Öz
A Unionist Deputy Candidate from Jewish Community in 1912 Elections: Salih B. Gürci and His Election Proclamation Only a few years later from the Young Turk Revolution, the Staff of Union and Progress increased the influence gradually on the Empire administration. When the Staff of Union and Progress faced with problems, they preferred an authoritarian management style. This authoritarian attitude and management concept led to the development of a serious opposition against the Unionists in 1911. The political movement developed against the administration of the Union and Progress has organized under the name of Liberty and Entente Party. Although the
Anahtar Kelimeler
Kaynakça
- a. Arşiv Belgeleri 1- Başbakanlık Osmanlı Arşivleri (B.O.A.) B.O.A. DH. SAİD, Defter No: 125, s.293. B.O.A. M.V. Dos. No: 130, Göm. No: 73/1-2, 1327-B.25.
- B.O.A. M.V. Dos. No: 137, Göm. No: 103, 1328. s.27.
- B.O.A. M.V. Dos. No: 147, Göm. No: 1,1328, Z-4.
- B.O.A. HR. SYS. Dos. No: 2267, Göm. No: 28, 1916.7.4.
- B.O.A. HR. SYS. Dos. No: 2267, Göm. No: 47, 1917.1.20. 2- Les Archives du Ministère des Affaires Etrangères(Paris) (M.A.E.)
- Libération, 07 Octobre 1996, s.1.
- The Milwaukee Sentinel, 22 September 1918, s.24.
- The Daily News, 25 September 1918, s.2.
- Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi (M.M.Z.C.), TBMM Basımevi, Ankara-1991
- Devre: 1, İçtima Senesi: 3, İnikat: 85, s.525-529 c. Kitaplar Adler 2011 Ahmad 1999
- Laure Adler, Françoise, Editions: Grasset & Fasquelle, Paris. Feroz Ahmad, İttihat ve Terakki Partisi, 1908-1914, Çev. Nuran
- Yavuz, Kaynak Yayınları, İstanbu1. Ali Birinci, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Dergâh Yayınları, İstanbul. Fevzi Demir, Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan Seçimleri 1908-1914, İmge Yayınları, Ankara.
- Françoise Giroud, Alma Mahler veya Sevilme Sanatı, Çev. Ayşe Öktem, Pan Yayıncılık, İstanbul. Kili ve Gözübüyük 1985
- Suna Kili, A. Şeref Gözübüyük, Türk Anayasa Metinleri, Sened-i İttifak’tan Günümüze, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara. Lewis 1988
- Feroz Ahmad, A. Dankwart Rustow, “II. Meşrutiyet Döneminde Meclisler: 1908-1918”,
- Araştırmaları Dergisi, sy. 4-5, ss. 245-284. Paul Dumont, “Un Organe De Propagande Ottoman: La Turquie Nouvelle(1908-1909)”, Mélanges Robert Mantran, Ed. Abdeljelil
- Temimi, Zaghouan /Tunus, ss. 93-108. Paul Dumont, “La Présence Culturelle Française Dans l’Empire Ottoman À l’ Âge De La Compétiton Coloniale En Europe(1870- 1914)”, Frankofoni, sy.19, ss. 35-62.
- Orhan Koloğlu, “Osmanlı Telgraf Ajansı’nın Kurucusu Salih Gürcü”, Tarih ve Toplum, C. 23 / sy. 134, ss. 69-73. Orhan Türkdoğan, “Hüseyin Tosun: Bir İhtilâlcinin Profili”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, c. 14, sy. 46, ss. 69-83.
