ÖĞRETMENLERİN MESLEKİ TÜKENMİŞLİKLERİ ALANINDA YAPILAN AKADEMİK ÇALIŞMALARIN İNCELENMESİ

Year 2024, , 79 - 91, 16.12.2024

Yıldız Yücesoy , Ebru Bağlan , Sevda Uygur , Uğur Doğan , Derviş Mete

https://doi.org/10.48166/ejaes.1592056

Abstract

Bu çalışmanın amacı, 2010–2023 yılları arasında Türkiye’de öğretmenlerin mesleki tükenmişlikleri konusunda yapılan araştırmalardaki eğilimi belirlemektir. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı bu çalışmada veriler içerik analiziyle çözümlenmiştir. Çalışma, Yükseköğretim Kurulu (YÖK) Ulusal Tez Merkezi sitesinden ulaşılabilen 6 doktora tezi ve 118 lisansüstü tezi ve (ULAKBİM) Ulusal Akademik Ağ ve Bilgi Merkezi ulaşılabilen 50 makale üzerinden yürütülmüştür. Elde edilen bulgular betimleyici analiz araçlarından sayı ve yüzde değerleriyle açıklanmıştır. Daha sonra tablolarla bu çalışmalar sunulmuştur. Ulaşılan temel bulgulara bakıldığında; en fazla doktora tezi 2018, 2019, 2020 yıllarında, en fazla yüksek lisans tezinin 2019 yılında yapıldığı ve en fazla makalenin ise 2021,2022,2023 yıllarında yayımlandığı bulunmuştur. Elde edilen verilere göre bu çalışmalarda daha çok nicel araştırma yöntemlerine başvurulurmuştur. Nitel yöntemle yapılan çalışma sayısı çok azdır. Tükenmişlik konusundaki bulguların daha kapsamlı, güvenilir ve geçerli olabilmesi için karma yöntemlerle ve nitel yöntemlerle yapılacak olan çalışmaların artırılması gerekmektedir.

Keywords

öğretmen, tükenmişlik, mesleki tükenmişlik

AN EXAMINATION OF ACADEMIC RESEARCH ON TEACHER BURNOUT

Abstract

The aim of this study is to examine accessible doctoral and postgraduate theses, as well as articles on teachers' professional burnout in Turkey between 2010 and 2023. In this qualitative research, data were analyzed through content analysis. The study was conducted using 6 doctoral theses and 118 postgraduate theses accessible from the Higher Education Council (YÖK) National Thesis Center and 50 articles accessible from the National Academic Network and Information Center (ULAKBİM). The findings were explained using descriptive analysis tools such as numerical and percentage values. Subsequently, tables were presented to illustrate these studies. Looking at the main findings, it was found that the highest number of doctoral theses were conducted in the years 2018, 2019, and 2020, the highest number of master's theses were in 2019, and the highest number of articles were published in the years 2021, 2022, and 2023. In terms of research methods, quantitative methods were predominantly used, while the number of studies conducted using qualitative methods was limited. To ensure the comprehensiveness, reliability, and validity of findings regarding burnout, it is essential to increase the number of studies conducted using mixed and qualitative methods.

Keywords

teacher, burnout, professional burnout

References

• Akçamete, A. G., Kaner, S., ve Sucuoğlu, N. B. (2001). Tükenmişlik, İş Doyumu ve Kişilik. Ankara: Nobel Yayınevi.
• Bilici, E. (2017). Akademik ve idari personelin tükenmişlik düzeyinin iş doyumuna etkisi: Ağrı İbrahim Çeçen Üniversitesi örneği (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Creswell, J. (2013). Qualitative inquiry & research design: Choosing among five approaches.
• Cinay, F. (2015). İlkokul öğretmenlerinin mesleki tükenmişlik düzeyleri ile örgütsel vatandaşlık davranışları arasındaki ilişki (Master's thesis, Sosyal Bilimler Enstitüsü).
• Çalık, M., & Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174).
• Dalkılıç, O. S. (2014). Çalışma hayatında tükenmişlik sendromu: tükenmişlikle mücadele teknikleri. Nobel Yayıncılık.
• Denzin, N. K., & Lincoln, Y. S. (Eds.). (2011). The Sage handbook of qualitative research. sage. Erdemoğlu, Ş, D. (2007). Öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyleri (Master's thesis, Eğitim Bilimleri Enstitüsü).
• Freudenberger, H. J. (1974). Staff burn‐out. Journal of social issues, 30(1), 159-165.
• Işıkhan, V. (2017). Özel eğitim alanında çalışan personelin tükenmişlik düzeylerine etkide bulunan faktörlerin incelenmesi. Toplum ve Sosyal Hizmet, 28(1), 7-26.
• Girgin, G. (2010). Öğretmenlerde tükenmişliğe etki eden özelliklerin araştırılması. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi , 9 (32), 31-48.
• Koralay, F. D. (2014). İlkokullarda görev yapan öğretmenlerin mesleki tükenmişlik düzeyi (Master's thesis, Dokuz Eylul Universitesi (Turkey)).
• Leiter, M. P., & Maslach, C. (2005). 36 A mediation model of job burnout. Research companion to organizational health psychology, 544.
• Maslach, C., & Gomes, M. E. (2006). Overcoming burnout. Working for peace: A handbook of practical psychology and other tools, 2, 43-49.
• Shirom, A. (2003). Job-related burnout: A review.
• Pines, A., & Aronson, E. (1989). Why managers burn out. Sales & marketing management, 141(2), 34-39.
• Selçuk, Z., Palancı, M., Kandemir, M., ve Dündar, H. (2014). Eğitim ve bilim dergisinde yayınlanan araştırmaların eğilimleri: İçerik analizi. Eğitim ve Bilim, 39(173).
• Yılmaz, K. (2020). Türkiye’de eğitim örgütlerinde yapılan tükenmişlik konulu makaleler ile ilgili bir meta değerlendirme. e-Kafkas Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7, 119-136. doi:10.30900/kafkasegt.730282.