Yoga Dönüşüm Etkisi Ölçeği(YDEÖ): Türkçe'ye Uyarlama, Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması

Yıl 2018, Cilt: 7 Sayı: 21, 907 - 922, 12.12.2018

Didem Tetik Kucukelci

Öz

Bu çalışmanın amacı, yoga self-efficacy ölçeğini Türkçe’ye uyarlamak, geçerlik ve güvenilirlik çalışmalarını yaparak ölçeği literatüre kazandırmaktır. Yoga; bireylerin bedensel, zihinsel ve enerjetik özellikleriyle ilgilenen bir insan doğası öğretisidir. Yoga aynı zamanda bireyin kendi sağlığını iyileştirebilmesi, sağlığını daha iyi bir noktaya taşıması, içsel yolculuğunu desteklemesi, kendini tam anlamıyla tanıyabilmesi, kendi öz benliğine ve yüksek bilince ulaşabilmesi için kullandığı bir yoldur. Disiplinli uygulandığı takdirde kişinin farkındalık düzeyi artabilmektedir. Yoganın temelinde beden, nefes ve zihin kavramları bulunmaktadır. Düzenli uygulanan yoga duruşları(asanalar), nefes kontrolüne yönelik yapılan çalışmalar(pranayama) ve zihni dinginleştirebilen teknikler bireyin sağlıklı hissetmesine çok yardımcıdır. Ayrıca, son dönemde yapılan araştırmalar yoganın birçok rahatsızlığa iyi geldiğini de göstermektedir. Düzenli ve farkındalıkla uygulanan yoga çalışmaları; omurga problemleri, kabızlık, uykusuzluk, omurga ağrıları gibi birçok bedensel rahatsızlığı rahatlatmak için yardımcıdır. Nefes çalışmaları olarak bilinen pranayama ise stres yönetimi, uykusuzluk, depresyon, mutsuzluk, huzursuzluk, öksürük ve astım gibi birçok rahatsızlıkta kullanılmaktadır. Zihne yönelik yapılan çalışmalar ise yavaşlamaya, konsantrasyonu arttırmaya, dinginleşmeye ve farkındalığın arttırılmasına yöneliktir. Bu çalışma ile; Gurjeet S. Birdee, Stephanie J. Sohl ve Ken Wallston tarafından 2016 yılında geliştirilmiş olan Yoga Self-Efficacy Scale (YSES) ölçeğinin Türkçe’ye uyarlanması, geçerlik ve güvenilirlik çalışmalarının yapılması ve bu ölçeğin Türkçe’sinin de literatüre kazandırılması amaçlanmıştır. İstanbul ilinde yaşayan 330 yoga yapan kişi ile yapılan anket çalışmaları sonucunda elde edilen veriler SPSS.22 ve AMOS.22 programları ile analiz edilmiştir. Verilere, yapı geçerliğinin araştırılması için açımlayıcı ve doğrulayıcı faktör analizleri uygulanmıştır. İç tutarlılık ve güvenilirlik analizleri için Cronbach’s Alfa, AVE ve CR katsayıları her bir boyut için ayrı ayrı hesaplanmıştır. Tüm bu çalışmalar sonucunda, Yoga Dönüşüm Etkisi Ölçeğinin(YDEÖ) kullanılabilir, geçerli ve güvenilir bir ölçme aracı olduğu söylenebilmektedir.

Anahtar sözcükler: Yoga, Yoga Dönüşüm Etkisi Ölçeği, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, uyarlama, geçerlik, güvenilirlik

Abstract: This work's aim is adapt yoga self-efficacy scale to Turkish ,bring it to literatüre by doing its validity and reliability work. Yoga is a human nature doctrine which concerns mental and energetic features. Yoga is also a way shows how you can heal yourself , to bring your health to a better point , to support your inner journey to know yourself utterly , to reach your self adn achieve to a higher awareness. Yoga can raise your awareness if you can apply with a discipline. Yoga base structure is a concept of body, breathe and mind. Regular applied yoga poises (asanas) studies for breathe control (pranayama) and technics for calming the mind help feeling healthier. Besides , recent reserchs show that yoga helps to many deaseses. Yoga studies through regular with an awareness , help to relief multiple physical illnesses like vertebral column problems and pains ,constipation, insomnia. Breathe management known as pranayama Works on insomnia, depression, sadness , unhappiness ,disquiet, cough and asthma. The Works to mind intend to calming down, increase concentration and awareness. With this work ; Yoga self-efficacy scale developed by Gurjeet S. Birdee, Stephanie J. Sohl and Ken Wallston, will be addapted to Turkish and scale's Turkish one will have it's own place in literatüre through making its validity and reliability studies. Datas taken by survey results made by 330 people , live in Istanbul , yoga makers adn analised by SPSS.22 and AMOS.22. Exploratory and comfirmatory factor analises have been applied to this datas to see validity of it's structure. For internal consistency and reliability analises Cronbach’s Alfa, AVE ve CR coefficients have been calculated separately to each layer. Reffering all those Works result, we can say that Yoga Self-Efficacy Scale is valid and reliable scale.

