KANSER DENEYİMLEYEN BİREYLERDE GÖRÜLEN DİNİ TUTUMLARIN TRAVMA SONRASI BÜYÜME ÜZERİNE ETKİSİ

Year 2020, Volume: 3 Issue: 1, 21 - 27, 30.12.2020

Tuğçe Sabancı

Abstract

Kanser hastalığının görülme sıklığı son yıllarda oldukça artmıştır ve ölüm nedenleri arasında önde gelen bir hastalıktır. Kanser hastalığının fiziksel etkileri olduğu gibi çeşitli psikolojik etkileri de görülmektedir. Kanser hastalığı bir bireyin deneyimleyebileceği travmatik olaylardan biridir. Bu travmatik olay sonrasında bazı bireyler travma sonrası stresi deneyimlerken bazı bireylerde travma sonrası büyüme görülür. Travma sonrası büyüme terimi psikolojik sağlamlık terimi ile birlikte de görülmektedir ve aynı zamanda psikolojik sağlamlık travma sonrası büyümenin görülmesine olanak sağlamaktadır. Kanser hastalığı ağır yan etkileri sebebiyle bireyin yaşamında çok fazla değişikliğe sebep olan bir hastalıktır, bireyler arası ilişkilerde değişilik, yaşam kalitesinin düşmesi ve bunlara benzer değişiklikler mevcuttur. Bu değişiklikler karşısında bireyler çeşitli baş etme stratejilerine başvurabilmektedirler. Başetme stratejileri arasında din de sıklıkla görülmektedir. Bireylerin sahip olduğu dini tutumlar yaşadıkları travmatik süreci nasıl geçireceklerine katkı sağlamaktadır. Bu çalışmada travmatik bir yaşam olayı olan kanser hastalığını deneyimleyen bireylerde görülen dini tutumların travma sonrası büyüme üzerine etkisi olacağı hipotezi kurulmuş olup bu ilişkiyi inceleyen bilimsel çalışmaların derlenmesi amaçlanmıştır. Yapılan literatür taraması sonucunda kanser hastalığını deneyimleyen bireylerde dini tutumlar ile travma sonrası büyüme arasında anlamlı bir ilişki olduğu, bireylerde görülen belirli dini tutumların travma sonrası büyümeyi olumlu yönde etkileyebileceği ve bireylerde görülen belirli dini tutumların kanser hastalığı ile baş etmeyi kolaylaştıracağına ulaşılmıştır.

Keywords

Kanser, Travma sonrası büyüme, Dini tutumlar, Psikolojik sağlamlık, Başetme stratejileri

