ANNELİK DENEYİMİ İLE ÇOCUK SEVME DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Yıl 2018, Cilt: 34 Sayı: 3, 34 - 44, 25.12.2018

Elif Erbay , Sümeyra Topal , Öznur Tiryaki , Nursan Çınar

Öz

Başlık:ANNELİK DENEYİMİ İLE ÇOCUK SEVME DÜZEYİ ARASINDAKİ İLİŞKİ VE ETKİLEYEN FAKTÖRLERİN İNCELENMESİ

Özet:Amaç: Bu çalışma annelerin annelik deneyimleri ile çocuk sevme düzeyleri arasındaki ilişkinin belirlenmesi ve etkileyen faktörlerin incelenmesi amacıyla yapılmıştır.

Gereç ve Yöntem: Tanımlayıcı ve ilişki arayıcı nitelikte yapılan çalışmanın evrenini Sakarya Üniversitesi Eğitim ve Araştırma Hastanesi Merkez kampüsü ile Kadın Doğum ve Çocuk Hastanesi Kampüsü klinikleri ve polikliniklerine başvuran 0-3 yaş aralığında çocuğu olan anneler, örneklemi ise çalışmanın yürütüldüğü tarihlerde polikliniklere başvuran ve çalışmaya dahil olma kriterlerine sahip gönüllü 140 anne oluşturdu. Veriler araştırmacılar tarafından hazırlanan soru formu, Anne Olma Ölçeği (BaM 13) ve Barnett Çocuk Sevme Ölçeği kullanılarak toplandı. Araştırmadan elde edilen veriler bilgisayar ortamına aktarılarak IBM SPSS Statistics 23 istatistik programları aracılığıyla değerlendirildi.

Bulgular ve Sonuç: Çalışma kapsamına alınan kadınların %36.4’ü 24-29 yaş aralığında, %37.9’u orta okul mezunu, %88.6’sı ev hanımı, %65’i çekirdek aile yapısına sahip ve %32.9’i 2-4 yıllık evli idi. BaM 13 ölçeğinin kesme değeri olan 9 ve üzerinde puan ortalamasında olan %25,7 katılımcının, %55,6’sinin çocuk bakımında ailesinden destek almadığı saptandı. Uygulanan bağımsız örneklem t testi / ANOVA testi sonucunda yaş gruplarına göre anne olma ölçeği ortalaması bakımından istatistiksel olarak anlamlı bir farklılık bulundu (p<0,05). 18-23 yaş grubundaki annelerin 24-29 yaş grubundakilere göre annelik memnuniyetinin daha az olduğu belirlendi. Katılımcıların Anne Olma Ölçeği (6,12±4,74) ile Barnett Çocuk Sevme Ölçeği (92,23±7,89) puan ortalamaları arasındaki ilişki incelendiğinde ise iki ölçek arasında zayıf, negatif yönlü istatistiksel olarak anlamlı bir ilişki bulundu (p<0,05). Bu çalışmada annelik memnuniyeti azaldıkça çocuk sevme düzeyinin de azaldığı saptandı. Anne yaşının genç olmasının ve çocuğun bakımında ailesinden yeterli destek alamamasının da annelik memnuniyetini olumsuz etkilediği görüldü.

Anahtar kelimeler:   Anne-çocuk ilişkileri, çocuk yetiştirme, memnuniyet

Destekleyen kurumlar:

Kaynakça:Barnett MA, Sinisi CS. The initial validation of a liking of children scale. Journal of Personality Assessment 1990; 55(1-2): 161-167.

Beydağ KD. Doğum sonu dönemde anneliğe uyum ve hemşirenin rolü. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6(6): 479-484.

Chasiotis A, Hofer J, Campos D. When does liking children lead to parenthood? Younger siblings, implicit prosocial power motivation, and explicit love for children predict parenthood across cultures. Journal of Cultural and Evolutionary Psychology 2006; 4(2): 95–123 DOI: 10.1556/JCEP.4.2006.2.2.

Coşkuner Potur D. Annelik Rolü Yeteneği – Anne Olmak. Ocakçı FA, Alpar EŞ. Hemşirelikte Kavram, Kuram ve Model Örnekleri. 1. Baskı. İstanbul Tıp Kitabevi; 2013. 67-83.

Çalışır H. İlk Kez Anne Olan Kadınların Annelik Rolü Başarımlarını Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2003.

Çalışır H, Karaçam Z, Kurnaz DA ve ark. Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerliği ve Güvenirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009; 12(1): 1-8.

Deliktaş A, Körükçü Ö, Kukulu K. Farklı gruplarda annelik deneyimi. MÜSBED 2015; 5(4): 274-283.

DiPietro JA, Goldshore MA, Kivlighan KT ve ark. The ups and downs of early mothering. J Psychosom Obstet Gynaecol 2015; Early Online: 1–9.

Duyan V, Gelbal S. Barnett Çocuk Sevme Ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi 2008; 33: 40-48.

Er, M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2006; 49(2): 155-168.

Grace JT. Mothers’ self reports of parenthood across the first 6 months postpartum, Research in Nursing and Health 1993; 16: 431-439.

Javadifar N, Majlesi F, Nikbakht A ve ark. Journey to motherhood in the first year after child birth. Journal of Family and Reproductive Health 2016; 10(3): 146-153.

Matthey S. Assessing the experience of motherhood: The Being a Mother Scale. Journal of Affective Disorders 2011; 128: 142-152.

Mercer RT. Becoming a Mother Versus Maternal Role Attainment. Journal of Nursing Scholarship 2004; 36(3): 226-232 DOI: 10.1111/j.1547- 5069.2004.04042.

Mermer G, Bilge A, Yücel U ve ark. Gebelik ve doğum sonrası dönemde sosyal destek algısı düzeylerinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2010; 1(2): 71-76.

