Çocuklar İçin Ahlaki Olgunluk Ölçeği: Geçerlik Ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2017, Cilt: 6 Sayı: 18, 711 - 730, 20.12.2017

Mehmet Kök , Arzu Çakıcı

Öz

Bu çalışmanın amacı, çocuklar için Ahlaki Olgunluk Ölçeği geliştirmek ve geliş-
tirilen ölçeğin ayrıca geçerlik ve güvenirliğini sağlamaktır. 13 maddeden oluşan ve
beşli dereceli likert tipi olan Ahlaki Olgunluk Ölçeği’nin amacı ise, 8-11 yaş arasındaki
çocukların ahlaki olgunluk düzeylerini ölçmektir. Ahlaki Olgunluk Ölçeğinin
geçerlik ve güvenirlikle ilgili verileri, Kasım-2014 ayında Kocaeli ili İzmit merkez
ilkokullarında öğrenim gören ve tesadüfi olarak seçilen 234 öğrenciden elde edilmiştir.
Ahlaki Olgunluk Ölçeğinin geçerliğini belirlemek amacıyla öncelikli olarak
uzman görüşleri alınmıştır. Daha sonra elde edilen 150 soruluk bir madde analizi,
uzman görüşü desteğiyle 30 maddeye indirgenmiştir. Ölçeğin örtük yapısını belirlemek
amacıyla ilk aşamada açımlayıcı faktör analizi yapılmış ve araştırmanın
örneklem büyüklüğünün faktör analizi için yeterli olup olmadığına karar vermek
amacıyla Kaiser Mayer Olkin testi ve Barlett testi yapılmıştır. Elde edilen bulgular
KMO değerinin .73 ve Barlett testi sonucunun 525.250 ve p<.05 olduğunu göstermiştir.
Ahlaki Olgunluk Ölçeğinin model uyumunu incelemek için doğrulayıcı
faktör analizi kullanılmış ve bu amaçla DFA’da sıklıkla kullanılan uyum indeksleri
olan RMR, REMSEA, SRMR, CFI kullanılmıştır. Doğrulayıcı faktör analizi sonucunda,
X2
/Sd, NNFI, IFI, RFI ve GFI değerlerinin mükemmel uyum düzeyine sahip
olduğu buna karşın RMSEA, RMR, SRMR, CFI, NFI ve AGFI değerlerinin ise kabul
edilebilir uyum değerlerine sahip olduğu görülmüştür. Doğrulayıcı faktör analizin den ve uyum indekslerinden elde edilen bulgular doğrultusunda Ahlaki Olgunluk
Ölçeğinin on üç madde ve üç alt faktörden oluşan yapısının model uyumuna sahip
olduğu ve dolayısıyla da yapı geçerliğinin sağlandığı görülmüştür.
Ahlaki Olgunluk Ölçeğinin güvenirliğini incelemek için iç tutarlık ve iki yarı
güvenirlik analizleri hesaplanmıştır. Ahlaki Olgunluk Ölçeğinin iç tutarlık değerleri,
alt boyutlar için sırasıyla .75, .77, .74 ve ölçek toplamı için ise .75’tir. İki yarı
güvenirliğinin ise alt boyutlar için sırasıyla .71, .73 ve .71 ve ölçek toplamı için .72
olduğu görülmektedir. Bu nedenle iç tutarlık ve iki yarı güvenirlik değerlerinden
hareketle Ahlaki Olgunluk Ölçeğinin yeterli güvenirlik değerlerine sahip olduğu
söylenebilir

