Ortaokul Velilerinin Küresel Sorunlar ve Eğitimine Yönelik Algıları

Year 2025, Volume: 26 Issue: 2, 197 - 209, 28.07.2025

Yakup Ateş , İlker Dere

https://doi.org/10.12984/egeefd.1688424

Abstract

Bu araştırmanın amacı, velilerin küresel sorunlar ve eğitime ilişkin algılarını ortaya koymaktır. Araştırmada nitel yöntemlerden olgubilim deseni kullanılmış olup, çalışma grubunu gönüllü olarak görüşmeye katılan 20 öğrenci velisi (14 kadın ve 6 altı erkek) oluşturmaktadır. Veriler yarı yapılandırılmış görüşmeler yoluyla toplanmış ve içerik analizi yöntemiyle analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre; veliler küresel sorunlar denildiğinde doğal afetler (deprem, sel, heyelan, kuraklık, yangın), küresel ısınma, iklim değişikliği, çevre kirliliği, göç, salgın hastalıklar, savaş ve terör gibi problemleri ifade etmektedir. Sorunların nedenleri arasında doğayı kirletme, bilinçsizlik, duyarsızlık, sanayileşme ve ağaç dikiminin yetersiz olması öne çıkmaktadır. Veliler çözüm olarak ailelere eğitim verilmesini, çevre dostu ulaşımın kullanılmasını, geri dönüşümün desteklenmesini ve zararlı maddelerin kullanımının azaltılmasını önermektedir. Ayrıca veliler küresel sorunlarla ilgili bilgi kaynakları olarak sosyal medya, haberler (televizyon ve internet), kitaplar, dergiler ve sosyal çevreden yararlanmaktadır. Bunların yanında çocuklarına doğayı koruma, geri dönüşüm, ağaç dikme ve bilinçli tüketim konularında bilgi ve davranışlar kazandırmaya çalıştıklarını vurgulamışlardır. Yapılan etkinliklerin çocukların çevreye duyarlılığını ve bilinçli tüketici olma eğilimlerini artırdığı sonucuna ulaşılmıştır.

Keywords

Küresel sorunlar eğitimi, Sosyal bilgiler, İklim değişikliği, Çevre eğitimi, veli algısı

Ethical Statement

Bu araştırma, Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal ve Beşeri Bilimler Bilimsel Araştırmalar Etik Kurulu’nun 13/01/2023 tarihli ve 2023/19 sayılı kararı ile alınan izinle yürütülmüştür.

Supporting Institution

Bu çalışma, TÜBİTAK 2224-B Yurt İçi Bilimsel Etkinliklere Katılımı Destekleme Programı tarafından desteklenmiştir.

Perceptions of Middle School Parents Regarding Global Issues and Education

Abstract

This study aims to reveal parents' perceptions regarding global issues and education. The study employed a qualitative research method, specifically a phenomenological design, and the study group consisted of 20 volunteer parents (14 women and six men). Data were collected through semi-structured interviews and analyzed using content analysis. According to the findings, when referring to global issues, parents predominantly mentioned natural disasters (earthquakes, floods, landslides, droughts, fires), global warming, climate change, environmental pollution, migration, pandemics, war, and terrorism. The leading causes of these issues were environmental pollution, lack of awareness, insensitivity, industrialization, and insufficient tree planting. As solutions, parents suggested providing education to families, promoting the use of eco-friendly transportation, supporting recycling, and reducing the use of harmful substances. In addition, parents reported obtaining information on global issues from social media, news (TV and internet), books, magazines, and their social environment. Parents also pointed out that they endeavored to instill knowledge and behaviors in their children to protect nature, support recycling, plant trees, and practice conscious consumption. Furthermore, it was concluded that activities conducted on global issues contributed to enhancing children's environmental sensitivity and their tendencies to become conscious consumers.

Keywords

Global issues in education, Social studies, Climate change, Parent perception, Environmental education

Ethical Statement

This research was carried out with the permission obtained from Necmettin Erbakan University Social and Human Sciences Scientific Research Ethics Committee with the decision numbered 2023/19 dated 13/01/2023.

Supporting Institution

114 / 5.000 This study was supported by the TÜBİTAK 2224-B Programme for Supporting Participation in Domestic Scientific Activities.