Keywords: Yoga, Yoga Self-Efficacy Scale, scale adaptation factor analysises, validity, reliability.

Anahtar Kelimeler

Yoga, Yoga Dönüşüm Etkisi Ölçeği, açımlayıcı faktör analizi, doğrulayıcı faktör analizi, uyarlama, geçerlik, güvenilirlik

Kaynakça

• Atılgan E, Tarakci D, Polat B, Algun C.,(2015), “Sağlıklı kadınlarda Yoga temelli egzersizlerin esneklik, yaşam kalitesi, fiziksel aktivite ve depresyon üzerine etkilerinin araştırılması”, Journal of Exercise Therapy and Rehabilitation, 2(2):41-6.
• Bagozzi, R. P., Gopinath, M. ve Nyer, P. U. ,(1999),” The Role of Emotions in Marketing”, Journal of the Academy of Marketing Science, 27(2): 184–206.
• Bandura A. ,(2001), Self-efficacy: The exercise of control, New York NY: W H Freeman/Times Books/ Henry Holt & Co; 1997.
• Beaton, D. E., Bombardier, C., Guillemin, F., & Ferraz, M. B., (2000),”Guidlines for the Process of Cross-Cultural Adaption of Self-Report Measures”, SPINE, 25:3186-3191.
• Bollen, K.A. ,(1989), Structural Equations with Latent Variables. John Wiley and Sons, Inc., New York.
• Büyüköztürk, Ş.,(2010), Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı, Ankara: Pegem Yayıncılık.
• Claes Fornell and David F. Larcker, (1981), Journal of Marketing Research Vol. 18, No. 1: 39-50.
• Çokluk, Ö., Şekercioğlu, G. ve Büyüköztürk, Ş. ,(2010), Çok değişkenli istatistik SPSS ve LISREL uygulamaları (Birinci baskı). Ankara: Pegem Akademi Yayınları.
• Desikachar T.,(1999), The Heart of Yoga: Developing a Personal Practice, Inner Traditions International: Rochester, Vermont.
• Fornell, C., and Larcker, D. F., (1981), “Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error”, Journal of Marketing Research, (18:1): 39-50.
• Gurjeet S. Birdee, Stephanie J. Sohl and Ken Wallston (2016),” Development and Psychometric Properties of the Yoga Self-Efficacy Scale (YSES)”, The official journal of the International Society for Complementary Medicine Research,16:3
• Kalaycı Şeref, (2006), SPSS Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistik Teknikleri, Asil Yayın Dağıtım, Ankara. s.405
• M. Fuat, Turgut ve Yaşar, Baykul, (1992), Ölçekleme Teknikleri, ÖSYM Yayınları, Ankara, s.173.
• Özdoğan ve Tüzün,(2007), “Öğrencilerin Üniversitelerine Duydukları Güven Üzerine bir Araştırma”, Kastamonu Eğitim Dergisi, 15(2): 639-650.
• Patanjali, (2011), Yoga Sutra, İçsel Özgürlüğün Yolu, İstanbul: Arıtan Yayınevi.
• Raykov, T. ,(1998), “Coefficient alpha and composite reliability with interrelated nonhomogeneous items” , Applied Psychological Measurement, 22(4), 375-385.
• Salmon P, Lush E, Jablonski M, Sephton SE.,(2009), “Yoga and Mindfulness: Clinical aspects of an ancient mind/body practice”, Cognitive and Behavioral Practice, 16(1):59-72.
• Schwarzer R.,(1997), “Social-Cognitive Factors in Changing Health-Related Behaviors”, Current Directions in Psychological Science, 10:47–51.