Öz
Jön Türk Devrimi’nden sadece birkaç yıl sonra İmparatorluk yönetimi üzerindeki nüfuzlarını giderek arttıran İttihat ve Terakki Kadrosu, sorunlar karşısında bunaldıkça otoriter bir yönetim anlayışına yönelmeyi tercih etmişlerdir. Bu otoriter tutum ve yönetim anlayışı, 1911’de İttihatçılara karşı ciddi bir muhalefetin gelişmesine neden olacaktır. İttihat ve Terakki yönetimine karşı gelişen siyasal hareket Hürriyet ve İtilaf Fırkası adı altında teşkilatlanmıştır. Fırka henüz yeni kurulmuşken, İstanbul mebusluğu için yapılan ara seçimde, bir oy farkla bile olsa, Hürriyet ve İtilaf Fırkası’nın adayı kazanmıştır. Bu durum muhalefet gurubunda büyük bir sevinç yaratırken, iktidar gurubu bu sonucu, iktidardan uzaklaşmanın ilk işareti olarak değerlendirmiştir. Bu nedenle İttihat ve Terakki Cemiyeti (İ.T.C.), kabine ve meclis-i mebusan nezdinde bir takım girişimlerde bulundu. Bu çerçevede, özellikle Kanun-ı Esasi’nin 35. maddesinin değiştirilmesi üzerinden bir sonuca ulaşmayı ve ülkeyi seçime sürüklemeyi hedeflediler. Sonuçta İ.T.C. bu girişiminde bir şekilde başarılı oldu ve ülke, uzun yıllar meşruiyet sorunları tartışılacak bir seçim ortamına girdi. 1912 seçimleri Devletin iç ve dış siyasal sorunlarına ilişkin tartışmaların yanı sıra, devlet kurumlarının ıslahı ve yeniden yapılanmasına ilişkin tartışmaları da beraberinde getirdi. Bu nedenle kimi mebus adayları bu tartışmalarda, siyasal konumlarına göre yer aldılar. Hakkında Paris’te münteşir gazete yayıncılığı ve Osmanlı Telgraf Ajansı kurucu müdürlüğü dışında bilgi bulunmayan Salih B. Gürci de Bağdat mebusluğu adaylığı vesilesiyle yayınladığı seçim beyannâmesiyle, Devlet’in yeniden yapılanması ve ıslahı konusunda görüş ve düşüncelerini açıklama zemini bulmuştur. Bu çalışmada, Musevi milletinden bir mebus adayının portresi ile seçim beyannâmesinde ele aldığı konular, Başbakanlık Osmanlı Arşivleri ile Fransız Dışişleri Bakanlığı Arşivleri’nde bulunan bazı belgeler ışığında değerlendirilmeye çalışılacaktır
Anahtar Kelimeler
Salih B. Gürci Meclis-i Mebusan İttihat ve Terakki Seçimler Jön Türkler
Kaynakça
- a. Arşiv Belgeleri 1- Başbakanlık Osmanlı Arşivleri (B.O.A.) B.O.A. DH. SAİD, Defter No: 125, s.293. B.O.A. M.V. Dos. No: 130, Göm. No: 73/1-2, 1327-B.25.
- B.O.A. M.V. Dos. No: 137, Göm. No: 103, 1328. s.27.
- B.O.A. M.V. Dos. No: 147, Göm. No: 1,1328, Z-4.
- B.O.A. HR. SYS. Dos. No: 2267, Göm. No: 28, 1916.7.4.
- B.O.A. HR. SYS. Dos. No: 2267, Göm. No: 47, 1917.1.20. 2- Les Archives du Ministère des Affaires Etrangères(Paris) (M.A.E.)
- Libération, 07 Octobre 1996, s.1.
- The Milwaukee Sentinel, 22 September 1918, s.24.
- The Daily News, 25 September 1918, s.2.
- Meclis-i Mebusan Zabıt Ceridesi (M.M.Z.C.), TBMM Basımevi, Ankara-1991
- Devre: 1, İçtima Senesi: 3, İnikat: 85, s.525-529 c. Kitaplar Adler 2011 Ahmad 1999
- Laure Adler, Françoise, Editions: Grasset & Fasquelle, Paris. Feroz Ahmad, İttihat ve Terakki Partisi, 1908-1914, Çev. Nuran
- Yavuz, Kaynak Yayınları, İstanbu1. Ali Birinci, Hürriyet ve İtilaf Fırkası, Dergâh Yayınları, İstanbul. Fevzi Demir, Osmanlı Devleti’nde II. Meşrutiyet Dönemi Meclis-i Mebusan Seçimleri 1908-1914, İmge Yayınları, Ankara.
- Françoise Giroud, Alma Mahler veya Sevilme Sanatı, Çev. Ayşe Öktem, Pan Yayıncılık, İstanbul. Kili ve Gözübüyük 1985
- Suna Kili, A. Şeref Gözübüyük, Türk Anayasa Metinleri, Sened-i İttifak’tan Günümüze, Türkiye İş Bankası Yayınları, Ankara. Lewis 1988
- Feroz Ahmad, A. Dankwart Rustow, “II. Meşrutiyet Döneminde Meclisler: 1908-1918”,
- Araştırmaları Dergisi, sy. 4-5, ss. 245-284. Paul Dumont, “Un Organe De Propagande Ottoman: La Turquie Nouvelle(1908-1909)”, Mélanges Robert Mantran, Ed. Abdeljelil
- Temimi, Zaghouan /Tunus, ss. 93-108. Paul Dumont, “La Présence Culturelle Française Dans l’Empire Ottoman À l’ Âge De La Compétiton Coloniale En Europe(1870- 1914)”, Frankofoni, sy.19, ss. 35-62.
- Orhan Koloğlu, “Osmanlı Telgraf Ajansı’nın Kurucusu Salih Gürcü”, Tarih ve Toplum, C. 23 / sy. 134, ss. 69-73. Orhan Türkdoğan, “Hüseyin Tosun: Bir İhtilâlcinin Profili”, Türk Dünyası Araştırmaları Dergisi, c. 14, sy. 46, ss. 69-83.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 1 Aralık 2013 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2013 |