DÜŞME SONRASI EVDE BAKIM

Yıl 2018, Düşmeye Çok Yönlü Bakış Sempozyumu ll Özel Sayısı, 171 - 175, 29.12.2018

Betül Özen

Öz

Düşme yaşlılarda sık karşılaşılan, yaşam
kalitesini olumsuz etkileyen, bağımsızlık kaybına neden olan, ölüm ve hastalık
oranlarında artışa yol açan önemli bir sağlık sorunudur. Dünya Sağlık Örgütü
(DSÖ) düşmeyi yaşlılık döneminin dört dev sorunundan biri olarak kabul eder. Yaşlı
kişiler düşme sonrası tekrar düşme korkusu ile yaşamlarını kısıtlamakta,
hareketsiz bir yaşamı tercih etmektedirler. Bu da yaşlıların güçsüzleşmesine
neden olarak tekrarlı düşme riskini artırmaktadır. Düşme sonucu yaralanan
yaşlıların yaklaşık yarısı bakıma muhtaç hale gelmekte, kendileri ve aileleri
için bakım sorunu ortaya çıkmaktadır. Bu nedenle düşme sonrası tıbbi tedavinin
yanı sıra yaşlının evde bakımı önem kazanmaktadır. Düşme sonrası yaşlı ve
ailesinin evde bakım gereksinimlerinin belirlenmesi ve risk değerlendirmesinin
yapılması gerekmektedir. Multidisipliner ekip anlayışıyla yürütülen evde bakım
sürecinde yaşlıda ve yaşadığı ortamda risk faktörlerinin belirlenmesi ve gerekli
müdahalelerin yapılması ile yaşlıların yaşam kalitesini korunabilir, hareket
kısıtlılığı engellenebilir, ailelerin yükü azaltılabilir ve tekrarlı düşmeler
engellenebilir. 

