Farklı Bilişsel Stildeki Öğretmen Adaylarının Fen Öğretimi Öz-yeterlik İnançlarının Geliştirilmesinde Bir Araç Olarak Laboratuvar

Yıl 2023, Cilt: 12 Sayı: 35, 507 - 527, 15.09.2023

Feride Şahin

Öz

Bu araştırmada farklı bilişsel stildeki fen bilimleri öğretmen adayları tarafından uygulanacak tümdengelim yoluyla akıl yürütmenin kullanıldığı rehberli sorgulayıcı öğrenme yaklaşımının, fen bilimleri öğretmen adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik inançlarının gelişimi üzerindeki etkisinin incelenmesi amaçlanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Türkiye’nin batısında yer alan bir devlet üniversitesinde öğrenim gören 6 fen bilimleri öğretmen adayı oluşturmaktadır. Çalışmanın örneklemi amaçlı örnekleme yöntemi kullanılarak oluşturulmuştur. Araştırma nicel araştırma yöntemi desenlerinden tek grup ön test son test deneysel desene göre tasarlanmıştır. Öğrencilerin fen öğretimi öz-yeterlik inançları fen öğretimi öz yeterlik inanç ölçeği ile alan bağımlı/alan bağımsız bilişsel stilleri grup saklı figürler testiyle belirlenmiştir. Araştırma sonucunda yapılan betimsel analiz sonucunda her iki bilişsel stildeki öğretmen adaylarının (alan bağımlı/ alan bağımsız) yapılan uygulama neticesinde fen öğretimi öz-yeterlik düzeyinin arttığı görülmektedir. Ayrıca alan bağımlı bilişsel stildeki fen bilimleri öğretmen adaylarının fen öğretimi öz-yeterlik düzeyindeki artış miktarının alan bağımsız bilişsel stildekilere göre daha fazla olduğu görülmektedir. Araştırmadan elde edilen bulguların uygulamalar sırasında esas alınan tümdengelim yoluyla akıl yürütme döngüsünün kullanıldığı rehberli sorgulayıcı öğrenme yaklaşımı ve öz-yeterlik kaynakları ile olan olası ilişkisi analiz edilerek, araştırmacılara gerekli öneriler sunulmuştur. Çalışmanın yüzyılın bilgi toplumunun gereksinimleri doğrultusunda öğretmen eğitimine yönelik yapılacak program geliştirme çalışmalarına ve konuyla ilgilenen araştırmacılara kılavuz olması beklenmekte bu yönüyle de alana bilimsel katkılarda bulunacağı düşünülmektedir.

Anahtar Kelimeler

Fen öğretimi öz-yeterlik inancı, alan bağımlı/alan bağımsız bilişsel stiler, rehberli sorgulama, laboratuvar, fen eğitimi

Kaynakça

• AKTAMIŞ, Hilal; KİREMİT ÖZENOĞLU Hatice; KUBİLAY, MAKBULE, (2016) “Öğrencilerin öz-yeterlik inançlarının fen başarılarına ve demografik özelliklerine göre incelenmesi”, Adnan Menderes Üniversitesi Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, VII, 2: 1-10. https://dergipark.org.tr/tr/pub/aduefebder/issue/33910/375341 adresinden erişildi
• ATASOY, Volkan; CAKIROGLU, Jale, (2020), “A Study on Examining Relationship between Pre-Service Teachers’ Collective Efficacy and Science Teaching Efficacy Beliefs”, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, XXXV, 2: 466-479. https://doi.org/10.16986/huje.2019053709
• ATES, Salih; CERAN, Sema A, (2020), “Conceptual understanding levels of students with different cognitive styles: An evaluation in terms of different measurement techniques”, Eurasian Journal of Educational Research, XX, 88: 149-178. https://dergipark.org.tr/en/download/article-file/1360336 adresinden erişilmiştir
• ATEŞ, Salih. (2019). Bilimsel Muhakeme (Akıl Yürütme), Ankara: Palme Yayınevi
• AVERY, Leanne M; MEYER, Daniel Z, (2012), “Teaching science as science is practiced: Opportunities and limits for enhancing preservice elementary teachers’ self-efficacy for science and science teaching”, School Science and Mathematics, CXII, 7: 395–409. https://doi.org/10.1111/j.1949-8594.2012.00159.x
• BANDURA, Albert, (1977), “Self-efficacy: Toward a Unifying Theory of Behavioral Change”, Psychologial Review, LXXXVII, 2: 191-215. https://doi.org/10.1037/0033-295X.84.2.191
• BECK, Christopher; BLUMER, Lawrence, (2021). “The relationship between perceptions of instructional practices and student self-efficacy in guided-inquiry laboratory courses”, CBE—Life Sciences Education, XX, 1: 1–9. https://doi.org/10.1187/cbe.20-04-0076