Küresel bir sorun; İki farklı coğrafik bölgede yetişen Verbascum sinuatum L. türünün halüsinojenik biyoaktif bileşenler bakımından GC-MS yöntemiyle karşılaştırılması

Year 2025, Volume: 8 Issue: 1, 8 - 17, 30.06.2025

Handan Uysal , Mehmet İnce

https://doi.org/10.46239/ejbcs.1587457

Abstract

Farklı tür mantarlar, kaktüsler ve bitkilerden elde edilen halüsinojenik maddeler (hayal gördürücüler), kullanıcının gerçekte orada bulunmayanları görmesine, duymasına ve hissetmesine sebep olmaktadır. Bu tür maddeler, kullanılan doz, kullanım sıklığı, kullanıcının yaşı, beraberinde alkol veya başka ilaç alınıp alınmadığı gibi faktörlere bağlı olarak bağımlılık yaratmaktadır. Özellikle bazı bitki türlerinin yaprak, çiçek, tohum gibi toprak üstü kısımları halk arasında çiğneme, sarma ya da demleme yoluyla kullanıldığında kişiye kendini iyi hissettirmektedir. Bu bitkilerden birisi olan Verbascum kozmopolit bir cinstir ve halk arasında çeşitli hastalıklara karşı iyileştirici olarak kullanılmaktadır. Ancak bu cinse ait türler, zehirli ve zararlı olmadan narkotik (uyuşturucu) özellikli olarak da tanımlanmaktadır. Scrophulariaceae (sıraca otugiller) familyasına dahil Verbascum sinuatum L. her yerde yetişen, elde edilmesi kolay ve kullanımı yasak olmayan türlerden birisidir. Narkotik özellikli olarak da tanımlanan bu bitki, iki farklı coğrafik bölgeden toplanarak halüsinojenik biyoaktif bileşenleri bakımından karşılaştırılmıştır. Erzurum ve Muğla’dan toplanan bitkilerin toprak üstü kısımlarından özellikle tohum-çiçeğe ait metanol ve su ekstrelerinde halüsinojenik biyoaktif bileşenler bulunmuştur. Bu çalışma, gençler ve hatta çocuklar arasında bile kullanılan bitkisel kökenli uyuşturucu ve halüsinojenik maddelere dikkat çekebilmek için yapılmıştır. Çünkü bitkisel kökenli etken maddelere ulaşmak ve kullanmak son derece kolay ancak küresel bir tehdit olarak kriminal bakımdan da son derece önemlidir.

Keywords

Bağımlılık , biyoaktif bileşenler , Verbascum

A global problem; Comparison of Verbascum sinuatum L. species growing in two different geographies in terms of hallucinogenic bioactive compounds by the GC-MS method

Abstract

Hallucinogenic substances obtained from different types of mushrooms, cacti and plants cause the user to see, hear and feel things that are not actually there. Such substances cause addiction depending on factors such as the dose used, frequency of use, the age of the user, and whether alcohol or other drugs are taken together. Especially the above-ground parts of some plant species such as leaves, flowers and seeds make people feel good when used by chewing, wrapping or brewing. Verbascum, one of these plants, is a cosmopolitan genus and is used among the public as a cure for various diseases. However, species belonging to this genus are also described as having narcotic properties without being poisonous or harmful. Verbascum sinuatum L., belonging to the Scrophulariaceae family, is one of the species that grows everywhere, is easy to obtain and is not prohibited to use. This plant, which is also described as having narcotic properties, was collected from two different geographical regions and compared in terms of its hallucinogenic bioactive components. Hallucinogenic bioactive compounds were found in the methanol and water extracts of the aboveground parts of the plants collected from Erzurum and Muğla, especially the seeds-flowers.This study was conducted to draw attention to plant-based drugs and hallucinogenic substances used among young people and even children. Because it is extremely easy to access and use plant-derived active ingredients, but it is also extremely important from a criminal perspective as a global threat.