References

• Ak, M. (2012). İlköğretim 6. ve 7. sınıf sosyal bilgiler dersinde işlenen iklim değişimi ve etkileri konusunun öğretiminde öğrenci tutum ve davranışlarının incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
• Bayraktar-Balkır, N. (2021). Uncovering EFL learners' perspectives on a course ıntegrating global ıssues and language learning. Novitas-ROYAL (Research on Youth and Language), 15(1), 118-133. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1295581.pdf
• Bhargava, V. (2006). Introduction to global issues. In V. Bhargava (Ed.), Global issues for global citizens (pp. 1–28). The World Bank.
• Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş. ve Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri (23. Baskı). Pegem Akademi.
• Cohen, L., Manion, L., & Morrison, K. (2021). Eğitimde araştırma yöntemleri (Çev. Ed. E. Dinç ve K. Kıroğlu). Pegem Akademi.
• Creswell, J. W. (2007). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches (2nd edition). Sage Publications.
• Demirkaya, H. (2016). Günümüz dünya sorunlarına genel bir bakış. F. Aydın (Ed.), Günümüz Dünya Sorunları (1. Baskı, s.1-16) içinde. Pegem Akademi.
• Dere, İ. ve Aktaşlı, İ. (2022). Ortaokul öğrencilerinin iklimle ilgili kavramlara ilişkin bilişsel yapıları. Ahmet Keleşoğlu Eğitim Fakültesi (AKEF) Dergisi, 4(2), 182-198. https://doi.org/10.38151/akef.2022.11
• Diachkova, Y., Sazhko, L., Shevchenko, L., & Syzenko, A. (2021). Global issues in ESP classroom: Challenges and opportunities in higher education. Arab World English Journal (AWEJ), 12(1), 388–400. https://dx.doi.org/10.24093/awej/vol12no1.26
• Durmuş, S. (2020). 8. sınıf öğrencilerinin küresel sorunlara dair sorumluluk ve duyarlılıklarının belirlenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Trabzon Üniversitesi, Trabzon.
• Durmuş, S. ve Çolak, K. (2021). 8. Sınıf öğrencilerinin gözünden küresel sorunlar. lnternational Journal of Geography and Geography Education, 44, 145-160. https://doi.org/10.32003/igge.897622
• Egüz, Ş., Öztürk, C. ve Kesten, A. (2017). Ortaokul öğrencilerinin küresel sorunlara karşı gösterdikleri duyarlılıklar. Journal of Human Sciences, 14(1), 409-426. https://doi.org/10.14687/jhs.v14i1.4423
• Gedik, S. (2018). Sosyal bilgiler dersinde (sosyobilimsel bir konu olarak) küresel ısınma hakkında öğrenci görüşleri. (Yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
• Gel, A. I. (2019). 4. Sınıf sosyal bilgiler dersinde tarih konularının aktif öğrenmeye dayalı etkinlik temelli öğretiminin tarihsel düşünme becerisinin gelişimine ve akademik başarıya etkisi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Celal Bayar Üniversitesi, Manisa.
• Gürbüz, G. (2022). Öğretmen adaylarının küresel sorunlara ilişkin küresel sosyal sorumluluk düzeyleri ve görüşlerinin incelenmesi. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
• Herrick, I. R., Lawson, M. A., & Matewos, A. M. (2022). Through the eyes of a child: Exploring and engaging elementary students’ climate conceptions through photovoice. Educational and Developmental Psychologist, 39(1), 1–16. https://doi.org/10.1080/20590776.2021.2004862
• Hussain, H. I., Haseeb, M., Kamarudin, F., Dacko-Pikiewicz, Z., & Szczepa´nska-Woszczyna, K. (2021). The role of globalization, economic growth and natural resources on the ecological footprint in Thailand: Evidence from nonlinear causal estimations. Processes, 9(1103), 1-14. https://doi.org/10.3390/pr9071103
• Kan, Ç. (2009). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel sorunlarla ilgili tutumları ve ders programlarına yönelik önerileri. (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Karakaya-Cirit, D. ve Aydemir, S. (2021). Exploring levels of secondary school students’ knowledge: Global warming, acid rain, and ozone layer depletion. Education Quarterly Reviews, 4(1), 199-212. https://doi.org/10.31014/aior.1993.04.01.187
