Öz
Ortaçağ Anadolu Türk tarihi içerisinde “İkinci Beylikler Dönemi” olarak adlandırılan süreç için tarihi bilgileri elde ettiğimiz yazılı belgeler sınırlıdır. Araştırmacılar, bahsedilen süreci anlamak adına oldukça çeşitli dillerde yazılmış tarihleri, kronikleri ve seyahatnameleri incelemek zorundadır. Floransalı tüccar Francesco Balducci Pegolotti de ticaret tarihine dair verdiği ayrıntılı bilgiler ile araştırmacıların önemli kaynaklarından birisi hüviyetindedir. 1324-1329 yılları arasında Kıbrıs’ta yaşayan ve Akdeniz ticaretini bizzat gözlemleyen Pegolotti, Akdeniz’in doğusunda ticaretle uğraşan İtalyan tüccarlara yardımcı olması amacıyla La Pratica Della Mercatura isimli ticaret el kitabı niteliği taşıyan bir eser yazmıştır. Bu eser; özellikle Ege ve Akdeniz limanlarına gelen emtia hakkında önemli bilgiler vermektedir. Antalya limanından ihraç edilen köle, balmumu, şap, kumaş, zamk ve meşe mazısına ilişkin kayıtları ile bölgedeki yoğun ticari trafiği aydınlatmaktadır. Buna ilaveten, Güneybatı Anadolu beyliklerinin bölgeye gelişinden itibaren yaklaşık yarım asır boyunca uyguladıkları vergi usulü hakkındaki tek kaynağımız olması, Pegolotti’nin önemini arttırmaktadır. Bu çalışmada; Floransalı tüccar Pegolotti’nin, özellikle Antalya limanı hakkında verdiği bilgiler aracılığıyla Antalya’nın Akdeniz ticaretindeki yerine dair tespitler yapılmaya çalışılacaktır.
Kaynakça
- Abu-Lughod 2020 Janet Abu-Lughod, Avrupa Hegemonyasından Önce: 1250-1350 Yılları Arasında Dünya Sistemi, çev. Cansen Mavituna, İstanbul.
- Anonimo Romano, Cronica, İng. çev. The Chronicle of an Anonymous Roman: Rome, Italy, and Latin Christendom, c.1325-1360, trans. James A. Palmer, New York&Bristol, 2021.
- Ashtor 1976 Eliyahu Ashtor, “Les lainages dans l’Orient médiéval, Emploi, Production, Commerce”, Atti della seconda settimana di studio, Instituto F. Datini, Florence, s. 657-686.
- Bischoff 1977 John Paul Bischoff, “Pegolotti: An Honest Merchant?”, Journal of European Economic History, 6/1, 1977, s. 103-108.
- Carr 2011 Edward Hallett Carr, Tarih Nedir?, çev. Misket Gizem Gürtürk, İstanbul, 2011.
- Çavuşdere 2007 Serdar Çavuşdere, 14. Yüzyıl İtalyan Kaynaklarında (Zibaldone Da Canal, Francesco Balducci Pegolotti, Pignol Zucchello) Türkiye Ticaret Tarihine Dair Kayıtlar, Kahramanmaraş Sütçü İmam Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, Kahramanmaraş.
- Delilbaşı 1983 Melek Delilbaşı, “Ortaçağ'da Türk Hükümdarları Tarafından Batılılara Ahidnamelerle Verilen İmtiyazlara Genel Bir Bakış”, Belleten 47, 1983, s. 95-104.
- Demir 2018 Mahmut Demir, “Antalya’nın Türkiye Selçukluları Tarafından Fethi”, Cedrus, c. 6, s. 555-571.
- Diplomatarium Veneto Levantinium I, 1300-1350, ed. G. Martin Thomas, çev. Behçet Güçer (Yayımlanmamış Tercüme) Venedik, 1880.
- Emecen 2011 Feridun Emecen, “Antalya”, TDV İslam Ansiklopedisi, Cilt: 3, İstanbul, s. 232-236.
- Erdem 2002 İlhan Erdem, “Bir Ortaçağ Kenti Antalya: Geç Antik Dönemden Selçukluların Sonuna Genel Bir Yaklaşım (I)”, Adalya 5, s.163-171.