Ngai FW, Chan SWC, Ip WY. Predictors and correlates of maternal role competence and satisfaction. Nursing Research 2010; 59(3): 185-193.

Ngai FW, Chan SWC, Holroyd E. Chinese primiparous women’s experiences of early motherhood: factors affecting maternal role competence. Journal of Clinical Nursing 2011; 20(9-10): 1481-1489.

Sevimli Güler D. Annelerin Algıladıkları Sosyal Destek ve Annelik Deneyimleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2016. 18-35.

Shrooti S, Mangala S, Nirmala P ve ark. Perceived maternal role competence among the mothers attending immunization clinics of Dharan, Nepal. IJCBNM 2016; 4(2): 100-106.

Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. 7. Baskı. Ankara. Sistem Ofset Matbaacılık. 2005; 451-452.

Walker LO, Crain H, Thompson E. Mothering behavior and maternal role attainment during the postpartum period. Nursing Research 1996; 35(6): 352-355.

Warren PL. First-time mothers: social support and confidence in infant care. Journal of Advanced Nursing 2005; 50(5): 479-88.

Wong DL, Hockenberry-Eaton M. Wong’s Essential of Pediatric Nursing. Mosby comp. Publ., 6th ed., St Louis, Baltimore, 2001.

Anahtar Kelimeler

anne-çocuk ilişkileri, çocuk yetiştirme, memnuniyet

Kaynakça

• Barnett MA, Sinisi CS. The initial validation of a liking of children scale. Journal of Personality Assessment 1990; 55(1-2): 161-167.
• Beydağ KD. Doğum sonu dönemde anneliğe uyum ve hemşirenin rolü. TSK Koruyucu Hekimlik Bülteni 2007; 6(6): 479-484.
• Chasiotis A, Hofer J, Campos D. When does liking children lead to parenthood? Younger siblings, implicit prosocial power motivation, and explicit love for children predict parenthood across cultures. Journal of Cultural and Evolutionary Psychology 2006; 4(2): 95–123 DOI: 10.1556/JCEP.4.2006.2.2.
• Coşkuner Potur D. Annelik Rolü Yeteneği – Anne Olmak. Ocakçı FA, Alpar EŞ. Hemşirelikte Kavram, Kuram ve Model Örnekleri. 1. Baskı. İstanbul Tıp Kitabevi; 2013. 67-83.
• Çalışır H. İlk Kez Anne Olan Kadınların Annelik Rolü Başarımlarını Etkileyen Etmenlerin İncelenmesi. Doktora Tezi. İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2003.
• Çalışır H, Karaçam Z, Kurnaz DA ve ark. Doğum Sonrası Ebeveynlik Davranışı Ölçeği’nin Türkçe Formunun Geçerliği ve Güvenirliği. Atatürk Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi 2009; 12(1): 1-8.
• Deliktaş A, Körükçü Ö, Kukulu K. Farklı gruplarda annelik deneyimi. MÜSBED 2015; 5(4): 274-283.
• DiPietro JA, Goldshore MA, Kivlighan KT ve ark. The ups and downs of early mothering. J Psychosom Obstet Gynaecol 2015; Early Online: 1–9.
• Duyan V, Gelbal S. Barnett Çocuk Sevme Ölçeği’ni Türkçeye uyarlama çalışması. Eğitim ve Bilim Dergisi 2008; 33: 40-48.
• Er, M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2006; 49(2): 155-168.
• Grace JT. Mothers’ self reports of parenthood across the first 6 months postpartum, Research in Nursing and Health 1993; 16: 431-439. Javadifar N, Majlesi F, Nikbakht A ve ark. Journey to motherhood in the first year after child birth. Journal of Family and Reproductive Health 2016; 10(3): 146-153.
• Matthey S. Assessing the experience of motherhood: The Being a Mother Scale. Journal of Affective Disorders 2011; 128: 142-152.
• Mercer RT. Becoming a Mother Versus Maternal Role Attainment. Journal of Nursing Scholarship 2004; 36(3): 226-232 DOI: 10.1111/j.1547- 5069.2004.04042.
• Mermer G, Bilge A, Yücel U ve ark. Gebelik ve doğum sonrası dönemde sosyal destek algısı düzeylerinin incelenmesi. Psikiyatri Hemşireliği Dergisi 2010; 1(2): 71-76.Ngai FW, Chan SWC, Ip WY. Predictors and correlates of maternal role competence and satisfaction. Nursing Research 2010; 59(3): 185-193.
• Ngai FW, Chan SWC, Holroyd E. Chinese primiparous women’s experiences of early motherhood: factors affecting maternal role competence. Journal of Clinical Nursing 2011; 20(9-10): 1481-1489.
• Sevimli Güler D. Annelerin Algıladıkları Sosyal Destek ve Annelik Deneyimleri Arasındaki İlişki. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü; 2016. 18-35.
• Shrooti S, Mangala S, Nirmala P ve ark. Perceived maternal role competence among the mothers attending immunization clinics of Dharan, Nepal. IJCBNM 2016; 4(2): 100-106.
• Taşkın L. Doğum ve Kadın Sağlığı Hemşireliği. 7. Baskı. Ankara. Sistem Ofset Matbaacılık. 2005; 451-452.
• Walker LO, Crain H, Thompson E. Mothering behavior and maternal role attainment during the postpartum period. Nursing Research 1996; 35(6): 352-355.
• Warren PL. First-time mothers: social support and confidence in infant care. Journal of Advanced Nursing 2005; 50(5): 479-88.
• Wong DL, Hockenberry-Eaton M. Wong’s Essential of Pediatric Nursing. Mosby comp. Publ., 6th ed., St Louis, Baltimore, 2001.