Hemşirelerin Tıbbi Hata Yapma Eğilimlerinin ve Etkileyen Faktörlerin Belirlenmesi

Yıl 2024, Cilt: 40 Sayı: 1, 91 - 101, 26.04.2024

Hayriye Baştürk Külahlı , Sezgi Çınar Pakyüz

https://doi.org/10.53490/egehemsire.1083338

Cited By: 1

Öz

Amaç: Bu çalışma, hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerini ve etkileyen faktörleri belirlemek amacıyla yapıldı.
Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini bir devlet hastanesi’ nde görev yapan 217 hemşire oluşturdu. Araştırma verileri “Hemşire Tanıtım Formu” ve “Hemşirelikte Tıbbi Hataya Eğilim Ölçeği (HTHEÖ)” kullanılarak, yüz yüze görüşme tekniği ile toplandı. Verilerin istatistiksel analizinde One Way Anova, t testi, Kruskal Wallis varyans analizi, ki-kare ve Pearson korelasyon testleri kullanıldı.
Bulgular: Araştırmaya katılan hemşirelerin %18,9 (n=41)’ unun tıbbi hata yaptığı, bu hatalardan %18 (n=39)’ inin ilaç uygulama ve %4,6 (n=10)’ sının “yanlış kayıt” (%4,6) olduğu belirlendi. Tıbbi hata kayıt bildirim oranı %4,9 olarak bulundu. Araştırmada, erkek hemşirelerin daha fazla tıbbi hata yaptığı, eğitim durumlarına göre üniversite mezunlarının daha az tıbbi hata yaptıkları belirlendi. Yaş, medeni durum, eğitim durumu, çalışılan servis ve çalışma şekillerine göre HTHEÖ puanları arasında anlamlı fark bulunmazken, kadın hemşirelere göre erkek hemşirelerin HTHEÖ puanları daha düşük bulundu.
Sonuç: Araştırma sonuçları, hemşirelerde tıbbi hata yapma oranının yüksek ancak tıbbi hata yapma eğilimlerinin düşük olduğunu ancak hata bildirme konusunda isteksiz davrandıklarını gösterdi.

Anahtar Kelimeler

hemşire, tıbbi hatalar, etkileyen faktörler

Teşekkür

Bütün eğitim hayatım boyunca desteklerini hissettiğim sevgili aileme, makalenin ve temelini oluşturan yüksek lisans tezinin yapımında büyük emeği geçen danışman hocam syn. Prof. Dr. Sezgi ÇINAR PAKYÜZ' e saygılarımı ve teşekkürlerimi sunarım.

Determination of Medical Errors Tendency and the Factors Affecting of Nurses

Öz

Objective: The aim of this study was to determine of medical errors tendency and the factors affecting of nurses.
Material and Method: The sample of the study consisted of 217 nurses working in a state hospital. The data were collected using face-to-face interview technique with “Nurse Information Form” and “Tendency to Medical Errors in Nursing Scale (TMENS)”. One-way Anova, t test, Kruskal Wallis variance analysis, chi-square and Pearson correlation tests were used for statistical analysis.
Results: Of the nurses who participated in the study, 18.9% (n = 41) performed a medical error, 18% (n = 39) of these errors were drug administration and 4.6% (n= 10) of the wrong record (4.6%). The rate of medical error reporting was found to be 4.9%. According to, male nurses made more medical errors and university graduates made less medical errors than other education levels. It found that female nurses had lower HTHEÖ scores than male nurses while there was no significant difference between the TMENS scores according to age, marital status, educational status, service and working shift.
Conclusion: The results of the study showed that the rate of making medical errors in nurses was high, but the tendency to make medical errors was low and they were reluctant to report mistakes.

