Dil-Davranış İlişkisi Açısından Ortaokul Öğrencilerinin Olumsuz Söz ve Davranışları

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 16, 115 - 134, 02.05.2017

Mehmet Kara , Yunus Emre Çekici

Öz

Okul; öğretmen-öğretmen, öğretmen-idare, öğretmen-veli ve öğrenci-öğrenci iletişiminin yaşandığı sosyal bir alandır. Okul içinde en yoğun iletişim öğretmen-öğrenci arasında gerçekleşir. Öğretmen-öğrenci iletişiminin niteliği, eğitimin
de niteliğini belirler. Öğretmen-öğrenci iletişimindeki olumsuzluk, eğitimde de
olumsuzluğa yol açar. Bu araştırmada, dil-davranış ilişkisi acısından ortaokulda
görev yapan öğretmenlerin öğrencilerinde gördüğü olumsuz söz ve davranışlar ele
alınmıştır. Araştırmaya 2016-2017 eğitim öğretim yılında Ankara’da üç ortaokulda görev yapan 67, Mersin’de üç ortaokulda görev yapan 52, toplam 119 öğretmen
katılmıştır. Betimsel bir nitelik taşıyan bu çalışmada veriler açık uçlu anket formuyla toplanmıştır. Çalışmada öğrencilerin sadece olumsuz davranışlarının değil,
aynı zamanda olumsuz sözlerinin de incelenmesi gerektiği savunulmaktadır  

Anahtar Kelimeler

Olumsuz öğrenci davranışları, olumsuz öğrenci sözleri, istenmeyen öğrenci davranışları, öğretmen-öğrenci iletişimi, eğitimde iletişim, dil-davranış ilişkisi

