Cilt: 28 Sayı: 2, 227 - 240, 24.12.2019

Mutlu Kaya , Melike Çakır Keleş

Öz

Turizm endüstrisinde öne çıkmak isteyen kentler, marka olmalarını sağlayacak özelliklerini belirleyip bunlardan fayda sağlamaya çalışmaktadır. İnsanların seyahat tercihlerinde yaşanan değişim sonrası yöresel ürün ve değerler, bunların içinde de özellikle gastronomik ürünler turistlerin destinasyon tercihlerinde öne çıkmaya başlamıştır. Bu sebeple, markalaşma sürecinde gastronominin etkisi gün geçtikçe artmakta; birçok şehir, markalaşma sürecinde yerel yiyeceklerini kullanmaktadır. 

Bu çalışmanın amacı Bafra ilçesinin gastronomik ürünlerinin şehrin markalaşmasında oynayacağı rolü değerlendirmektir. Bu manada, çalışmada yöresel gastronomik ürünlerin turistik birer imaj unsuruna dönüşmesine katkı sağlayan coğrafi işaretleme kavramı üzerinde özellikle durulmuştur. Çalışmadaki veriler yarı yapılandırılmış görüşme tekniği ve arazi çalışmaları sonucunda elde edilmiştir. Bafra’da coğrafi işaret sahibi olan ürünlerin bu işareti alması adına çalışma yapan kamu ve sivil toplum örgütlerinin ilgili birimleri, coğrafi işaret sahibi ürünlerin üretimini ve pazarlamasını yapan ticari işletme sahipleri ve çalışanları, Sürmeli köyünde organik tarımsal üretim yapan üreticiler, manda yetiştiriciliği yapanlar ve pirinç üreticileri olmak üzere toplam 43 kişi ile görüşme yapılmıştır. Bu görüşmelerde gastronomik ürünlerin kültürel önemi, tarihçesi, üretimi ve pazarlaması hakkında bilgi alınırken turizme bakış açısı hakkında da fikir elde edilmeye çalışılmıştır. Sürmeli Köyünde yapılan Ot Yemekleri Festivali’ne ve Kapıkaya’da yapılan Kapıkayafest isimli festivale katılım sağlanmış, bu etkinlikler gastronomi turizmi için taşıdıkları önem ve potansiyel bakımından değerlendirilmiştir. Elde edilen bulgular doğrultusunda, Bafra’da mevcut gastronomik ürünlerin gastronomi turizmi açısından önemli bir potansiyelinin bulunduğu ve yapılacak çalışmalarla bu potansiyelin şehrin turizm adına markalaşma sürecine  katkı sağlayacağı belirlenmiş ve konu ile ilgili öneriler sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

Bafra, Turizm, Gastronomi, Marka Şehir

The role of gastronomy tourism in destination branding: The case of Bafra District

Öz

Cities that want to take the lead in the competition in the tourism industry, try to determine the characteristics that will enable them to become a brand and benefit from them. After the change in the travel preferences of the people, local products and values and especially gastronomic products started to become prominent in the destination choices. Therefore, in the branding process, the effect of gastronomy increase day by day and cities utilize their local food in this process. 

The aim of this study is to evaluate the role of gastronomic products of Bafra in terms of branding of the county. Within this scope, the concept of geographical indication, which contributes to the transformation of local gastronomic products into touristic image elements, was emphasized in this study. The data in the study were obtained by semi-structured interview technique and field studies. 43 people consisting of the relevant units of the public and non-governmental organizations working on behalf of the products that have geographical indication in Bafra, the owners and employees of commercial enterprises producing and marketing the products with geographical signs, organic agricultural producers in Sürmeli village, buffalo producers and rice producers were interviewed. In these interviews, information on the cultural importance, history, production and marketing of gastronomic products was tried to be obtained while also gaining insight on the perspective of tourism. Participated in the Herb Food Festival held in Sürmeli Village and the Kapıkayafest Festival in Kapıkaya, these activities were evaluated in terms of their importance and potential for gastronomy tourism. In line with the findings, it was determined that the existing gastronomic products in Bafra have an important potential in terms of gastronomic tourism and that this potential will contribute to the branding process of the city on behalf of tourism and suggestions have been made on the subject.

