Mutluluk ve Benlik Saygısının Yalnızlıkla İnternet Bağımlılığına Etkilerinin İncelenmesi

Yıl 2019, Cilt: 8 Sayı: 10, 20 - 35, 31.12.2019

Tarik Totan , Berna Ercan Esra Öztürk

Öz

Teknoloji geliştikçe internet daha da hayatımıza
girmiştir. İnternetin gelişimi ona kolay ulaşmayı ve gündelik hayatta pek çok
işimizi onun üzerinden gerçekleştirmeyi sağlamıştır. Ancak, bu durumun kötüye
kullanılması bağımlılık düzeyine ulaşabilmektedir. Bu araştırmada, mutluluk ve
benlik saygısındaki artışın yalnızlık ve internet bağımlığındaki azalışı doğrudan
ve dolaylı olarak açıkladığına ilişkin hipotez modelin test edilmesi
amaçlanmıştır. Araştırmada Young
İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formu, Oxford Mutluluk Ölçeği Kısa Formu, Kendini
Sevme/Özyeterlik Ölçeği, UCLA Yalnızlık Ölçeği ve kişisel bilgi formu veri toplama
araçları olarak kullanılmıştır. Araştırmaya 259’u kadın (%69,30), 115’i
ise erkek (%30.50) toplam 374 üniversite öğrencisi katılmıştır. Araştırma bulguları
benlik saygısı ve mutluluk arasında pozitif yönde ilişki bulunmaktadır. Mutluluk
arttıkça yalnızlık ve internet bağımlılığı azalmaktadır. Benlik saygısının
internet bağımlılığı üzerinde doğrudan etkisi yoktur. Benzer olarak benlik saygısı
ve mutlulukta internet bağımlılığına yalnızlık üzerinden dolaylı etkilere sahip
değildir. 

