Karapapak Terekeme Türklerinin Atasözleri ve Deyimleri

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 17, 0 - 0, 02.08.2017

Fatma Özkan , İsa Özkan

Öz

Türk boylarının atasözleri ve deyimleri, yüksek ifade gücüne sahip, işlenmiş
ve binlerce yıllık hayat tecrübelerinin yoğunlaşmış örnekleridir. Yazılı kaynaklarda
ilk defa Runik harfli Orhon Yazıtlarından itibaren rastladığımız bu örneklerin
büyük bir kısmı, Türk boyları arasında ana çatısı bozulmadan bazı ses, anlam ve
söz değişmeleriyle günümüze kadar gelmiştir. Ancak atasözleri ve deyimlerin Türk
Dünyasında çok geniş bir külliyatı teşkil eden kısmı ise yaşanılan coğrafya, çağ ve
sosyal hayattaki anlayış ve gelişmelere paralel olarak çeşitlenmiş ve zenginleşmiş-
tir. Türk Milletinin her ferdi, karşılaştığı olumlu veya olumsuz olay ve durumlarda
milli hayat bilgisinin yadigârı olan atasözlerinin ve deyimlerin yol göstericiliğinden
yararlanmış ve geleceklerini bu doğrultuda düzenlemişlerdir. Bu makalemizde
aynı dil ve düşünce dünyasının ürünü olan Karapapak-Terekeme Türklerinin sözlü
edebiyatlarından derlediğimiz atasözleri ve deyimler değerlendirilecektir

Anahtar Kelimeler

Karapapak-Terekeme Türkleri, atasözleri, deyimler

Kaynakça

• AKSAN, Doğan, (2000), En Eski Türkçe’nin İzleri, İstanbul. AKSOY (1984), Ömer Asım, Atasözleri ve Deyimler Sözlüğü I-II, 4.basım, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları. ALİZADE, S. (1987). Oğuzname, Bakı, Yazıçı. ARAT, Reşid Rahmeti (1979) Kutagu Bilig I, Metin, 2.basım, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları. ARAT, Reşid Rahmeti (1974), Kutagdu Bilig Çeviri, Ankara, Türk Tarih Kurumu Yayınları. AYDIN, Erhan, (2012), Orhon Yazıtları (Köl Tigin, Bilge Kağan, Tonyukuk, Ongi, Küli Çor), Kömen Yay. Азербаjҹан Дилинин Изахли Лугəти, (1987), Бакы. BİRTEK, Ferit, (1944), Divan-ı Lügat-it-Türk’ten Derlemeler I En Eski Türk Savları Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları. CAFEROĞLU (1930), Ahmet, “Orhun Âbidelerinde Atalarsözü” Halk Bilgisi Haberleri, I(3), Ocak 1930, 11-14. ERCİLASUN, Ahmet Bican, (2016), Türk Kağanlığı ve Türk Bengü Taşları, İstanbul, Dergâh Yayınları. ERCİLASUN, Ahmet Bican,(2014) Divanu Lugâti’t- Türk-Giriş-Metin-Çeviri-Notlar-Dizin, Ankara, Türk Dil Kurumu Yayınları. ERGİN, Muharrem (1994), Dede Korkut Kitabı I, Giriş- Metin-Faksimile, Ankara, TDK Yayınları. Hazihi’r-Risâlet-i Min Kelimât-ı Oğuznâme El-Meşhûr Bi-Atalar Sözü varak 172. GÖKYAY, O. Ş. (1973), Dedem Korkud’un Kitabı, Ankara. Гөроглы (1990), Түркмен Гахраманчıлык Епосы, Ашгабат Түркменистан Kaşgarlı Mahmud,(2008) Kitâbu Dîvânı Lügâti’t-Türk, Tıpkıbasım, Türkçe Sözcükler, Özel Adlar Dizini, İstanbul, TC Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayını. KEMALOĞLU, Muhammet(2017) Terekeme- Karapapah Türkleri Atasözleri “Muş- Bulanık Çevresi” Akademik Bakış Dergisi, Sayı: 63 , s. 437-452. ÖZKAN, Fatma (2015), “Türkçenin Karapapak-Terekeme Ağzındaki Eski İzleri” Türkbilig, Sayı:30: 231-243. ÖZKAN, İsa, (2015), “Hazihi’r-Risâlet-i Min Kelimât-ı Oğuznâme El-Meş- hûr Bi-Atalar Sözü”, 5. Uluslararası Türkiyat Araştırmaları Sempozyumu, Oğuzlar Dilleri, Tarihleri ve Kültürleri 21-23 Mayıs 2014 Beytepe-Ankara, 343-350. ÖZKAN, İsa, (2014) “Karapapak-Terekeme Türkleri ve Âşık Şenlik’in Şiirlerinde Destanî Motifler” Yaşar Kalafat Armağanı, Ankara, Türk Kültürü Araştırma Enstitüsü Yayınları. SEVER, Mustafa, (2016), Türk İrfan ve Medeniyetinin Kaynakları, Ankara, Barış Kitap. TEKİN, Talât, (1968), A Grammar of Orkhon Turkic. Indiana University, Bloomington.