YAŞLILARIN KENDİ KENDİNE İLAÇ KULLANIMINA UYUMU VE HEMŞİRENİN ROLÜ

Year 2005, Volume: 21 Issue: 2, 147 - 157, 01.01.2005

Gülşah Gürol Arslan İsmet Eşer

Abstract

Toplumda ortalama ömür süresinin ve yaş ortalaması yüksek nüfusun artmasına bağlı olarak, mental ve motor fonksiyon yetersizlikleri ile birlikte sıkça görülen hastalıkların çoğalması nedeniyle yaşlanma süreci önem kazanmıştır. Kronik hastalıkların uzun süreli ilaç tedavisi gerektirmesinden dolayı çoklu ilaç kullanımı yaşla birlikte artmakta ve yaşlılıkta çoklu ilaç kullanımı en önemli sorun olmaktadır. Yaşlılarda, ilaç dozları kişiye özel olarak ayarlanmalı, hastanın tedaviye uyumu dikkate alınırken, ilacın olumlu etkilerinin yanı sıra istenmeyen etkilerinin de olduğu da bilinmelidir. Fizyolojik, farmakokinetik ve farmakodinamik değişiklikler ve tedaviye uyum eksikliği nedeniyle makul ilaç kullanımı yaşlılarda büyük önem taşır. Bu makale, yaşlılarda görülen polifarmasi, ilaç uyum problemleri ve çözümüne yönelik önerileri içermektedir

Keywords

Yaşlılık, ilaç uyumu, hemşirelik

SELF-MEDICATION COMPLIANCE IN ELDERLY AND NURSES ROLE

Abstract

The process of aging is becoming increasingly important as the avarage longevity of the population increases and the number of people with both age associated impairment and diseases of old age rises sharply. Multiply drug use increases with age because they have more chronic illness that require and long term drug therapies. Multiply drug use is the most important problem in elderly. In elderly the dose should be individualized, pay attention the patient’s compliance to the treatment and knowing that drugs do have unwanted affects as well as benefical actions. Rational drug use in elderly is of greater importance because of phgsiological, pharmacokinetic and pharmacodynamic changes and poor compliance. This article comprised polypharmacy in elderly, problem of drug compliance and problem solving