Kaynakça

• ATCI, Ahmet (2004), İlköğretim 1. Kademe Öğretmenlerinin Sınıf İçi Problem Davranışlara Yönelik Müdahalelerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. BALAY, Refik ve SAĞLAM, Miraç (2008), “Sınıf İçi Olumsuz Davranışlara İliş- kin Öğretmen Görüşleri”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 11 (5), 1-24. BAY, Erdal, MERT, Osman ve OZAN, Ceyhun (2011), “İlköğretim 6-8. Sınıflarda Ortaya Çıkan İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Öğretmenlerin Davranış Yönetim Stratejileri”, Kazım Karabekir Eğitim Fakültesi Dergisi, 23, 49-70. BÜYÜKÖZTÜRK, Şener; KILIÇ ÇAKMAK, Ebru; AKGÜN, Özcan Erkan; KARADENİZ, Şirin ve DEMİREL, Funda (2016), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, Ankara: Pegem Akademi. ÇANKAYA, İbrahim ve ÇANAKÇI, Hurşit (2011), “Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Bu Davranışlarla Başa Çıkma Yolları”, Turkish Studies, 6 (2), 307-316. ÇAPRİ, Burhan, BALCI, Ayşe ve ÇELİKKALELİ, Öner (2010), “İlköğretim Öğretmenlerinin Sınıf İçi İstenmeyen Davranışlara İlişkin Görüşlerinin Karşılaştırılması”, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6 (2), 89-102. ÇETİN, Barış (2013), “Sınıfa İstenmeyen Öğrenci Davranışlarıyla İlgili Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları Sorunlar ve Çözüm Önerileri”, Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14 (1), 255-269. ÇETİN, Yılmaz (2002), İlköğretim 4 ve 5. Sınıf Öğretmenlerinin Sınıfa Kar- şılaştıkları Disiplin Problemleri ile İlgili Görüşleri, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. DENİZ, Kemalettin (2014), “Eğitimde Etkili İletişim”, Türkçe Öğretimi El Kitabı, (Editörler: A. Güzel ve H. Karatay), 521-570, Ankara: Pegem Akademi. DENİZ, Kemalettin (2015a), “Türkçe Öğretmen Adaylarının Etkili İletişim Dersine Yönelik Beklentileri”, Ana Dili Eğitimi Dergisi, 3 (2), 63-80. DENİZ, Kemalettin (2015b), “Türkçe Öğretmeni mi, İletişim Eğitmeni mi?”, Akademik Hayatının 25. Yılında Türkçe Eğitimi Alanının İlk Profesörü Murat Özbay’a Armağan, (Editörler: D. Uçgun ve A.Balcı), 449-461, Ankara: Pegem Akademi. DÖKMEN, Üstün (1995), İletişim Çatışmaları ve Empati, İstanbul: Sistem Yayınları. GÖKDUMAN, Gökhan (2007), Sınıf Yönetiminde İstenmeyen Öğrenci Davranışlarının Resmi İlköğretim Okulları ve Özel İlköğretim Okullarında Mukayeseli İncelenmesi (Kayseri İli Örneği), Yüksek Lisans Tezi, Erciyes Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Kayseri. GÖKYER, Necmi ve DOĞAN, Bircan (2016), “İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Nedenlerine İlişkin Yönetici ve Öğretmen Görüşleri”, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 26 (1), 93-105. GÜNEŞ, Firdevs (2011), “Dil Öğretim Yaklaşımları ve Türkçe Öğretimindeki Uygulamalar”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 15 (8), 123-148. GÜRÜZ, Demet ve TEMEL EĞİNLİ, Ayşen (2008), Kişilerarası İletişim Bilgiler-Etkiler-Engeller, Ankara: Nobel. KARA, Mehmet ve KUTAY, Funda (2016), “Dil-Davranış İlişkisi Açısından Ortaokul Öğretmenlerinin Olumsuz Söz ve Davranışları”, 21. Yüzyılda Eğitim ve Toplum Dergisi, 15 (5), 315-332. KARADAĞ, Engin ve ÖNEY, Ahmet (2006), “İlköğretim Birinci Kademe Öğrencilerinin Sınıf-İçi Olumsuz Davranışlarının Değerlendirilmesi”, Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 1, 119-134. KARAKAYA, İsmail (2011), Bilimsel Araştırma Yöntemleri, (Editör: A. Tanrıö- ğen), 57-86, Ankara: Anı Yayıncılık. KAHRAMAN, Cemile (2006), Sınıf İçi İstenmeyen Öğrenci Davranışlarının Önlenmesi ve Giderilmesine İlişkin Öğretmen ve Öğrenci Görüşleri Edirne İli Merkez, Uzunköprü ve Havsa İlçeleri Örneği, Yüksek Lisans Tezi, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Bolu. KESKİN, Mehmet Ali (2002), Sınıf Öğretmenlerinin Karşılaştıkları İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Kullandıkları Baş Etme Yolları, Yüksek Lisans Tezi, Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara. KOCABEY, Abdullah (2008), 2005 İlköğretim Programının Uygulanması Sırasında Sınıf Öğretmenlerinin Sınıfa Karşılaştıkları İstenmeyen Öğrenci Davranışları, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. KUTAY, Funda (2016), Dil-Davranış İlişkisi Açısından Ortaokul Öğretmenlerinin Olumsuz Söz ve Davranışları, Yüksek Lisans Tezi, Gazi Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara. ÖZ, Esra Zeynep (2012), Öğretmen, Öğrenci ve Ailelerin İlköğretim II. Kademede Gözlenen Disiplin Problemleri ve Baş Etmeden Kullanılan Stratejiler ile İlgili Görüşlerinin İncelenmesi, Yüksek Lisans Tezi, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana. ÖZDAŞ, Faysal (2013), Ortaokulda Değerler Eğitimi ve İstenmeyen Öğrenci Davranışlarına İlişkin Öğretmen Görüşlerinin Değerlendirilmesi, Yüksek Lisans Tezi, Fırat Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Elazığ. ÖZER, Bayram, BOZKURT, Necati ve TUNCAY, Abdulkadir (2014), “İstenmeyen Öğrenci Davranışları ve Öğretmenlerin Kullandıkları Başa Çıkma Stratejileri”, Turkish Journal of Educational Studies, 1 (2), 152-189. SADIK, Fatma ve DOĞANAY, Ahmet (2007), “Sınıf İçi İstenmeyen Davranış- larla İlgili Öğretmen, Öğrenci ve Veli Görüşlerinin Karşılaştırılması”, Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 16 (1), 539-560. SELÇUK, Ayhan (2007), “Sosyal Bir Davranış Biçimi Olarak Dil”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 17, 503-517. SİYEZ, Diğdem Müge ((2009), “Liselerde Görev Yapan Öğretmenlerin İstenmeyen Öğrenci Davranışlarına Yönelik Algıları ve Tepkileri”, Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 25 (1), 67-80. TEMİZYÜREK, Fahri, ERDEM, İlhan ve TEMİZKAN, Mehmet (2011), Konuş- ma Eğitimi Sözlü Anlatım, Ankara: Pegem Akademi. YALÇIN, Süleyman Kaan ve ŞENGÜL, Murat (2007). “Dilin İletişim Süreci İçerisindeki Rolü ve İşlevleri”, Turkish Studies, 2 (2), 749-769. YÜCEL, Erdinç (2009), “Günlük İletişimde Dil-Davranış İlişkisi”, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 21, 515-518. YÜKSEL ŞAHİN, Fulya (2014), “İletişim Becerilerine Genel Bir Bakış”, Kişilerarası İlişkiler ve Etkili İletişim, (Editör: A. Kaya), 31-60, Ankara: Pegem Akademi