Karakol Cemiyeti Liderlerinden Galatalı Şevket Bey’in Hayatı ve Millî Mücadele’deki Hizmetleri

Year 2021, Volume: 36 Issue: 2, 643 - 673, 30.12.2021

Hasan Ali Polat Osman Akandere

https://doi.org/10.18513/egetid.1050209

Abstract

Millî Mücadele dönemi şahsiyetlerinin biyografileri üzerine yapılan çalışmalar, devrin ve mücadelenin anlaşılmasına ciddî katkılar sağlamaktadır. Nitekim biyografiler bilinemediğinde hadiselerin layıkıyla anlaşılması da mümkün olmaz. Miralay Galatalı Şevket Bey de dönem açısından böyle bir şahsiyettir; İttihat ve Terakki Cemiyeti üyesi, teşkilatçı ve başarılı bir askerdir. Mondros Mütarekesi sonrası İstanbul ve çevresinde direnişin sembolü haline gelen Karakol Cemiyetinin kurucuları arasında yer almış; gerek Anadolu’ya geçmek isteyen şahsiyetlerin güvenli bir şekilde geçirilmeleri, gerekse de Anadolu’ya silah ve cephane sevki gibi hususlarda ciddî gayret sarf etmiştir. İlaveten, resmî bir vazife olarak Bahr-i Sefid Müstahkem Mevkii Kumandanlığında bulunmuş, Heyet-i Temsiliye ile İstanbul arasında irtibatı sağlayan kilit kişi konumunda olmuştur. İstanbul’un resmî işgaline [16 Mart 1920] kadar bu vazifelerini yerine getiren Şevket Bey, işgal sonrası tutuklanarak İngilizler tarafından Malta adasına sürgün edilmiştir. Miralay Şevket Bey’in hayatını konu edinen bu çalışma, Millî Mücadele dönemine biyografik katkı yapmayı amaçlamaktadır.

Keywords

Galatalı Şevket, Karakol Cemiyeti, Millî Mücadele, Cihan Harbi, Bahr-i Sefid (Akdeniz) Müstahkem Mevkii Kumandanlığı.

The Life of Galatalı Şevket Bey from the Leaders of the Karakol Society and His Services in the National Struggle

Abstract

Researchers on the biographies of the figures of the National Struggle make great contributions to the understanding of the period and the National Struggle. As a matter of fact, when the biographies are not known, the incidents could not be recognized properly. Colonel Galatali Şevket Bey is an indispensable figure for understanding the period; he was a member of the Committee of Union and Progress, an organiser and a successful soldier. He was involved in the establishment of the Karakol Society, the symbol of the resistance in Istanbul and its surroundings after the Mudros Armistice Agreement and regarded among the founders of this association. He exerted all his strength to the people seeking to pass to Anatolia in a safe manner as well as dispatching firearms and ammunition to Anatolia. Additionally, he performed a duty as a commander at the Mediterranean Strait Fortified Area Command and he became a key man to contact between the Committee of Representation and Istanbul. He carried out these duties till the occupation of Istanbul officially [March 16, 1920]. Following the occupation, he was arrested by the British officers and exiled to Malta. This study covers the life of Colonel Şevket Bey and was aimed to contribute to the National Struggle period within the scope of biographical information.

Keywords

Galatalı Şevket, Karakol Society, National Struggle, World War, Mediterranean Strait Fortified Area Command.