Anahtar Kelimeler

Mutluluk, benlik saygısı, yalnızlık, internet bağımlılığı, yol analizi

Kaynakça

• Akkul, N. ve Ümmet, D. (2007). Teknik eğitim fakültesi öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Dergisi, 25, 1-17.
• Anlı, G. (2018). İnternet bağımlılığı: Sosyal ve duygusal yalnızlık. Uluslararası Bilimsel Araştırmalar Dergisi, 3(2), 389-397.
• Arısoy, Ö. (2009). İnternet bağımlılığı ve tedavisi. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 1(1), 55-67.
• Ayan, A. (2017). Yalnızlık ve utangaçlık düzeyinin özyeterlik ve öfke kontrolü üzerine etkisi. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 17(1), 87-108.
• Aydın, B. ve Sarı, S.V. (2011). Internet addiction among adolescents: the role of self-esteem. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 15, 3500-3505.
• Balkan, E. (2011). Üniversite öğrencilerinin bilgisayar-internet bağımlılığı ve aile fonksiyonları arasındaki ilişki. e-Journal of New World Sciences Academy, 6(1). 231-239.
• Batıgün, A.D. ve Hasta, D. (2010). İnternet bağımlılığı: Yalnızlık ve kişilerarası ilişki tarzları açısından bir değerlendirme. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 11(3), 213-219.
• Berber Çelik, Ç. ve Odacı, H. (2011). Kendilik algısı ve benlik saygısının problemli internet kullanımı üzerindeki yordayıcı rolü. 5th International Computer ve Instructional Technologies Symposium. 22-24 Eylül 2011, Fırat Üniversitesi, Elazığ.
• Beard, K. ve Wolf, E. (2001). Modification in the proposed diagnostic criteria for Internet addiction. Cyberpsychology and Behaviour, 4(3), 377-383.
• Błachnio, A. Ve Przepiorka, A. (2019). Be aware! If you start using Facebook problematically you will feel lonely: Phubbing, loneliness, self-esteem, and Facebook intrusion. A cross-sectional study. Social Science Computer Review, 37(2), 270-278.
• Brewer, G. ve Kerslake, J. (2015). Cyberbullying, self-esteem, empathy and loneliness. Computers in Human Behavior, 48, 255-260.
• Buluş, M. (1997). Üniversite öğrencilerinde yalnızlık. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 3, 82-90.
• Cacioppo, S., Grippo, A. J., London, S., Goossens, L. ve Cacioppo, J.T. (2015). Loneliness: Clinical import and interventions. Perspectives on Psychological Science, 10(2), 238-249.
• Caplan, S.E. (2003). Preference for online social interaction: A theory of problematic internet use and psychosocial well-being. Communication Research, 30(6), 625-648.
• Caplan, S.E. (2006). Relations among loneliness, social anxiety, and problematic Internet use. CyberPsychology and Behavior, 10(2), 234-242.
• Caplan, S.E. (2010). Theory and measurement of generalized problematic internet use: A two-step approach. Computers in Human Behavior, 26(5), 1089-1097.
• Cengizhan, C. (2005). Öğrencilerin bilgisayar ve internet kullanımında yeni bir boyut: internet bağımlılığı. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, 22(22), 83-98.
• Çağır, G. (2010). Lise ve üniversite öğrencilerinin problemli internet kullanım düzeyleri ile algılanan esenlik halleri ve yalnızlık düzeyleri arasındaki ilişki. Yayımlanmış yüksek lisans tezi. Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
• Çevik, G.B. ve Yıldız, M.A. (2016). Pedagojik formasyon öğrencilerinde umutsuzluk ile mutluluk arasındaki ilişkide benlik saygısının aracılık rolü. Dicle Üniversitesi, Eğitim Fakültesi Dergisi, 27, 96-107.
• Demir. A. (1989). UCLA Yalnızlık Ölçeğinin geçerlik ve güvenirliği. Psikoloji Dergisi, 7(23), 14-18.
• Demir, Y. ve Kutlu, M. (2016). The Relationship between loneliness and depression: Mediation role of Internet addiction. Educational Process: International Journal, 5(2), 97-105.
• DeNeve, K.M. ve Cooper, H. (1998). The happy personality: A meta-analysis of 137 personality traits and subjective well-being. Psychological Bulletin, 124(2), 197.
• Doğan, T. (2011). İki boyutlu benlik saygısı: Kendini Sevme/Özyeterlik Ölçeği’nin Türkçe uyarlaması, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Eğitim ve Bilim, 36(162), 126-137.
• Doğan, U. (2016). Lise öğrencilerinin sosyal ağ siteleri kullanımının mutluluk, psikolojik iyi-oluş ve yaşam doyumlarına etkisi: Facebook ve Twitter Örneği. Eğitim ve Bilim, 41(183).
• Doğan, T. ve Çötok, N.A. (2011). Oxford mutluluk ölçeği kısa formunun Türkçe uyarlaması: Geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(36), 165-170.
• Doğan, T., Sapmaz, F. ve Çötok, N.A. (2013). Öz-eleştiri ve mutluluk. Kastamonu Eğitim Dergisi, 21(1), 391-400.
• Eroğlu, A. ve Bayraktar, S. (2017). İnternet bağımlılığı ile ilişkili değişkenlerin incelenmesi. International Journal of Social Sciences and Education Research, 3(1), 184-199.
• Eryılmaz, A. ve Atak, H. (2011). Ergen öznel iyi oluşunun, öz saygi ve iyimserlik eğilimi ile ilişkisinin incelenmesi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 170-181.
• Esen, B.K. ve Gündoğdu, M. (2010). The relationship between internet addiction, peer pressure and perceived social support among adolescents. International Journal of Educational Researchers, 1(2), 29-36.
• Gülcan, A. ve Bal, P.N. (2014). Genç yetişkinlerde iyimserliğin mutluluk ve yaşam doyumu üzerindeki etkisinin incelenmesi. Asya Öğretim Dergisi, 2(1), 41-52.
• Güler, Ç.Y. ve Gazioğlu, A.E.İ. (2008). Rehberlik ve psikolojik danışmanlık öğrencilerinde öznel iyi olma hali, psikiyatrik belirtiler ve bazı kişilik özellikleri: Karşılaştırmalı bir çalışma. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 107-114.
• Günüç, S. ve Kayri, M. (2010). Türkiye’de internet bağımlılık profili ve internet bağımlılık ölçeğinin geliştirilmesi: Geçerlik-güvenirlik çalışması. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 39, 220-232.
• Gür, A. (1996). Ergenlerde depresyon ve benlik saygısı arasındaki ilişki. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara Üniversitesi.