Keywords

Addiction , bioactive ingredients , Verbascum

References

• Acartürk TO. 2014. Mikrocerrahide perioperatif risk faktörü olarak bir dumansız tütün formu “Maraş Tozu”. El ve Mikrocerh Derg. 7(1):146-148.
• Abdel-motaal M, Kandeel EM, Abou-Elzahab M, Elghareeb F. 2017. Synthesis and evaluation of antioxidant activity of some new heterocyclic compounds bearing the benzo[b]furan moiety. Eur Sci J. 2017, 13(30):297-313.
• Asımgil A. 2009. Şifalı Bitkiler. Timaş Yayınları, İstanbul.
• Akbulut İ. 2011.Ülkemizde uyuşturucu maddeler sorunu. J Istanbul Univ Law Fac. 55:111-142.
• Andre CM, Hausman JF, Guerriero G. 2016. Cannabis sativa: The plant of the thousand and one molecules. Front Plant Sci. 7(19):1-17.
• Angres DH, Bettinardi-Angres K. 2008. The disease of addiction: origins, treatment, and recovery. Dis Mon. 54(10): 696-721.
• Aswathanarayanappa C, Bheemappa E, Bodke YD, Bhovi VK, Ningegowda R, Shivakumar M. C. 2012. 5-phenyl-1-benzofuran-2-yl derivatives: synthesis, antimicrobial, and antioxidant activity. Med Chem Res. 22:78-87.
• Bayam H. 2021. Halk Arasinda Keyif Verici Olarak Kullanilan Bazi Kozmopolit Bitki Türlerinin Uyuşturucu Özelliklerinin ve Genotoksisitesinin Belirlenmesi Üzerine Araştirmalar. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Bayam H, Uysal H. 2021. Keyif verici özelliği ile halk arasında kullanılan Hyoscyamus niger L.’nin genotoksik etkilerinin belirlenmesi. TÜBAV. 14(2): 1-12.
• Bayer M. 2003. Olay Yeri İnceleme Kriminal Laboratuvar Analizleri. Songür Yayıncılık-Eğitim Hizmetleri, pp:338-415, Ankara.
• Baytop T. 1999. Türkiye’de Bitkilerle Tedavi-Geçmişte ve Bugün (2.Baskı). Nobel Tıp Kitabevleri, İstanbul. Bigelow BC, Edgar KJ. 2006. Thomson Gale, Farmington Hills. UXL Encyclopedia of Drugs and Addictive Substances, p:XXV.
• Bora T, Aksoy Ç. 2023. Uyuşturucu Madde Analizleri. Adli Bilimler ve Kriminalistik Ansiklopedisi, Adli Bilimlere Giriş ve Kriminalistik, Cilt 1, Adalet Yayınevi, Ankara.
• Brühne F, Wright E. 2007. Benzyl Alcohol. Ullmann’s Encyclopedia of Industrial Chemistry, Weinheim: Wiley-VCH. Cengiz Bayır M, Atamanalp M. 2011. Saponinin gökkuşağı alabalığında canlı ağırlık artışı, hepatosomatik indeks ve bazı antioksidan enzim aktiviteleri üzerine etkileri. Gazi Edu Fac J. 31(1):53-64.
• Dal Cason TA, Young R, Glennon RA. 1997. Cathinone: an investigation of several N-alkyl and methylenedioxy-substituted analogs. Pharmacol Biochem Behav. 58(4):1109-1116.
• Dilixiati S. 2016. Çin ve Türk Ceza Hukukunda Uyuşturucu veya Uyarıcı Madde Suçları. Uludağ Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Bursa.
• Dingha B, Sandler L, Bhowmik A, Akotsen-Mensah C, Jackai L, Gibson K, Turco R. 2019. Industrial hemp knowledge and interest among North Carolina organic farmers in the United States. Sustainability,11(9):2691.
• Duncan DF, Gold RS. 1982. Drugs and the Whole Person. John Wiley and Sons, p:260, New York.
• Ekim T. 2014. Damarlı Bitkiler: Resimli Türkiye Florası Cilt 1, Ed.: Güner A. Gökyiğit N. Botanik Bahçesi Yayınları, pp:159-162, İstanbul.
• Erkal H, Özyurt Y, Arıkan Z. 2006. Yaşlı hastada henbane (Hyoscyamus niger) sonrası antikolinerjik sendrom. Turk J Geriatr. 9(3):188-191.
• Grieve MA. 1995. Modern Herbal, Barnes and Noble Books, pp:564-566, New York.
• Güner A. 2012. Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Flora Dizisi 1, Gökyiğit N. Botanik Bahçesi Yayınları, p:1290, İstanbul.
• IARC. 1987a. lARC Monographs of the Evaluation of Carcinogenetic Risks to Humans, Suppl. 7, Overall Evaluations of Carcinogenicity: An Updating of IARC Monographs Volumes 1-42, Lyon, pp:175-176.
• IARC. 1987d. IARC Monographs on the Evaluation of Carcinogenic Risks to Humans, Suppl. 7, Overall Evaluations of Carcinogenicity: An Updating of IARC Monographs Volumes 1-42, Lyon, pp:339-341.
• İnce M. 2024. Halk Arasında Kullanılan Kozmopolit ve Halüsinojenik Bitkilerin Toprak Üstü Kısımlarına Ait Etken Maddelerin GC-MS Yöntemiyle Belirlenmesi. Atatürk Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi, Erzurum.