Anahtar Kelimeler

nurse, medical errors, affecting factors

Kaynakça

• Aktan U, Atay S. Hemşirelerin tıbbi hatalarda tutumları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2021;12(2):376-384.
• Aştı T, Acaroğlu R. Hemşirelikte karşılaşılan hatalı uygulamalar. C.Ü. Hemşirelik Yüksekokulu Dergisi. 2000; 4(2): 22-27.
• Blendon RJ, Desroches CM, Brodie M, Benson JM, Rosen AB, Schneider E. Views of practicing physicians and the public on medical errors. The New England Journal of Medicine. 2002; 347(24):1933-1940.
• Canatan H, Erdoğan A, Yılmaz S. Hastanelerde yapılan tıbbi hataların türleri ve nedenleri üzerine bir araştırma: İstanbul ilinde özel bir hastane ile ilgili anket çalışması ve konuya ilişkin çözüm önerileri. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2015; 2(2): 82-89.
• Cebeci F, Gürsoy E, Tekingündüz S. Hemşirelerin tıbbi yapma hataya eğilimlerinin belirlenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 15(3): 188-196.
• Demir Dikmen Y, Yorgun S, Yeşilçam N. Hemşirelerin tıbbi hatalara eğilimlerinin belirlenmesi. Hacettepe Üniversitesi Hemşirelik Fakültesi Dergisi. 2014: 44-56.
• Er F, Altuntaş S. Hemşirelerin tıbbi hata yapma durumları ve nedenlerine yönelik görüşlerinin belirlenmesi. Sağlık ve Hemşirelik Yönetimi Dergisi. 2016; 3(3): 132-139.
• Hayward RA, Hofer TP. Estimating hospital deaths due to medical errors. American Medical Association. 2001; 286(4): 415-420.doi:10.1001/jama.286.4.415
• Institute of Medicine (IOM). ToErr İs Human: Building A Safer Health System. Washington DC, National Academies Press, 1999.
• Işık Andsoy I, Kar G, Öztürk Ö. Hemşirelerin tıbbi hata eğilimlerine yönelik bir çalışma. Sağlık Bilimleri ve Meslekleri Dergisi. 2014; 1(1): 17-27.
• Karaca Sivrikaya S, Şimşek Kara A. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Balıkesir Sağlık Bilimleri Dergisi. 2019: 8(1): 7-13.
• Kuğuoğlu S, Çövener Ç, Kürtüncü Tanır M, Aktaş E. İlaç uygulamalarında hemşirenin mesleki ve yasal sorumluluğu. Maltepe Üniversitesi Hemşirelik Bilim ve Sanatı Dergisi. 2009; 2(2): 86-93.
• Küçükakça G, Özer N. Cerrahi kliniklerde çalışan hemşirelerin yüksek riskli ilaç uygulamaları konusundaki bilgi durumlarının ve ilaç hatalarıyla ilgili tutum ve davranışlarının incelenmesi. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2006; 19(1): 34-41.
• Madegowda B, Hill P.D, Anderson. M.A. Medication Errors in a Rural Hospital. MEDSURG Nursing. 2007; 16( 3):175- 180.
• Mehel DM, Şen M, Dinç S, Sel Ö. Sözlü/ Telefon Talimatlarında Hasta ve Çalışanın Hukuki Güvenliğinin Sağlanması. İçinde: Kırılmaz H (ed.). II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı. 1. Basım. Baydan Ofset San. İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti. : Ankara; 2010, s: 455-466.
• Oğuz Güner Y, Sağlık hizmetlerinde iyileştirme ve hasta güvenliği için tıbbi hatalar ve malpraktis nedenleri. Journal Of Awareness. 2018;3 (spescial):471-480. Doi:10.26809/joa.2018548657
• Örnek Büken N, Büken E. Tıbbi malpraktis konusunda tartışmalar. T Klin Tıp Etiği-Hukuku-Tarihi Dergisi. 2003; 11: 140-147.
• Preston RM. Drug errors and patient safety: the need for a change in practice. Br J Nurs, 2004; 13(2): 72-78 https://doi.org/10.12968/bjon.2004.13.2.12037
• Seren İntepeler Ş, Dursun M. Tıbbi hatalar ve hata bildirim sistemleri. Anadolu Hemşirelik ve Sağlık Bilimleri Dergisi. 2012; 15(2): 129-135.
• Solak Kabataş M, Sevinç F, Sav D. Hemşirelerin tıbbi hata yapma eğilimlerinin incelenmesi. Uluslararası Hakemli Hemşirelik Araştırmaları Dergisi. 2014; 2(1): 59-74.
• Soydan H, Araslanoğlu A. Bir Eğitim Hastanesinde Görev Yapan Hemşirelerin Birimlerindeki Hasta Güvenliği Konusundaki Uygulamaları ve Değerlendirmeleri. İçinde: Kırılmaz H (ed.). II. Uluslararası Sağlıkta Performans ve Kalite Kongresi Bildiriler Kitabı. 1. Basım. Baydan Ofset San. İç ve Dış Ticaret Ltd. Şti.: Ankara; 2010, S:329-341.
• Üstüner Top F, Çam HH. Hastanelerde çalışan hemşirelerin ilaç uygulama hataları ve etkileyen faktörlerin incelenmesi. TAF Preventive Medicine Bulletin. 2016; 3(15): 213-219.
• Vural F, Çiftçi S, Vural B. Sık karşılaşılan ilaç uygulama hataları ve ilaç güvenliği. Acıbadem Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi. 2014; 5(4): 271-275.
• Yiğitbaş Ç, Oğuzhan H, Tercan B, Bulut A, Bulut A. Hemşirelerin malpraktis ile ilgili algı, tutum ve davranışları. Anadolu Kliniği. 2016; 3(21): 207-214.
• Yüksel A, Akbulut T, Bahadır Yılmaz E. Hemşirelerde Stresle Baş Etme ve Tıbbi Hataya Eğilim Düzeyleri Arasındaki İlişkinin Belirlenmesi. Sağlık Akademisyenleri Dergisi. 2019: 6(4): 288-293
• Weingart S, Wilson R, Gibberd R, Harrison B, Epidemiology of medical error. Western Journal of Medicine. 2000; 172(6): 390-393.