Novgorod I Kroniğinde İstanbul’un Latinlerce İşgali ile İlgili Kayıtlar

Yıl 2009, Cilt: 24 Sayı: 1, 101 - 116, 01.06.2009

Altay Tayfun Özcan

Öz

İV. Haçlı seferi İstanbul’un tarihte eşi benzerini görmediği bir yıkımla neticelendi. Dahası İstanbul tarihinde buna benzer bir yıkımı asla görmedi. Kutsal topraklara ulaşmayı amaçlayan Latin baronları hedeflerini Bizans prensi Aleks’in yanlarına gelmeleriyle değiştirdiler. O Latin baronlarına Bizans imparatoru olabileceğini ve eğer kendisine yardım ederlerse Kudüs’e ulaşmak için ihtiyaç duydukları parayı kendilerine temin edeceğine dair yemin etti. Fakat Aleks, tahta oturmasından sonra söz verdiği parayı kendilerine ödemedi. Bunun üzerine Latinler kenti ele geçirerek ihtiyaçları olan parayı kenti yağmalayarak elde etmeye karar verdiler. Nihayetinde 9 Nisan’da kenti ele geçirebildiler ve kenti yağma ettiler. Bu hadiseleri büyük oranda Latin kaynaklarından öğreniyoruz. Fakat bunlar Latin yağmasını ifadede yetersiz kalmaktadır. Kentin yağrnalanmasını daha çok Khoniates’in Historyası’ndan öğreniyoruz. Bundan başka Novgorod ]. kroniğinde de kıymetli bilgiler mevcuttur. Meşhur Rus kroniği IV. Haçlı seferiyle ilgili başlangıcından sona ermesine kadar çok önemli bilgiler vermektedir. Buradaki kayıtlar Haçlıların seyahati, amaçları, Bizans hanedanının amaçları, Bizanslıların işgale karşı tepkileri, yaşanan mücadeleler, yağma ve diğer hususlar açısından son derece değerlidir. Bunlar arasında Aya Sofya’da bulunan Hıristiyanların kutsal emanetlerinin çalınmasıyla ilgili olarak verilen bilgiler dikkat çekicidir. Bu hususlardan ötürü Novgorod I. kroniğinin 1204 senesi kayıtları kentin işgali ve yağmalanması açısından önemlidir

Anahtar Kelimeler

İstanbul, Haçlılar, Bizans, Latinler, Aya Sofya

Kaynakça

• Andea, A.J., Contemporary Sources for the Fourth Crusade, Brill Publication, Leiden 2000.
• Bilyaev, İ.D., O Geograf'ıçeskih Svedeniyah V Drevney Rossii, Zapiski İmperatorskogo Russkago Geografıçeskago Obşçestva, Knijka VI, İzdanaya pod redaksey A.N. Popova, V TipograŞya Otd. Sobstvennoy ego İmperatorskago Veliçestva Kantselyari, Sanktpeterburg 1852, ssl-264.
• Brand, C.M., A Byzantine Plan for the Fourth Crusade, Speculum, Vol.43, No.3/Jul. 1968, ss.462—475.
• Dawkins, R.M.; The Later History of the Varangian Guard: Some Notes, The Journal of Roman Studies, Vol.37, Part LII/1947, ss.39~46.
• Demirkent, I.; Niketas _Khoniates’in Historia-’sı (1195- ), Dünya Kitapları, Istanbul 1994.
• Filaret, İstoriya Russkoy Tserkvi Period Vtoroy Mongol’skiy, Tipogradii V Got’e, Moskva 1850.
• Gibbon, E.; The History of the Roman Empire, New Edition in One Volume, Printed for T. Cadell Strand, London 1837.
• Hassey, J .M.; Byzantium and the Crusades 1081-1204, A
• History of the Crusades, Vol.11, gen. ed. K.M. Setton, ed. R.L. Wolff, H.W. Hazard, University of Winconsin Press, Medison, Milaukee and London 1969, ss.123-153.
• Luçitskaya, S.İ.; Çevvertıy Krestovıh Pohod Glazami Russkogo Sovremennika, Vizantiyskiy Vremennik, Vol.65/2006, ss.107-126.
• Memoirs of the Crusades by the Villehardouin and De J oinville, tr. Frank Marzials, London 1921 Mcneal ve Wolff 1969:
• Mcnea1, EH.—Wolff, R.L.; The Fourth Crusade, A History of the Crusades, Vol.11, gen. ed. K.M. Setton, ed. R.L. Wolff, H.W. Hazard, University of Winconsin Press, Medison, Milaukee and London 1969, ss.153—187. Medovikov 1849:
• Mikloşiç vd. 1899: Slovar Drevnyago Slavyanskago Yazıka, sostavlenmy
• F.Mikloşiç, A.H. Vostokov, Ya.İ. Berednikov, LS. Moore 2003: Niemayer 1976: Nikolayeva 2004: Noble 2001: Pears 1886: Queller Vd. 1974: Runeiman 1992: Sreznevskiy 1893: Sreznevskiy 1902:
• Sreznevskiy, 1.1.; Material] dlya Slovarya Drevne- Russkago Yazıka po Pis’mennım Pamyatnikam, Tom Voroy, Izdaniye Otdelniya Russkago Yaz1ka i Slovesnosti Imperatorskoy Akademi Nauk, Sanktpeterburg 1902. Sreznevskiy 1 912: Vasiliyev 1971 :
• Vasiiiev, A.A.; The History of Byzantine Empire, Vol.11, Winconsin University Press 1971. Altay Tayfun Özcan