Anahtar Kelimeler

düşme, evde bakım, yaşlı

Kaynakça

• 1. Danış MZ. Yaşlıların Evde Bakım Gereksinimleri ve Evde Bakıma İlişkin Düşünceleri. Ankara: Güç-Vak Yayınları; 2004. 2. Çavuş FÖ. Yaşlılara yönelik evde bakım hizmetlerinin değerlendirilmesi. Hacettepe üniversitesi sosyal bilimler enstitüsü Yüksek lisans tezi 2013.3. Yaşar EŞ. Yaşlıya evde bakım veren aile bireylerinin bakım yükü ve etkileyen faktörler. Ege üniversitesi Yüksek lisans tezi 2009.4. Teksan A. 65 yaş ve üzeri bireylerin sağlık sorunlarının değerlendirilmesi: Düşme riskiyle ilişkili faktörlerin belirlenmesi. Akdeniz Üniversitesi Aile hekimliği anabilim dalı Yüksek lisans tezi 2016.5. Lök N, Akın B. Yaşlılarda düşmelere sebep olan ev içi çevresel risk faktörleri ve düşme ile ilişkisi. Selçuk üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü Yüksel lisans tezi 2010.6. Gillespie LD, Robertson MC, Gillespie WJ, Lamb SE, Gates S, Cumming RG, Rowe BH. Interventions for preventing falls in older people living in the community. Cochrane Database Syst Rev. 2009; 2 (2).7. Mayo-Wilson E, Grant S, Burton J, Parsons A, Underhill K, Montgomery P. Preventive home visits for mortality, morbidity, and institutionalization in older adults: a systematic Review and meta-analysis. PloS one. 2014; 9(3).8. Ong KY, Cheen MHH, Chng JSG, Chen LL, Ng SM, Lim SH, Lim PS, Chang WT. Effectiveness of a multidisciplinary home‐based medication review program in reducing healthcare utilization among older adult Singaporeans. Geriatrics & gerontology international. 2017; 17(2): 302-7.9. Luck T, Motzek T, Luppa M, Matschinger H, Fleischer S, Sesselmann Y, Roling G, Beutner K, König HH, Behrens J.. Effectiveness of preventive home visits in reducing the risk of falls in old age: a randomized controlled trial. Clinical interventions in aging, 2013; 8: 697.10. Dorresteijn TA, Zijlstra GR, Delbaere K, Van Rossum E, Vlaeyen JW, Kempen GI. Evaluating an in-home multicomponent cognitive behavioural programme to manage concerns about falls and associated activity avoidance in frail community-dwelling older people: Design of a randomised control trial. BMC health services Research. 2011; 11(1): 228.11. Markle-Reid M, Browne G, Gafni A, Roberts J, Weir R, Thabane L, Miles M, Vaitonis V, Hecimovich C, Baxter P. The effects and costs of a multifactorial and interdisciplinary team approach to falls prevention for older home care clients ‘at risk’for falling: a randomized controlled trial. Canadian Journal on Aging. 2010; 29(1): 139-61.12. Ergin E, Akın B. Hemşirelerin yaptığı ev ziyaretlerinin yaşlıların fiziksel ve psikososyal sağlığı üzerine etkisi: Meta analiz çalışması. Selçuk üniversitesi sağlık bilimleri enstitüsü doktora tezi 2017.13. Beswick AD, Rees K, Dieppe P, Ayis S, Gooberman-Hill R, Horwood J, Ebrahim S. Complex interventions to improve physical function and maintain independent living in elderly people: a systematic review and meta-analysis. The Lance. 2008; 371: 725-35.14. Naharcı İ, Doruk H. Yaşlı Popülasyonda Düşmeler. TAF Prev Med Bull. 2009; 8(5): 437-44.15. Şencan İ, Canbal M, Tekin O, Işık B. Halk sağlığı sorunu olarak yaşlılık dönemi düşmeleri. Yeni Tıp Dergisi. 2011; 28(2): 79-82.16. Eyigör S. Düşmelere Yaklaşım. Ege tıp dergisi özel sayı. 2012; 43-51.17. Akdeniz M, Yaman A, Kılıç S, Yaman H. Aile hekimliğinde önlenebilen sorunlar: Yaşlılarda düşmeler. Gero Fam. 2010; 1(1): 117-132.18. Çubukçu M. Evde bakım alanlarda düşme riskinin değerlendirilmesi. Türk Aile Hek Derg. 2018; 22(2): 50-7.19. Nnodim JO. Alexander NB. Assessing falls in older adults: a comprehensive fall evaluation to reduce fall risk in older adults. Geriatrics. 2005; 60(10): 24-28.20. Ağırcan D. Tinetti Denge ve Yürüme Değerlendirmesi’nin (Tinetti Balance and Gait Assessment) Türkçeye Uyarlanması, Geçerlilik ve Güvenilirliği. Pamukkale Üniversitesi Yüksek Lisans Tezi 2009.21. Çamur D, Vaizoğlu SA. Sağlıklı Yaşlanma İçin Çevre. In: Aslan D, Ertem M (ed). Yaşlı Sağlığı Sorunlar ve Çözümler. Ankara: Palme Yayıncılık; 2012:31-36.22. Berg KO, Kairy D. Balance intervention stop revent falls. Generations. 2003; 26: 75-8.23. Vellas BJ.,Rubenstein LZ, Ousset PJ, Faisant C, Kostek V, Nourhashemi F, et al. One-leg standing balance and functional status in a population of 512 community living elderly persons. Aging. 1997; 9: 95-98.24. The Consensus Committee of the American Autonomic Society and the American Academy of Neurology. Consensus statement on the definition of orthostatic hypotension, pure autonomic failure and multiple system atrophy. Neurology. 1996; 46, 1470.25. Phelan EA, Mahoney JE, Voit JC, Stevens JA. Assessment and management of fall risk in primary care settings. Medical Clinics of North America. 2015; 99: 281-93. 26. Kenny RA, Rubenstein LZ, Tinetti ME, Brewer K, Cameron KA, Capezuti L et al. Summary of the updated American Geriatrics Society /British Geriatrics Society clinicalpracticeguidelineforprevention of falls in olderpersons. Journal of theAmericanGeriatricsSociety, 2011, 59: 148-57. 27. Kiel DP, Kenneth ES, Sokol HN. Falls: Prevention in community-dwelling older persons. [serial on the Internet] [cited 15.09.2018]. Available from: http://www.uptodate.com/contents/falls-prevention-in-community-dwelling-older-persons28. Moyer VA. Prevention of falls in community-dwelling older adults: US preventive services task force recommendation statement. Annals of Internal Medicine, 2012; 157: 197-204. 29. Şahbaz M, Tel H. Evde yaşayan 65 yaş ve üzeri bireylerin günlük yaşam aktivitelerindeki bağımlılık durumu ile ev kazaları arasındaki ilişkinin incelenmesi. Türk Geriatr Derg. 2006; 9: 85-93. 30. You L, Deans C, Liu K, Zhang MF, Zhang J. Raising awareness at fall risk among chinese older adults. J Gerontol Nurs. 2004; 30: 35-42. 31. Arabacı Z. Yaşlılarda Ev Kazaları. Sağlık ve Toplum Dergisi. 2015; 25(2): 24-29.32. Altuntaş O, Kayıhan H. Ev Düzenlemelerinin Yaşlıların Yaşam Kalitesine Etkisi. Türk Fizyoterapi ve Rehabilitasyon Dergisi. 2015; 26(1): 1-13.