This study focuses on the characterization of mortar samples from a large Byzantine Basilica dating back to 5th/6th century CE and a smaller Basilica from late Byzantine period in Side, Türkiye. Samples were collected from various parts of the remains and investigated for their basic physical, physico-mechanical and compositional properties to gather essential information to be used in conservation/restoration interventions of the basilicas. For the determination of the basic physical and physico-mechanical properties density and porosity tests, ultrasonic velocity measurements were conducted. The characterization of the binder and aggregates were performed by petrographic analyses of thin sections and XRPD analyses. Mortars were treated with dilute HCl acid solution for the estimation of the binder/aggregate ratios. Particle size distribution of acid insoluble aggregates was evaluated by sieve analyses. Pozzolanic activity tests were carried out on the finer aggregates. Mortar samples were found to have relatively low density and high porosity. Binder is observed to be pure lime in all samples with high percentages of acid soluble parts. Aggregates of the samples were observed to be composed of mainly limestone and siliceous rock fragments. Use of crushed brick was observed in some of the mortar samples. Fine aggregates of mortars were found to have comparatively good pozzolanicity.
Bu çalışmada, Side, Türkiye’de bulunan MS 5./6. yüzyıla tarihlenen Bizans Bazilikası ve bu bazilikanın içinde bulunan ve geç Bizans dönemine tarihlenen küçük bazilikaya ait harç örneklerinin karakterizasyonu yapılmıştır. Bazilikalara ait kalıntıların farklı bölümlerinden alınan örneklerin; koruma ve onarım müdahalelerinde yardımcı olabilecek temel malzeme özelliklerinin belirlenmesi amacıyla fiziksel, fiziko-mekanik ve bileşimsel özellikleri araştırılmıştır. Fiziksel ve fiziko-mekanik özellikler, birim hacim ağırlığı ve gözeneklilik değerlerinin belirlenmesi, ultrasonik hız ölçümleri ile incelenmiştir. Bağlayıcı ve agregaların karakterizasyonu, ince kesitlerin petrografik analizleri ve XPRD analizleri ile gerçekleştirilmiştir. Harçların, bağlayıcı/agrega oranlarının yaklaşık olarak tespit edilmesi için seyreltik HCl asit çözeltisi kullanılmıştır. Asitte çözünmeyen agregaların parçacık büyüklüğü dağılımı elek analizleri ile değerlendirilmiştir. İnce agregalar üzerinde, puzolanik aktivite deneyleri yapılmıştır. Harç örneklerinin nispeten düşük yoğunluğa ve yüksek gözenekliliğe sahip olduğu bulunmuştur. Bağlayıcının, tüm numunelerde kireç olduğu ve örneklerin asitte çözünen kısımlarının yüksek oranda olduğu gözlenmiştir. Agregalarının ağırlıklı olarak kireçtaşı ve silisli kaya parçalarından oluştuğu belirlenmiştir. Harç örneklerinin bir kısmında terracotta kırıklarının kullanımına rastlanmıştır. İnce harç agregalarının görece olarak yüksek puzolanikliğe sahip olduğu görülmüştür.
Birincil Dil | İngilizce |
---|---|
Konular | Arkeoloji (Diğer) |
Bölüm | Araştırma Makaleleri |
Yazarlar | |
Yayımlanma Tarihi | 30 Nisan 2025 |
Gönderilme Tarihi | 12 Ağustos 2024 |
Kabul Tarihi | 17 Aralık 2024 |
Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 1 Sayı: 34 |