Keywords

Elderly, drug compliance, nursing

References

• Akıcı A, Kalaça S, Uğurlu M Ü ve ark. (2001). Pratisyen Hekimlerin Yaşlıların İlaç Kullanımı Alışkanlıklarının Değerlendirilmesi. Türk Geriatri Dergisi, 4:3, 100-105.
• Arslan Ş, Atalay A, Kutsal Y G. (2000). Yaşlılarda İlaç Tüketimi. Türk Geriatri Dergisi 3:2, 56-60.
• Arslan G G (2003). Yaşlılara Verilen Eğitimin İlaç Kullanım Uyumuna Etkisinin İnce- lenmesi. Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, İzmir: Ege Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü Hemşirelik Esasları Anabilim Dalı.
• Aştı N (2002). Çeşitli Yönleri İle Geriatri Bakımı: Bakım Hizmetleri ve Hemşirenin Rolü. I. Ulusal Geriatri Kongresi Konuşma Metinleri, Antalya, 157-159.
• Atabek T (1994). İlaç Hatalarının Önlenmesinde Hemşirenin Sorumlulukları. Hemşi- relik Bülteni 8:31, 97-105.
• Bayık A, Özgür G, Özsoy S A, Erefe İ, ve ark. (2002). Huzurevinde Yaşayan Yaşlıların Fiziksel Sağlık Sorunları ve Hastalıklarına Yönelik İlaç Kullanma Davranışları. Türk Geriatri Dergisi, 5:2, 68-74.
• Beers M H, Berkow R (2002). Geriatrik Tıp. The Merck Manual. Keleş İ (çev)., 17. Baskı, İstanbul, Yüce Reklam Yayım Dağıtım A.Ş. Nobel Tp Kitabevleri Ltd. Şti., 2503-2509.
• Beğer T (2002). Yaşlıda İlaç Kullanımı Polifarmasi. I. Ulusal Geriatri Kongre Kitabı, Antalya, 14-17.
• Bird C (1990). Drug Administration: A Prescription For Self-Help. Nursing Times 86:43, 52-55.
• Diker J (2000). Körfez 6 Nolu Sağlık Ocağı İle Yüzbaşılar Sağlık Ocağı Bölgelerinde 65 Yaş Üzerindeki Kişilerde Kronik Hastalıklar ve İlaç Kullanımı. Türk Geriatri Dergisi, 3:3, 91-97.
• Esengen Ş, Seçkin Ü, Borman H ve ark. (2000). Huzurevinde Yaşayan Bir Grup Yaşlıda Fonksiyonel Kognitif Değerlendirme ve İlaç Kullanımı. Türk Geriatri Dergisi, 3:1, 6-10.
• Evcik D, Kızılay B (2001). Geriatrik Hastalarda El Kavrama Gücü ve Günlük Yaşam Aktivitelerindeki Yetersizlik Düzeyi İle İlşkisi. Türk Geriatri Dergisi, 4:1, 11-14.
• Fadıloğlu Ç, Esen A, Karadakovan A ve ark. (2001). Yaşlılarda İlaç Kullanımı İle İlgili Sorunlar. I. Ulusal Yaşlılık Kongre Kitabı, Ankara, 119-131.
• Güç O (2002). Akılcı ilaç Kullanımının Temel İlkeleri. I. Ulusal Geriatri Kongre Kitabı, Antalya, 167-169.
• Güngör İ, Saçlı F (1997). Yaşam Beklentisi, Sağlık Beklentisi. Bekir M (çev)., http://www.didb.saglik.gov.tr/yayinlar/dso97.html., Ankara.
• Hansten P D, Horn J R (2001). Başlıca 100 İlaç Etkileşimi. Tedavi Klavuzu Washington.
• Karadakovan A (2002). II. Basamak Sağlık Hizmetlerinde Yaşlı Bakımı. I. Ulusal Geriatri Kongresi Konuşma Metinleri, Antalya, 106-109.
• Karadakovan A (1992). Yaşlılarda İlaç Kullanımı ve Hemşirelerin Sorumlulukları. Ege Üniversitesi Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi, 8:3, 117-126.
• Kay S, Morgan J (1995). Self-Adminastration Of Drugs: An Introduction. Nursing Times, 91:23, 29-33.
• Lehr U (1994). Yaşlılık Ve Hastalık. Yaşlanmanın Psikolojisi. İstanbul, Bilimsel ve Teknik Yayınları Çeviri Vakfı, 348-350.
• Neafsey P J, Shellman J (2001). Adverse Self-Medication Practices Of Older Adults With Hypertension Attending Blood Pressure Clinics: Adverse Self-Medication Practices. The Internet Journal Of Adveced Nursing Practices, 15:1, http://www.ispub.com/journals/IJMH/vol1N1/self.html.
• Oktay Ş, Akıcı A (2001). Yaşlılarda İlaç Kullanımı ve Rasyonel Farmakoterapi Kararı Verme Süreci. Türk Geriatri Dergisi, 4:3, 127-133.
• Payne J A (1995). Group Learning For Adults With Disabilities Or Chronic Disease. Rehabilitation Nursing, 20:5, 268-271.
• Potempa K M, Folta A (1992). Drug Use And Effects İn Older Adults İn The United States. International Journal Of Nursing Studies, 29:1, 17-26.
• Şavlı H (1996). Kronik Hastalıklarda Hasta Eğitim Programları ve Danışman Eğitim Hemşirelerinin Önemi. İnönü Üniversitesi Sağlık Hizmetleri Meslek Yüksekokulu Dergisi, 2:2, 37-38.
• Toprak İ, Soydal T, Bal E ve ark. (2002). Yaşlı Sağlığı, T.C. Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü. Ankara.