Anahtar Kelimeler

Bafra, tourism, gastronomy, brand city

Kaynakça

• Akgün, A. 2009. Geleneksel Bafra manda (kömüş) yoğurdunun teknolojik standardizasyonu. Doktora Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 150 sayfa.
• Aksoy, M., Sezgi, G. 2015. Gastronomi turizmi ve Güneydoğu Anadolu Bölgesi gastronomik unsurları, Journal Of Tourism And Gastronomy Studies 3/3, 79-89.
• Bilgili, B., Yağmur, Ö., Yazarkan H. 2012. Turistik Ürün Olarak Festivallerin Etkinlik ve Verimliliği Üzerine Bir Araştırma (Erzurum-Oltu Kırdağ festivali örneği), Uluslararası Sosyal Ve Ekonomik Bilimler Dergisi, 2/2, 117-124.
• Bircan, M. 2011. Bafra manda lokumunun üretiminde kullanılan kaymağın raf ömrünün belirlenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, 64 sayfa.
• Bucak, T., Aracı, Ü. E. 2013. Türkiye’de gastronomi turizmi üzerine genel bir değerlendirme, Balıkesir Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16/30, 203- 216.
• Butler, R.W. 1980. The concept of the tourist area life-cycle of evolution: Implications for management of resources, Canadian Geographer, 24 /1, 5- 12
• Canbolat, E., Keleş, Y. ve Akbaş, Y. Z. 2016. Gastronomi turizmi kapsamında Samsun mutfağına özgü turistik bir ürün: Bafra Pidesi. Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 4/4, 75-87.
• Çağlı, B. 2012. Türkiye’de yerel kültürün turizm odaklı kalkınmadaki rolü: Gastronomi turizmi örneği. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul Teknik Üniversitesi, 111 sayfa.
• Demir C., Çevirmen A. 2006. Turizm ve Çevre Yönetimi, Nobel Yayın Dağıtım, Ankara. Erdoğan, N., Erdoğan, İ. 2005. Ekoturizm betimlemeleriyle iletilenlerin doğası, Gazi Üniversitesi İletişim Dergisi, 20/1, 55-82.
• Du Rand G. E., Heath E. 2006. Towards a framework for food tourism as element of destination marketing. Current Issues in Tourism, 9/3, 206–234.
• Fox, R. 2007, Reinventing the gastronomic ıdentity of Croatian tourist destinations, International Journal of Hospitality Management, 26, 546-559.
• Guzman, L.T., Canizares, S.S. 2011. Gastronomy tourism and destination differentiation: A case study in Spain. Review of Economics& Finance, 29, 63-72.
• Gülbahar, O. 2009. 1990’lardan günümüze Türkiye’de kitle turizminin gelişimi ve alternatif yönelimler, Süleyman Demirel Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 14/1, 151-171.
• Hall, C., Sharples, L. 2003. The consumption of experience or the experience of consumption? An introduction to the tourism of taste. Hall, M., Sharples, L., Mitchell, R., Macionis, N. Combourne, B. (eds). Food Tourism Araound The World, Development, Management and Markets, Elsevier, London.
• Hamlacıbaşı, F.Ü. 2008. Yiyecek turizmi ve yiyecek turizmi açısından Bozcaada’nın kaynakları, Yüksek Lisans Tezi, On Sekiz Mart Üniversitesi, 113 sayfa.
• Hashimoto A, Telfer D.J. 2006. Selling Canadian culinary tourism: Branding the global and the regional product, Tourism Geographies, 8/1, 31–55.
• Haven-Tang, C., Jones, E. 2006. Using local food and drink to differentiate tourism destinations through a sense of place, Journal of Culinary Science & Technology, 4 /4, 69-86.
• Henderson J. C. 2004. Food as a tourism resource: A view from Singapore. Tourism Recreation Research, 29/3, 69–74.
