Etkinlik Temelli Grupla Psikolojik Danışma Müdahale Programının Çocuklarda Öfke ve Saldırganlığı Azaltmaya Yönelik Etkileri

Year 2015, Volume: 4 Issue: 10, 221 - 238, 25.05.2015

Melih Burak Özdemir

Abstract

Bu araştırmanın amacı; çocuklarda öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik etkinlik temelli grupla psikolojik danışma müdahale programının, ilköğretim 4. ve 5.sınıf öğrencilerinin saldırganlık düzeyleri üzerindeki etkisi ve öğrencilerin saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesidir. Çalışma, 2010-2011 eğitim öğretim yılında, KKTC’de Ziyamet İlkokulu ve Yenierenköy ilkokulunda 180 öğrencinin katılımı ile gerçekleşmiştir. Çalışmada, öğrencilerin öfke ve saldırganlık düzeyleri ile ilgili veri toplamak için saldırganlık ölçeği ve öğrenci bilgi formu kullanılmıştır. Araştırma deney ve kontrol gruplu ön-test son-test modeline dayalı deneysel bir çalışmadır. Deney grubuna 8 oturumluk eğitim programı uygulanmıştır.
Program sonunda deney ve kontrol gruplarına saldırganlık ölçeği yeniden
uygulanmış ve gruplardan elde edilen ön test ve son test sonuçlarındaki farkın
anlamlılığı t-testi ile analiz edilmiştir. Öğrencilerin saldırganlık düzeylerinin
ele alınan değişkenlere göre anlamlı fark gösterip göstermediğini belirlemek için,cinsiyet değişkeni için t-testi, yaş ve sınıf değişkenleri için Anova kullanılmıştır.
Sonuçlar, eğitim programı sonunda deney grubundaki öğrencilerin saldırganlık
düzeylerinde, kontrol grubundaki öğrencilere göre anlamlı bir azalma olduğunu
ortaya koyarken, öğrencilerin saldırganlık düzeylerinin yaş ve sınıf değişkenlerine göre anlamlı fark gösterdiğini, cinsiyet değişkenine göre ise anlamlı bir fark göster mediğini ortaya koymuştur. Çalışmanın sonunda elde edilen bulgulara dayalı, öfke ve saldırganlığın azaltılmasına yönelik önerilerde bulunulmuştur.

Anahtar Sözcükler: Çocuk, öfke ve saldırganlık, etkinlik temelli müdahale
programı