• Kenchappa R, Bodke YD, Telkar S, Sindhe MA. 2017. Antifungal and anthelmintic activity of novel benzofuran derivatives containing thiazolo benzimidazole nucleus: an in vitro evaluation. J Chem Biol. 10:1-13.
• Kocaoğlu GB. 2004. Saponinler ve biyolojik önemi. Erciyes Üniv Vet Fak Derg.1(2):125-131.
• Kritzon C. 2003. Fish poisson. www.petroglyphics.com
• Küçükkurt İ. 2008. Saponinler ve bazı biyolojik etkileri. Kocatepe Vet Derg. 1:89-98.
• Lane CB. 1843. On the use of Verbascum as a narcotic remedy. Prov Med J Retrosp Med Sci. 6(135):89-90.
• Liang Z, Xu H, Tian Y, Guo M, Su X, Guo C. 2016. Design, synthesis and antifungal activity of novel benzofuran-triazole hybrids. Molecules. 21:732-742.
• Miao Y, Hu Y, Yang J, Teng L, Sun J, Wang X. 2019. Natural source, bioactivity and synthesis of benzofuran derivatives. RSC Adv, 9:27510-27540.
• Ögel K. 2018. Madde kullanımı ve bağımlılığın nedenleri. http://www.ogelk.net/Dosyadepo/ etyoloji.pd. Riguera R. 1997. Isolating bioactive compounds from marine organism. J Mar Biotechnol. 5(4):187-193.
• Schwartz D. 2000. Common Mullein Verbascum thapsus Snapdragon or Figwort Family: Scrophulariaceae. [e-mail].
• Schlotzhauer WS, Chortyk OT. 1987. Recent advances in studies on the pyrosynthesis of cigarette smoke constituents. J Anal Appl Pyrolysis. 12:193-222.
• Soholing WE. 1982. Therapy of the orthostatic syndrome. Studies using dimepropion-HCI. Fortschr. Med.100(7):289-293.
• Tanker N, Gürtürk S. Kol Ü. 1980. Antibiyotik aktivite gösteren bazı tohumlu bitkiler üzerinde araştırmalar. Ankara Ecz Fak Derg. 10:17-29.
• Tatlı II. Akdemir ZŞ. 2006. Traditional uses and biological activities of Verbascum species summary traditional uses and biological activities of Verbascum species. FABAD J Pharm Sci. 31:85-96.
• The Centre for Addiction and Mental Health, 2021. Toronto, https://www.camh.ca/en/health-info/mental-illness-and- addiction-index/hallucinogens.
• Thevenin M, Thoret S, Grellier P, Dubois J. 2013. Synthesis of polysubstituted benzofuran derivatives as novel inhibitors of parasitic growth. Bioorg Med Chem. 21:4885-4892.
• Thevis M, Thomas A, Kohler M, Beuck S, Schänzer W. 2009. Emerging drugs: mechanism of action, mass spectrometry and doping control analysis. J Mass Spectrom. 44(4):442-60.
• Türker AU, Camper ND. 2002. Biological activity of common mullein, a medicinal plant. J Ethnnopharmacol. 82:117-125.
• United States Agency for Toxic Substances and Disease Registry, 1992.
• United States National Toxicology Program 1989. Toxicology and Carcinogenesis Studies of Benzo furan in F344/N Rats and B6C3Fl Mice (Gavage Studies) (Tech. Rep. No. 370; NIH Pub. No. 90-2825), Research Triangle Park, NC.
• Uysal H, İnce M. 2024. Kozmopolit bir bitki türü olan Ephedra distachya L.’ye ait halüsinojenik etken maddelerin GC-MS yöntemiyle belirlenmesi. Eurasian J Bio Chem Sci, 7(1):46-51.
• Wilhelm G. 1974. The Mullein: Plant Piscicide of the Mountain Folk Culture. Geogr Rev. 64(2):235-252.
• Willis DN, Popovech MA, Gany F, Hoffman C, Blum JL, Zelikoff JT. 2014. Toxicity of gutkha, a smokeless tobacco product gone global: Is there more to the toxicity than nicotine? Int J Environ Res Public Health, (11):919-933.
• Wilson L, Martin S. 1999. Benzyl alcohol as an alternative local anesthetic. Ann Emerg Med. 33(5):495-499.
• World Health Organization, 1994. Lexicon of Alcohol and Drug Terms. WHO Library Cataloguing, p.6, Cenevre.
• Xie YS, Kumar D, Bodduri VDV, Tarani PS, Zhao BX, Miao JY, Jang K, Shin D. 2014. Microwave-assisted parallel synthesis of benzofuran-2-carboxamide derivatives bearing anti-inflammatory, analgesic and antipyretic agents. Tetrahedron Lett. 55(17):2796-2800.
• Xu XL, Yang YR, Mo XF, Wei JL, Zhang XJ, You QD. 2017. Design, synthesis, and evaluation of benzofuran derivatives as novel anti-pancreatic carcinoma agents via interfering the hypoxia environment by targeting HIF-1a pathway. Eur J Med Chem. 137:45-62.