• Hills, P. ve Argyle, M. (2002). The Oxford Happiness Questionnaire: A compact scale for the measurement of psychological well-being. Personality and Individual Differences, 33, 1073-1082.
• İskender, M. (2018). Investigation of the Effects of Social Self-Confidence, Social Loneliness and Family Emotional Loneliness Variables on Internet Addiction. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 6(3), 1-10.
• Karahan, T.F., Sardoğan, M.E., Şar, A.H., Ersanlı, E., Kaya, S.N. ve Kumcağız, H. (2004). Üniversite öğrencilerinin yalnızlık düzeyleri ile benlik saygısı düzeyleri arasındaki ilişkiler. Ondokuz Mayıs Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18, 27-39.
• Karaırmak, Ö. ve Çetinkaya, R. . (2011). Benlik saygısının ve denetim odağının psikolojik sağlamlık üzerine etkisi: Duyguların aracı rolü. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 4(35), 30-43.
• Kim, J., LaRose, R. ve Peng, W. (2009). Loneliness as the cause and the effect of problematic Internet use: The relationship between Internet use and psychological well-being. CyberPsychology and Behavior, 12(4), 451-455.
• Kutlu, M., Savcı, M., Demir, Y. ve Aysan, F. (2016). Young İnternet Bağımlılığı Testi Kısa Formunun Türkçe uyarlaması: Üniversite öğrencileri ve ergenlerde geçerlilik ve güvenilirlik çalışması. Anadolu Psikiyatri Dergisi, 17(1), 69-76.
• Meral, D. ve Bahar, H.H. (2016). Ortaöğretim öğrencilerinde problemli internet kullanımının yalnızlık ve psikolojik iyi oluş ile ilişkisinin incelenmesi. Erzincan Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 18(2), 1117-1134.
• Mert, A. ve Özdemir, G. (2018). Yalnızlık duygusunun akıllı telefon bağımlılığına etkisi. OPUS Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 8(1), 88-107.
• Murali, V. ve George, S. (2007). Lost online: an overview of internet addiction. Advances in Psychiatric Treatment, 13(1), 24-30.
• Niemz, K., Griffiths, M. ve Banyard, P. (2005). Prevalence of pathological Internet use among university students and correlations with self-esteem, the General Health Questionnaire (GHQ), and disinhibition. Cyberpsychology and Behavior, 8(6), 562-570.
• Odabaşı, Ş. (2016). Üniversite öğrencilerinin online oyun bağımlılığı düzeylerinin öznel mutluluk düzeyleriyle ilişkisi. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
• Oktan, V. (2015). Üniversite öğrencilerinde problemli internet kullanımı, yalnızlık ve algılanan sosyal destek. Kastamonu Eğitim Dergisi, 23(1), 281-292.
• Okur, S. (2019). Lise öğrencilerinin temel psikolojik ihtiyaçları ile problemli internet kullanımları arasındaki ilişkide yaşam doyumunun aracılık rolü. Yayınlanmamış yüksek lisans tez. Ege Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, İzmir.
• Özbay, Y., Palancı, M., Kandemir, M. ve Çakır, O. (2012). Üniversite öğrencilerinin öznel iyi oluşlarının duygusal düzenleme, mizah, sosyal öz-yeterlik ve başa çıkma davranışları ile yordanması. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 10(2), 325-345.
• Özen, Ü. ve Korukçu Sarıcı M.B. (2010). Yalnızlık olgusu ve sanal sohbetin yalnızlığın paylaşımına etkisi: üniversite öğrencileri üzerinde bir araştırma. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 24(1), 149-159.
• Russell, D., Peplau, L. A. ve Ferguson, M. L. (1978). Developing a measure of loneliness. Journal of Personality Assessment, 42(3), 290-294.
• Pawlikowski, M., Altstötter-Gleich, C. ve Brand, M. (2013). Validation and psychometric properties of a short version of Young’s Internet Addiction Test. Computers in Human Behavior, 29(3), 1212-1223.
• Sapmaz, F. ve Totan, T. (2018). Modelling the Happiness Classification of Addicted, Addiction Risk, Threshold and Non-Addicted Groups on Internet Usage. Malaysian Online Journal of Educational Technology, 6(1), 45-55.
• Soule, L.C., Shell, L.W. ve Kleen, B.A. (2003). Exploring Internet addiction: Demographic characteristics and stereotypes of heavy Internet users. Journal of Computer Information Systems, 44(1), 64-73.
• Stieger, S. ve Burger, C. (2010). Implicit and explicit self-esteem in the context of internet addiction. Cyberpsychology, Behavior, and Social Networking, 13(6), 681-688.
• Şahan, M. ve Çapan, B.E. (2017). Ergenlerin problemli internet kullanımında kişilerarası ilişkilerle ilgili bilişsel çarpıtmaların ve sosyal kaygının rolü. Ege Eğitim Dergisi, 18(2), 887-913.
• Tafarodi, R. W. ve Swan, W. B. (2001). Two-dimensional self-esteem: Theory and measurement. Personality and Individual Differences, 31(5), 653-673.
• Taysi, E. (2000). Benlik saygısı, arkadaşlardan ve aileden sağlanan sosyal destek: Üniversite öğrencileriyle yapılan bir çalışma. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Ümmet, D. ve Ekşi, F. (2016). Türkiye’deki genç yetişkinlerde internet bağımlılığı: yalnızlık ve sanal ortam yalnızlık bağlamında bir inceleme. Addicta: The Turkish Journal On Addictions, 3(1), 29-53.
• Yaparel, R. (1984). Sosyal ilişkilerde başarı ve başarısızlık nedenlerinin algılanması ile yalnızlık arasındaki bağlantı. Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yao, M.Z. ve Zhong, Z.J. (2014). Loneliness, social contacts and Internet addiction: A cross-lagged panel study. Computers in Human Behavior, 30, 164-170.
• Young, K.S. (1998a). Internet addiction: The emergence of a new clinical disorder. Cyberpsychology an Behavior, 1(3), 237-244.
• Young, K.S. (1998b). Caught in the net: How to recognize the signs of internet addiction--and a winning strategy for recovery. New York, NY: John Wiley and Sons.
• Young, K.S. (1999). Internet addiction: symptoms, evaluation and treatment. Innovations in Clinical Practice, 17, 19-31.
• Yörükoğlu, A. (2000). Gençlik çağı. Ankara: Özgür Yayınları.