Keywords

Çocuk, öfke ve saldırganlık, etkinlik temelli müdahale programı

References

• Akdeniz, M. (2007) Öfke kontrolü eğitiminin lise öğrencilerinin öfke kontrolü becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Adana, Türkiye.
• Aktaş, V.,Şahin, D. ve Aydın, O. (2005) Saldırgan olan ve olmayan çocuklarda düşmanca niyet yükleme yanlılığının cinsiyete bağlı olarak incelenmesi.
• Türk Psikoloji Dergisi, XX, 55: 43-57. Anderson, A. C. ve Bushman, J. B. (2001) Effects of violent video games on aggressive behavior, aggressive cognition, aggressive affect, physiological arousal and prosocial behavior: a metya-analytic review of the scientific literature. Psychological Science, XII, 5.
• Başoğlu, C. (1998) Saldırganlık davranışının biyolojik belirleyicilerinin araştırılmasına yönelik bir çalışma. Uzmanlık tezi. Genel Kurmay Başkanlığı Gülhane Askeri Tıp
• Akademisi Haydarpaşa Eğitim Hastanesi Ruh Sağlığı ve Hastalıkları Kliniği, İstanbul, Türkiye. Beck, R. ve Fernandez, E. (1998) Cognitive-behavioral therapy in the treatment of anger: a meta-analysis. Cognitive Therapy and Research ‚ XXII, 1: 63-74.
• Boman, P. (2003). Gender Differences in School Anger. International Education Journal, IX,
• Crick, R. N. ve Grotpeter K. J. (1995) Relational aggression, gender and social Psychological
• Adjustment. Child Development, LXVI ,3: 710-722. Dilekman, M., Ada, Ş. ve Alver, B. (2011) İlköğretim 2. kademe öğrencilerinin saldırganlık özellikleri. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, X, 2: 927-944.
• Dizman, H. (2003) Anne-babası ile yaşayan ve anne yoksunu olan çocukların saldırganlık eğilimlerinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Ankara Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü, Ankara, Türkiye.
• Duran, Ö. ve Eldeleklioğlu, J. (2005) Öfke kontrol programının 15–18 yaş arası ergenler üzerindeki etkililiğinin araştırılması. Gazi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXV, 3: 267-280
• Erdoğdu, M. Y. ve Oto, R. (1999) Sokakta çalışan ve çalışmayan çocukların atılganlık ve saldırganlık davranışları açısından karşılaştırılmaları. Kriz Dergisi, XII, 3 11- 23.
• Erdoğdu, M. Y. (2010) Öğrencilerin saldırganlık eğilimlerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. International Conference on New Trends in Education and Their Implications.
• Eroğlu, S.E. (2009) Saldırganlık davranışının boyutları ve ilişkili olduğu faktörler: Lise ve üniversite öğrencileri üzerine karşılaştırmalı bir çalışma. Selçuk Üniversitesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü Dergisi, XXI. Gebeş, H. (2011) Akran eğitimi ile desteklenen öfke kontrolü eğitiminin lise öğrencilerinin öfke kontrol becerilerine etkisi. Yüksek lisans tezi. Çukurova Üniversitesi Sosyal Bilimler
• Enstitüsü, Adana, Türkiye. Genç, H. (2007) Grupla öfke denetimi eğitiminin lise 9. sınıf öğrencilerinin sürekli öfke düzeylerine etkisi. Yüksek lisans tezi, Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Gençtan, E. (2007) Varoluş ve Psikiyatri. (7. basım). İstanbul: Metis Yayınları
• Gençtan, E. (1996) Psikanaliz ve Sonrası. (7. basım). İstanbul: Remzi Kitabevi.
• Gudlaugsdottir, R. G., Vilhjalmsson, R., Kristjansdottir, G., Jacobsen, R. ve Meyrowisch, D. (2004) Violent behaviour among adolescent in Iceland: a national survey. International
• Journal of Epidemiology, XXXIII. Gültekin, F. (2008) Saldırganlık ve öfkeyi azaltma programının ilköğretim ikinci kademe öğrencilerinin saldırganlık ve öfke düzeyleri üzerindeki etkisi. Doktora tezi. Hacettepe
• Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara, Türkiye Gürbüz, Gezgin, A. (2008) Öfke denetimi eğitiminin lise son sınıf öğrencilerinin öfkeyle başa çıkmaları, yaşam doyumları ve depresyon düzeylerine etkisinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye.
• Hauck, P. (2009) Sakin Olun, Öfkenizi Denetim Altında Tutun (Çev. S. Güven).Ankara: HYB.
• Hogan, E.K. (2003) Anger management 2: Counselors strategies and skills. Eric Digest. Eric Identifier: ED482767
• Kaplan, A. (2007) Öfke yönetimi becerileri programının ilköğretim 5. sınıf öğrencilerinin saldırganlık düzeyi ve benlik saygısına etkisi. Yüksek lisans Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi
• Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İzmir, Türkiye. Karataş, Z. (2009) Bilişsel davranışçı teknikler kullanılarak yapılan öfke yönetimi programının ergenlerin saldırganlığını azaltmadaki etkisi. Pamukkale Üniversitesi
• EğitimFakültesi Dergisi, XXVI, 12-24. Kurtyılmaz, Y. (2005) Öğretmen adaylarının saldırganlık düzeyleri ile akademik başarıları, iletişim ve problem çözme becerileri arasındaki ilişkiler. Yüksek lisans tezi. Anadolu
• Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Eskişehir, Türkiye. Lee, K., Baillargeon, H. R., Vermunt, K. J., Wu, H. Ve Tremblay, E. R. (2007) Age diffeences in the prevalance of physical aggression among 5-11 year old Canadian boys and girls. Aggressive Behavior, XXXIII, 26-37.
• Lerner, H. (2010). Öfke Dansı (10. basım).(Çev. S. Gül) İstanbul: Varlık Yayınları (Eserin Orjinali 1985’te yayımlandı)
• Kökdemir, H. (2004) Öfke ve öfke kontrolü. Pivolka, III, 12: 7-10.
• Öz, S. E. (2007). İlköğretim I. kademe 4. ve 5. sınıf öğrencilerinin saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Ege Üniveristesi Sosyal
• Bilimler Enstitüsü, İzmir, Türkiye. Öz, Selda, F. ve Aysan, F. (2011) The effect of anger management training on anger coping and communication skills of adolescents. International Online Journal of Educational Sciences, III, 1: 343-369
• Özen, Y., Gülaçtı, F. ve Çıkıllı, Y. (2004) Saldırganlığın psikolojik-kültürel boyutu ve vandalizm. Fırat Üniversitesi DAUM Araştırma Dergisi, 144-149.
• Özkan, N. A. (2010) Ailede Öfke Kontrolü. (1. basım). İstanbul: Timaş Yayınları
• Özmen, A.(2004) Seçim kuramına ve gerçeklik terapisine dayalı öfkeyle başa çıkma eğitim programının ve etkileşim grubu uygulamasının üniversite öğrencilerinin öfkeyle başa çıkma becerileri üzerindeki etkisi. Doktora tezi. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri
• Enstitüsü, Ankara, Türkiye. Özmen, A. (2006) Öfke: Kuramsal yaklaşımlar ve bireylerde öfkenin ortaya çıkmasına neden olan etmenler. Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Dergisi, XXXIX, 1: 39-56.
• Öztürk, N. (2008) Ortaöğretim 9. sınıf öğrencilerin saldırganlık düzeylerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Yüksek lisans tezi. İnönü Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Malatya, Türkiye.
• Panayiotis, S., Anna, P., Charalambos, T. ve Chrysostomos, L. (2010) Prevalence of bullying among Cyprus elementary and high school students. International Journal of
• Violence and School, XI, 114-128. Serin, Bulut, N. ve Genç, H. (2011) Öfke yönetimi eğitimi programının ergenlerin öfke denetimi becerilerine etkisi. Eğitim ve Bilim, XXXIX, 159.
• Soykan, Ç. (2003) Öfke ve öfke yönetimi. Kriz Dergisi, XI, 2: 19-27.
• Sütcü, Tekinsav, S.G. (2006) Ergenlerde öfke ve saldırganlığı azaltmaya yönelik bilişsel davranışsal bir müdahale programının etkililiğinin değerlendirilmesi. Doktora tezi. Ege
• Üniversitesi Sosyal Bililer Enstitüsü, İzmir, Türkiye Şahin, H. (2004) Saldırganlık ölçeği geçerlik ve güvenirlik çalışması. Süleyman Demirel
• Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, V, 7: 180-190. Şahin, H. (2005) Öfke ve öfke denetiminin kuramsal temelleri. Süleyman Demirel
• Üniversitesi Burdur Eğitim Fakültesi Dergisi, VI, 10. 1-22. Zengin, E. (2008) Anne baba tutumları ile adolesan saldırganlığı arasındaki ilişkinin incelenmesi. Yüksek lisans tezi. Atatürk Üniversitesi Sağlık Bilimleri Enstitüsü, Erzurum, Türkiye.