References

• Abadi, O.S.R.R., Forouzi, M.A., Rezaei, H. ve Tirgari, B. (2017). Relationship between religious beliefs and post-traumatic growth in patients with cancer in southeast of Iran. Mental Health, Religion & Culture, 20(1), 89-100.
• Arslan, B. Ş., Buldukoğlu, K. (2018). Ruhsal Hastalık Deneyiminden Büyümek Mümkün Müdür?: Psikiyatri Hemşireliği Bakış Açısından Bir Değerlendirme. Sakarya Üniversitesi Holistik Sağlık Dergisi, 1(1), 16-27.
• Akyüz, M. (2017). Meme Kanseri Tanılı Hastalarda, Dindarlık Düzeyi ile Psikolojik Dayanıklılık ve Travma Sonrası Büyüme Arasındaki İlişkinin Araştırılması. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İnönü Üniversitesi/Tıp Fakültesi, Malatya.
• American Psychological Association. The Road to Resilience. Available. https://www.apa.org/helpcenter/road-resilience. Erişim Tarihi: 29.10.2019
• Cordova, M. J., Cunningham, L. L. C., Carlson, C. R., & Andrykowski, M. A. (2001). Posttraumatic growth following breast cancer: A controlled comparison study. Health Psychology, 20(3), 176-185.
• Atay, S. Esenay, F. I. (2017). Kanserli Çocuklarda Travma Sonrası Gelişim. Güncel Pediatri, 15(2), 63-72.
• Ayten, A. (2019). Din ve Sağlık Kavram, Kuram ve Araştırma. Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 39(21), 165.
• Cufta, M. (2014). Kanser Hastalığı ile Başa Çıkmada Dini İnanç ve Tutumların Rolü (Kosova Örneği). (Yayımlanmamış Doktora Tezi). Uludağ Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bursa.
• Duman, N. (2019). Travma Sonrası Büyüme ve Gelişim. Uluslararası Afro-Avrasya Araştırmalar Dergisi, 4(7).
• Erdem, R., Uğurluoğlu, D. (2019). Travma Geçiren Bireylerin Spiritüel İyi Oluşlarının Travma Sonrası Büyümeleri Üzerine Etkisi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21(3), 833-858.
• Evcili, F. Bekar, M. (2013). Jinekolojik Kanser Tanısı Almanın Psikososyal Boyutu ve Hemşirelik Yaklaşımları. Türk Jinekolojik Onkoloji Dergisi, 1, 21-28.
• Ezerbolat, M., Özpolat, A.G.Y. Travma sonrası büyüme: travmaya iyi yanından bakmak. Ankara Üniversitesi/Tıp Fakültesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Anabilim Dalı, Ankara.
• Güler, Ö. (2010). Dini İnanç ve Psikolojik Sağlık İlişkisine Dair Bir Değerlendirme. Toplum Bilimleri, 4(8), 95-105.
• Güngör, E. (2019). Kanser Tanısı Alan Bireylerde Travma Sonrası Büyüme ve Psikolojik Dayanıklılık Düzeylerinin İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Atatürk Üniversitesi/Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum.
• Hiçdurmaz, D. Özçetin, Y. S. (2017). Kanser Deneyiminde Travma Sonrası Büyüme Ve Psikolojik Sağlamlık. Psikiyatride Güncel Yaklaşımlar, 9(4), 388-397
• Biçer Kanat, B. Yılmaz Özpolat, A. G. (2016). Kanser Hastalarında Travma Sonrası Büyüme Kavramı.Turkish Journal of Clinics and Laboratory, 7(4), 106-110.
• Sami, S. (2019). Travmatik Kayıp (Ölümler) Sonrasında Dini İnanç Sahibi Olan ve Olmayan Bireylerin Ölüme, Yasa ve Sonrasında Yaşanan Sürece Dair Tutumlarının Karşılaştırılması (Nitel Bir Araştırma). (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). İstanbul Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• Sarısoy, G. (2012). Travma Sonrası Büyümenin Derecesinin ve Travma Sonrası Büyümeyi Yordayan Etkenlerin Meme Kanseri Hastalarında İncelenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Hacettepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Satan, A. A. (2014). Dini İnanç ve Bilişsel Esneklik Düzeylerinin Öznel İyi Oluş Düzeyine Olan Etkisi. 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum, 3(7).
• Sherman, A.C., Simonton, S. ve Thombre, A. (2010). Religious coping and posttraumatic growth among family caregivers of cancer patients in India. Journal of Psychosocial Oncology, 28, 173-188.
• Yazgan, E. Ö. (2014). Kemoterapi Alan Kanser Hastalarında Dini İnanç ve Maneviyatın Depresyon Düzeyi ve Yaşam Kalitesine Etkisinin Belirlenmesi. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Ankara Üniversitesi/Sağlık Bilimler Enstitüsü, Ankara.
• Yıldız, Z.S. (2016). Kanser Hastalarında Travma Sonrası Stres Belirtileri, Travma Sonrası Gelişim ve Kendini Açma. (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi). Maltepe Üniversitesi/Sosyal Bilimler Enstitüsü, İstanbul.
• World Health Organization (2018). Global Cancer Observatory. https://gco.iarc.fr/. Erişim Tarihi: 29.10.2019
• World Health Organization (2018) . Cancer Key Facts. https://www.who.int/news-room/fact-sheets/detail/cancer. Erişim Tarihi: 29.10.2019