References

• Sina Akşin, İstanbul Hükümetleri ve Milli Mücadele II Son Meşrutiyet 1919-1920, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Mesut Aydın, Millî Mücadele Dönemi’nde TBMM Hükümeti Tarafından İstanbul’da Kurulan Gizli Gruplar ve Faaliyetleri, Boğaziçi Yayınları, İstanbul.
• Fuat Balkan, Komitacı BJK’nin Kurucusu Fuat Balkan’ın Anıları, Yay. Haz. Turgut Gürer, Gürer Yayınları, İstanbul.
• Tevfik Bıyıklıoğlu, Trakya’da Millî Mücadele, C. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Abdurrahman Bozkurt, İtilaf Devletlerinin İstanbul’da İşgal Yönetimi, Atatürk Araştırma Merkezi Yayınları, Ankara.
• Fahri Can, “Karakol Cemiyeti Nasıl Kurulmuştu?”, Yakın Tarihimiz, S. 48, s. 257-260.
• Ali Fuat Cebesoy, Millî Mücadele Hatıraları, Temel Yayınları, İstanbul.
• Bilge Criss, İşgal Altında İstanbul 1920-1923, Çev. Ahmet Kaçmaz, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Fevzi Çakmak, Birinci Dünya Savaşı’nda Doğu Cephesi Harekâtı -1935 Yılında Harp Akademisinde Verilen Konferanslar-, Yay. Haz. Ahmet Tetik, Sema Kiper, Ayşe Seven, Serdar Demirtaş, Genelkurmay Basımevi, Ankara.
• Bülent Çukurova, Kurtuluş Savaşında Haberalma ve Yeraltı Çalışmaları, Ardıç Yayınları, Ankara.
• Hüsamettin Ertürk, İki Devrin Perde Arkası, Haz. Samih Nafiz Tansu, İlgi Kültür Sanat Yayınları, İstanbul.
• Gazi M. Kemal, Nutuk, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Muharrem Giray, “İşgal İstanbul’unda Gizli Bir Teşkilat: Karakol Cemiyeti”, Yakın Tarihimiz, S. 11, s. 345-347.
• İsmet Görgülü, On Yıllık Harbin Kadrosu 1912-1922, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Ergun Hiçyılmaz, Türk Devrimi’nde Bir Gizli Örgüt Karakol, Destek Yayınevi, İstanbul.
• Hüsnü Himmetoğlu, Kurtuluş Savaşında İstanbul ve Yardımları, C. I, Ülkü Matbaası, İstanbul.
• Hasene Ilgaz, “Milli Mücadelede Varlığı Gizli Kalan Bir Cemiyet: Kara-Kol Cemiyeti”, Tarih ve Edebiyat Mecmuası, S. 193, s. 10-20.
• İhsan İdikut, Türk Lavrensleri, Öztürk Matbaası, İstanbul.
• Köprülü Şerif İlden, Sarıkamış, Yay. Haz. Sami Önal, Türkiye İş Bankası Yayınları, İstanbul.
• Kazım Karabekir, Günlükler (1906-1948), C. I, Yapı Kredi Yayınları, İstanbul.
• Balkan Savaşı’na Katılan Komutanların Yaşam Öyküleri, Genelkurmay Basımevi, Ankara 2004.
• Kazım Özalp, Millî Mücadele, C. I, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Asaf Özkan, İşgal İstanbul’unda İstihbarat ve Eylem, Mim Mim Grubu, Salkımsöğüt Yayınları, Erzurum.
• Selahattin Salışık, Kurtuluş Savaşının Gizli Örgütü M.M. Grubu, Kaynak Yayınları, İstanbul.
• Zeki Sarıhan, Kurtuluş Savaşı Günlüğü, C. IV, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Bilal N. Şimşir, Malta Sürgünleri, Bilgi Yayınevi, İstanbul.
• Fethî, Millî Mücâdele Yıllarındaki Kuruluşlar, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Yalçın Toker, Malta Sürgünlerinden Portreler, Toker Yayınları, İstanbul.
• Taha Toros, “İstanbul Üniversitesi'nden Diploma Alan İlk Kız: Şekibe Ali”, Tarih ve Toplum, S. 158, s. 17-19.
• Tarık Zafer Tunaya, Türkiye’de Siyasi Partiler 1859-1952, Arba Yayınları, İstanbul.
• Tarık Zafer Tunaya, Türkiye’de Siyasal Partiler, Mütareke Dönemi, C. 2, İletişim Yayınları, İstanbul.
• Ali Fuat Türkgeldi, Görüp İşittiklerim, Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Zekeriya Türkmen, Mütareke Döneminde Ordunun Durumu ve Yeniden Yapılanması (1918-1920), Türk Tarih Kurumu Yayınları, Ankara.
• Ahmed Emin Yalman, Yakın Tarihte Gördüklerim ve Geçirdiklerim, C. I, Yay. Haz. Erol Şadi Erdinç, Pera Turizm ve Ticaret A.Ş. Yayıncılık, İstanbul.
• Vartkes Yeghiayan, Malta Belgeleri, İngiltere Dışişleri Bakanlığı “Türk Savaş Suçluları” Dosyası, Belge Yayınları, İstanbul.
• Eric Jan Zürcher, Milli Mücadele’de İttihatçılık, Çev. Nüzhet Salihoğlu, Bağlam Yayınları, Ankara.