• Kornprobst, M., & Paul, T. V. (2021). Globalization, deglobalization and the liberal international order. International Affairs 97(5), 1305–1316. https://doi.org/10.1093/ia/iiab120
• Kyove, J., Streltsova, K., Odibo, U., & Cirella, G. T. (2021). Globalization ımpact on multinational enterprises. World, 2, 216–230. https://doi.org/10.3390/world2020014
• Liarakou, G., Athanasiadis, I., & Gavrilakis, C. (2011). What Greek secondary school students believe about climate change? International Journal of Environmental and Science Education, 6(1), 79–98. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ930283.pdf
• Lin, J. (2017). Chinese grade eight students’ understanding about the concept of global warming. EURASIA Journal of Mathematics, Science and Technology Education, 13(5), 1313–1330. https://doi.org/10.12973/eurasia.2017.00672a
• Lucariello, J., & Naff, D. (2015). How do I get my students over their alternative conceptions (misconceptions) for learning? Retrieved from: https://www.apa.org/education-career/k12/misconceptions
• Öksüzoğlu, M. K. (2022). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının küresel vatandaşlık düzeyleri ile günümüz dünya sorunlarına yönelik tutumları arasındaki ilişki. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Fırat Üniversitesi, Elâzığ.
• Öz-Aydın, S. (2016). The awareness of Turkish high school students about carbon footprint and the effects of the high school biology curriculum on this awareness. International Electronic Journal of Environmental Education, 6(2), 29–53. https://doi.org/10.18497/iejee-green.56932
• Rehman, A., Radulescu, M., Ma, H., Dagar, V., Hussain, I., & Khan, M. K. (2021). The impact of globalization, energy use, and trade on ecological footprint in Pakistan: Does environmental sustainability exist? Energies, 14(5234), 1–16. https://doi.org/10.3390/en14175234
• Roßbegalle, T., & Ralle, B. (2016). Improving students' understanding of greenhouse effect, acid rain and the depletion of stratospheric ozone. LUMAT: International Journal on Math, Science and Technology Education, 4(1), 27-40. https://files.eric.ed.gov/fulltext/EJ1227539.pdf
• Saaida, M. (2023). The global issues that matter the world. Science For All Publications, 4(1), 1–8. https://doi.org/10.5281/ZENODO.10841233
• Scholl, R. (2022). First-generation college students and climate change: An underresearched and vital relationship. (Unpublished master’s dissertation). Northern Arizona University.
• Segrera, F. L. (2015). Global issues of higher education with special reference to Latin America and the Caribbean. Journal of International and Comparative Education (JICE), 4(1), 39-48. https://doi.org/10.14425/00.76.06
• Sekgobela, C. W. L. (2021). Awareness of climate change consequences among students at a South African Public University. (Unpublished master's dissertation). University of Johannesburg.
• Şimşir, M. (2023). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının günümüz dünya sorunları hakkında durumları ve görüşleri. Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 6 (Cumhuriyet’in 100. Yılı Özel Sayısı), 1-22. https://doi.org/10.47948/efad.1266788
• Trask, B. S. (2011). Globalization and families: Meeting the family policy challenge. Retrieved from https://www.un.org/esa/socdev/family/docs/egm11/Traskpaper.pdf
• Yazdanparast, T., Salehpour, S., Masjedi, M. R., Seyedmehdi, S. M., Boyes, E., Stanisstreet, M., & Attarchi, M. (2013). Global warming: Knowledge and views of Iranian students. Acta Medica Iranica, 51(3), 178-184. https://pubmed.ncbi.nlm.nih.gov/23605603
• Yıldırım, T. ve Kışoğlu, M. (2024). Ortaokullarda iklim değişikliği eğitimi verecek olan öğretmen adaylarının küresel iklim değişikliğine yönelik farkındalıklarının incelenmesi. International Journal of Eurasia Social Sciences (IJOESS), 15(57), 1223-1238. http://dx.doi.org/10.35826/ijoess.4467
• Yiğit, K. (2019). Sosyal bilgiler öğretmenlerinin küresel sorunlara ilişkin görüşleri. (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.