• Hjalager A. M., Corigliano M. A. 2000. Food for tourists - determinants of an image, International Journal of Tourism Research, 2, 281-293.
• Hjalager, A. M., Richards, G. (Eds) 2002. Tourism and Gastronomy. Routledge.
• Horng, J. S., Tsai, C. T. 2012. Culinary tourism strategic development: An Asia-Pacific perspective, International Journal of Tourism Research, 14, 40–55.
• Kim, D. C. 2013. The influence of restaurant experience at a tourist destination on revisit ıntention. Master Thesis, Purdue Universitesi, sayfa 102.
• Kivela, J., Crotts, C., J. 2005. Gastronomy tourism, Journal of Culinary Science and Technology, 4/2, 29-55.
• Kivela J, Crotts J.C. 2006. Tourism and gastronomy: Gastronomy’s influence on how tourists experience a destination, Journal of Hospitality & Tourism Research, 30/3, 354–377.
• Lee, T., Crompton, J. 1992. Measuring novelty seeking in tourism. Annals of Tourism Research, 19, 732-737.
• Lertputtarak, S. 2012. The relationship between destination image, food image, and revisiting Pattaya, Thailand, International Journal of Business and Management, 7/5, 111-122.
• Nummedal, M. ve Hall, M. 2006. Local food in tourism: An investigation of the New Zealand South Island’s bed and breakfast sector’s use and perception of local food. Tourism Review International, 9, 365-378.
• Okumuş B, Okumuş F, McKercher B. 2007. Incorporating local and international cuisines in the marketing of tourism destinations: The cases of Hong Kong and Turkey. Tourism Management, 28/1, 253–261.
• Özdemir, Ş., Karaca, Y. 2009, Kent markası ve marka imajının ölçümü: Afyonkarahisar kenti imajı üzerine bir araştırma, Afyon Kocatepe Üniversitesi İ.İ.B.F. Dergisi, 11/2, 113- 134.
• Rand, G.E., Heath, E, Albert, N. 2003. The role of local and regonal food in destination marketing. Journal of Travel And Tourism Marketing. 14/3, 97-112.
• Robinson, R. N., Clifford, C. 2012. Authenticity and festival foodservice experiences, Annals of Tourism Research, 39/2, 571-600.Samsun Damızlık Manda Yetiştiricileri Birliği. 2019. Bafra İlçesi Damızlık Manda İstatistikleri.
• Selwood, J. 2003. The lure of food: Food as an attraction in destination marketing in Manitoba, Canada, Michael Hall (Ed), Food Tourism Around the World: Management of Development and Markets, Great Britain: Elseiver.
• Soner, F. 2013. Gastronomy tourism: A solution for small cities marketing and regional development, Yüksek Lisans Tezi, Yeditepe Üniversitesi, 131 sayfa.
• Soyak, M. 2013. Uluslararası turizmde son eğilimler ve Türkiye’de turizm politikalarının evrimi, Marmara Sosyal Araştırmalar Dergisi, 4, 1-18.
• Şahin, G.G. Ünver, G. 2015, Destinasyon pazarlama aracı olarak “gastronomi turizmi”: İstanbul’un gastronomi turizmi potansiyeli üzerine bir araştırma, Journal of Tourism and Gastronomy Studies, 3/2, 63-73.
• Türk Patent Kurumu. 2019. https://www.turkpatent.gov.tr/TURKPATENT/resources /temp/68EA9618-BA4A-49C8-A1B5-0DC9A5BCDF36.pdf adresinden 14/04/2019 tarihinde elde edildi.
• Kaynak Kişiler:
• Ayhan AVCI, Bafra Ticaret ve Sanayi Odası
• Kazım TUNCAY, Sürmeli Köyü
• Meryem AYYILDIZ, Sürmeli Köyü
• Nezahat ŞAHİN, Lokum ve Nokul Üreticisi
• Sedat ERDOĞAN, Sürmeli Köyü
• Süleyman ÖZATA, Sürmeli Köyü
• Osman TOSUNER, Bafra Ziraat Odası