Anahtar Kelimeler

Ahlak, Çocuklarda Ahlaki Gelişim, Ahlaki Olgunluk, Ahlaki Olgunluk Ölçeği

Kaynakça

• BAYRAKTAR, Muhammed M. (2007), Gençlik Döneminde Bazı Psikolojik Belirtiler ve Din Eğitimi İlişkisi-Obsesif- Kompulsif Belirti Örneği, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Van. BÜYÜKÖZTÜRK, Şener, (2011), Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı, 14. Baskı, Ankara:Pagem Yayıncılık. CARLSON, Jon D. (2009), Moral Development, Norm Systems and Social Modernization: A Normative Democratic Peace Model, Norm Systems and Social Modernization: A Normative Democratic Peace Model. http://ssrn.com/abstract=1499566 adresinden 26.07.2016 tarihinde indirilmiştir. COLE, David. A. (1987). Utility of Confirmatory Factor Analysis in Test Validation Research. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 55(4), 584. FİDELL, Linda S., & TABACHNİCK, Barbara G. (2003), Preparatory Data Analysis, Handbook of psychology. GANDER, Mary J. & GARDİNER, Harry W. (1993), Çocuk ve Ergen Gelişimi, (Türkçeye Aktaran: Ali Dönmez, Nilgün Çelen ve Bekir Onur), Ankara: İmge Yayınları.
• GİNSBURG, Herbert P.&OPPER, Sylvia (1988), Piaget’s theory of intellectual development, Prentice-Hall, Inc. GÜNDÜZ, Turgay (2010), Üstün Zekâlı Çocuklarda Ahlâk Gelişimi ve Eğitimi, İ.Ü. İlahiyat Fakültesi Dergisi Bahar, 1(1), 157-177. HU, Li-tze & BENTLER, Peter M. (1999), Cutoff Criteria for Fit İndexes in Covariance Structure Analysis: Conventional Criteria Versus New Alternatives, Structural Equation Modeling: a Multidisciplinary Journal, 6(1), 1-55. KABADAY, Abdülkadir ve ALADAĞ, Kezban Sibel (2010), Farklı İlköğretim Kurumlarına Devam Eden Öğrencilerin Ahlaki Gelişimlerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Değerlendirilmesi, Uluslararası İnsan Bilimleri Dergisi, 7(1), 878-898. KAĞITÇIBAŞI, Çiğdem (1988), İnsan ve İnsanlar (8. Baskı), İstanbul: Evrim. LANDİS, J. Richard & KOCH, Gary G. (1977), The Measurement of Observer Agreement for Categorical data. Biometrics, 159-174. MARCOULİDES, George A. & SCHUMACKER, Randall E. (2001), New Developments and Techniques in Structural Equation Modeling. ÖZEN, Yener; GÜLAÇTI, Fikret ve KANDEMİR, Mehmet (2002), Öğrenme Yetersizliği ile Dikkat Eksikliği-Aşırı Hareketliliğin Karşılaştırılması, Erzincan Eğitim Fakültesi Dergisi, 4(1), 145-159. PİAGET, Jean, (1997), The Moral Judgment of the Child. Translated By Marjoire Gabain, Free Press Paperbacks Edition. ROBİNSON, John P.; Shaver, Phillip R., & Wrightsman, Lawrence S. (1991), Criteria for Scale Selection and Evaluation. Measures of Personality and Social Psychological Attitudes, 1(3), 1-16. SCHUMACKER, Randall E., & LOMAX, Richard G. (2004), A Beginner’s Guide to Structural Equation Modeling, Psychology Press. STRAUGHAN, Roger (2008), Ahlaki Gelişim Dini Düşünce ve Davranış- lar, (Türkçeye Aktaran: Abdulvahit İmamoğlu ve Tuncay Aksöz), Sakarya Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17, 17-24. ŞENGÜN, Mustafa ve KAYA, Mevlüt (2007), Ahlaki Olgunluk Ölçeği: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması. Yayınlanmamış Araştırma Makalesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Ondokuz Mayıs Üniversitesi, Samsun. ŞİMŞEK, Ömer Faruk (2004), Bir Grup Rehberliği Programının Öğretmenlerin Disiplin Anlayışına Etkisi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 37(2), 41-59. TOLAN, Barlas; İSEN, Galip ve BATMAZ, Veysel (1991), Sosyal Psikoloji, Ankara: Adım. TORUN, Nakşidil Yazıhan; ÖZŞAHİN, Aytekin ve SÜTÇİGİL, Levent (2009), Dikkat Eksikliği Hiperaktivite Bozukluğunun Yetişkinlikteki Yansımaları, Klinik Psikiyatri, 12, 43-50. YAPICI, Mehmet ve YAPICI, Şenay (2005), Çocukta Ahlaki Gelişim, Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi, 5(3), 1-8