- Erdem 2003 İlhan Erdem, “Bir Ortaçağ Kenti Antalya: Geç Antik Dönemden Selçukluların Sonuna Genel Bir Yaklaşım (II)”. Adalya 6, s. 293-303.
- Fleet 2009 Kate Fleet, Erken Osmanlı Döneminde Türk-Ceneviz Ticareti, çev. Özkan Akpınar, İstanbul. Francesco Balducci Pegolotti, La Pratica Della Mercatura scritta da Francesco Balducci Pegolotti. e si vende da Giuseppe Bouchard Librajo Francese in Firenze, 1766.
- Francesco Balducci Pegolotti, La Pratica Della Mercatura, ed. Allan Evans, Cambridge, 1936.
- İbn Battuta 2013 İbn Battuta Seyahatnamesi I, çev. A. Sait Aykut, İstanbul.
- İbn Bibi, El Evamirü’l-Ala’iye Fi’l-Umuri’l-Ala’iye II (Selçukname), çev. Mürsel Öztürk, Ankara, 2023.
- Jacoby 2018 David Jacoby, Medieval Trade in the Eastern Mediterranean and Beyond, New York. Kofoğlu 2011 Sait Kofoğlu, “Tekeoğulları”, TDV İslâm Ansiklopedisi, Cilt. 40, İstanbul, s. 348-350.
- Lopez ve Raymond 1955 Robert S. Lopez ve Irving W. Raymond, Medieval Trade in the Mediterranean World Illustrative Documents Translated with Introductions and Notes, New York-London.
- Machiavelli 2022 Niccolo Machiavelli, Floransa Tarihi, çev. A. Doğucan Hanegelioğlu, Ankara. Oral 2009 Mustafa Oral, “Selçuklu’dan Osmanlı’ya (1221-1571) Alanya ile Antalya’nın Kıbrıs’la İlişkileri”, Folklor/Edebiyat, 15(59), s. 105-118.
- Özcan 2017a Özge Bozkurtoğlu Özcan, “Lusignanların 1361 Yılında Antalya’yı Adalia İşgalinin Ardında Yatan Sebepler”, Cedrus 5, s. 398-409.
- Özcan 2017b Özge Bozkurtoğlu Özcan, Lusignanlar Döneminde Kıbrıs–Antalya İlişkileri (1192–1489), Yüksek Lisans Tezi, Akdeniz Üniversitesi Akdeniz Uygarlıkları Araştırma Enstitüsü, Antalya.
- Özkutlu 2019 Seyit Özkutlu, “Orta Çağ’da Papalık Yasakları ve Müslüman Doğu: Latin Noter Kayıtları Işığında Doğu-Batı Ticareti (1162-1350)”, Belleten, 83, s. 485-518.
- Pedani 2002 Maria Pia Pedani, “Bahri Memlüklerle Venedikliler Arasındaki Ticari Antlaşmalar”, Türkler Ansiklopedisi, V, s.423-430.
- Sauto 2012 Hiromi Sauto, “The Value of “Pratica di Mercatura” as a Document of Economic History”, Mediterranean World, vol. 21, s. 113-128.
- Torsello 2016 Marino Sanudo Torsello, The Book of the Secrets of the Faithful of the Cross; Liber Secretorum Fidelium Crucis, trans. Peter Lock, New York.
- Turan 2014a Osman Turan, Selçuklular Zamanında Türkiye, İstanbul.
- Turan 2014b Osman Turan, Türkiye Selçukluları Hakkında Resmi Vesikalar, Ankara.
- Zachariadou 1983 Elizabeth Zachariadou, Trade and Crusade: Venetian Crete and the Emirates of Menteshe and Aydin (1300–1415), Venice.
Ayrıntılar
| Birincil Dil | Türkçe |
|---|---|
| Konular | Selçuklu Tarihi, Ortaçağ Tarihi (Diğer) |
| Bölüm | MAKALELER |
| Yazarlar | |
| Yayımlanma Tarihi | 30 Temmuz 2025 |
| Gönderilme Tarihi | 2 Eylül 2024 |
| Kabul Tarihi | 3 Şubat 2025 |
| Yayımlandığı Sayı | Yıl 2025 Cilt: 40 Sayı: 1 |
