Irak'ta Aşiretler Arası İhtilaflara Yol Açan Olaylarla İlgili Halk Anlatılarının Tespit Edilmesi ve Halk Edebiyatı Çerçevesinde İncelenmesi

Yıl 2016, Cilt: 5 Sayı: 15, 29 - 48, 01.12.2016

Necdet Yaşar Bayatlı

Öz

Öz:
Halk edebiyatı ürünlerinin ortak özelliklerinin başında toplumsal hayatı yansıtması ve günümüzde bile üretilmeye devam etmesi yer almaktadır. Halk edebiyatı ürünlerinin metinleri incelenirken, bu metinlerin yaratıldığı kültür ortamlarının özellikleri göz önünde bulundurulması gerekir. Bu çalışmada Türk kültür
varlığı açısından çok önemli bir yere sahip olan Irak coğrafyasında aşiretler arası
ihtilaflara yol açan olaylarla ilgili halk anlatıları ele alınmış, sözlü kaynaklardan
metinleri Arapça olarak derlenmiş ve daha sonra Türkçeye tercüme edilmiştir.
Aşiret kavramı hakkında ve bu kavramın tanımlanması üzerinde bilgi verildikten
sonra Irak coğrafyasında tespit edilen 30 anlatının içerik ve mahiyeti üzerinde durulmuş, daha sonra anlatılan yapı ve muhteva özellikleri incelenmiş ve tespit edilen
30 anlatı metni Türkçe ile verilmiştir. İncelmenin sonunda genel bir değerlendirme
ve varılan sonuçlar sergilenmiştir.
Anahtar Kelimeler: Irak, Sözlü Anlatı, Aşiret, Halk edebiyatı  

Abstract:
One of the most common properties of folk literature productions is that it
reflects the social life of communities and produces a new patterns constantly .
When we try to study texts of folk literature productions we must consider the
cultural environment in which these texts came from . In this study , we tackle the
popular folktales among people about the situations that lead to impose fines
(fassl ) between clans in Iraq . Folk literature productions in Iraq have an important
position for the Turkish cultural presence. Tese literary texts were collected from
Arabic oral sources and translated to Turkish language and we gave information
about " clan" and explained the meaning of it . Ten , we discussed thirty texts of
folktales about the situations that lead to impose fines ( fassl ) between clans,
examined and analyzed the formal structure and content of these folktales within
the field of folk literature. In the conclusion, we showed and analyzed the results
that we have reached in this study .
Keywords: Iraq, oral literature, clan, folk literature 

Anahtar Kelimeler

Irak, Sözlü Anlatı, Aşiret, Halk edebiyatı

Kaynakça

• ABDULMUHSİN(1995), Tamir, Mavsuat el-Aşair El-İrakiye, Bağdat: El-Safa ve el-Merva Matbaası,. AKTAY, Ferhat (2005), Hakkari Örneğinde Aşiret, Cemaat ve Akrabalık Örüntülerinin Modernleşme ve Kırsal Çözülme Sürecindeki Siyasal ve Toplumsal Sonuç- ları, Selçuk Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Konya. ARTUN, Erman (2014), Ansiklopedik Halkbilimi/ Halk Edebiyatı Sözlüğü Terimler- Motifler-Kavramlar,: 1. baskı, Karahan Kitabevi, İstanbul. ATEŞ DURÇ, Safiye (2009), Türkiye’de Aşiret ve Siyaset İlişkisi: Metinan Aşireti Örneği,: Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara. EL-AZZAVİ, Abbas (2014), El-Aşair el-İrakiye. Bağdat. Irak'ta Aşiretler Arası İhtilaflara Yol Açan Olaylarla İlgili Halk Anlatılarının Tespit Edilmesi ve Halk Edebiyatı Çerçevesinde İncelenmesiDoç. Dr. Necdet Yaşar BAYATLI El-Tahir, Abdulcelil, El-Aşair El-İrakiye (1972), Beyrut: Dar lüban Matbaası,. BATUR, Suat (1998), Açıklamalı Örnekli Türk Halk Edebiyatı, Altın Kitaplar, İstanbul. EBİNÇ, Sait (2008), Doğu Anadolu Düzeninde Aşiret, Cemaat, Devlet (1839- 1950), Ankara Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü (Yayımlanmamış Doktora Tezi), Ankara. EMİROĞLU, Kudret, AYDIN, Suavi (2003), Antropoloji Sözlüğü,: Bilim ve Sanat, Ankara. HAMZA, Abdullatif, Hukum Karakuş (1982),: Dar el-Hilal Kurumu Yayınları, Beyrut. KÜÇÜK, Abanoz (2015), “Giresun Yöresi Kemençecilik Geleneği ve Bu Bağ- lamda Ortaya Çıkan Türkülerin İşlevleri”, Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi Sayı: 4/3, s.1149-1165,. ÖZER, Ahmet (1998), Modernleşme ve Güneydoğu,: İmge Kitabevi Yayınları,. Ankara TAHİR, Hüseyin Adnan (10 Haziran 2015), “Davrül Aşire fi Tesis el-devle el-irakiye el-hadise”, http://mcsr.net/news13, Komisyon, Türkçe Sözlük (2005),: Türk Dili Kurumu Yayınları, Ankara. Kaynak Kişiler Lamya İyal, 1979 Divaniye doğumlu, yüksek lisanslı öğretim üyesi İptisam İraybi, 1980 Bağdat doğumlu, yüksek lisanslı öğretim üyesi Ali Sabır, 1972 Bağdat doğumlu, fakülte mezunu Ekrem Macit, 1966 Bağdat doğumlu, lise mezunu Abbas Taki Musa, 1976 Bağdat doğumlu. Lokantacı Ziya Kamil ALi, 1968 Bağdat doğumlu, taksi şoförü Ala Aziz Ali, 1984 Bağdat doğumlu, taksi şoförü Haydar Sabir, 1987 Bağdat doğumlu polis Hudayyır Akil, 1958 Bağdat doğumlu, belediye memuru