Öğretmenler Tarafından Uygulanan Öğretim Yöntem ve Tekniklerine İlişkin Görüşlerinin Öğretmen Adaylarının Değerlendirilmesi

Year 2016, Volume: 16 Issue: 66, 87 - 104, 15.12.2016

Necdet Aykac

Abstract

Problem Durumu: Nitelikli öğretmenlerin yetiştirilebilmesi onları
yetiştiren öğretim elemanlarının özelliklerine bağlı olduğu düşünülmektedir. Bu
açıdan bakıldığında öğretmen yetiştiren kurumlardaki öğretim elemanlarının
öğretmenlik niteliği ve verdiği öğretim hizmetinin niteliği etkili öğretmen
yetiştirmesi açısından oldukça önemlidir. Çünkü öğretmenler kendilerini
yetiştiren öğretim elemanlarını rol model olarak görmekte, mesleklerine
başladıklarında da öğrencilik sürecinde öğretim elemanlarının uygulamalarını
mesleki yaşamlarına yansıtabilmektedirler. Yapılan araştırmalarda da üniversite
öğretim elemanlarının öğretim yöntemleri ve teknikleri ile okullardaki
öğretmenlerin ve öğretmen adaylarının kullandıkları öğretim yöntem ve
tekniklerinin benzer olduğunu saptamıştır. Nitelikli öğretmen yetiştirilmesi
nitelikli öğretim elemanları ve onların etkili bir öğrenme sürecini
biçimlendirmesi ile doğrudan ilişkili olduğu gerçeği göz önüne alındığında
öğretim elemanlarının öğrenme sürecinde hangi yöntem ve teknikleri uyguladığının
ortaya çıkarılması oldukça önemlidir. 

Araştırmanın Amacı: Bu araştırma, öğretim elemanlarının Eğitim Bilimine Giriş
dersinin öğretim sürecini nasıl biçimlendirdiklerini, hangi yöntem ve
teknikleri kullandıklarını belirlemeyi, bu yöntem ve teknikleri kullanma
nedenlerine ilişkin öğretim elamanlarının görüşlerini belirlemeyi ve aktif bir
öğrenme sürecinin oluşturulmasına yönelik çözüm önerilerinin ortaya çıkarmayı
amaçlamaktadır.

Araştırmanın Yöntemi: Araştırmada karma model desenlerinden ardışık sıralı
desen kullanılmıştır. Bu yaklaşıma uygun olarak nicel veriler toplanmış ve
analiz edilerek öğretim elemanlarının Eğitim Bilimine Giriş dersinde ağırlıklı
olarak hangi yöntem ve teknikleri kullandıkları belirlenmiştir. Analiz
sonucunda öğrencileri öğrenme sürecine aktif olarak katmayan yöntemlerin
kullanıldığı belirlenmiştir. Bu durumun nedenlerinin ayrıntılı olarak
belirlenmesi ve çözüm önerileri getirmeleri için öğretim elemanları ile yüz
yüze görüşmeler yapılmıştır. Elde edilen nicel ve nitel veriler birlikte
yorumlanmıştır. Araştırmada Türkiye’de yer alan bütün devlet üniversiteleri
araştırmanın nicel kısmının evreni olarak kabul edilmiştir. Araştırma için
bütün üniversitelerin ilgili bölümleriyle görüşülmüş ancak uygun örneklem
yoluyla Türkiye’nin 7 farklı bölgesinden gönüllülük esasına göre seçilen 13
üniversitedeki eğitim fakültelerinde okuyan 1480 1. sınıf öğrencisinden veriler
toplanmıştır. Araştırmanın nitel kısmının çalışma grubunu, Muğla Üniversitesi
Eğitim Bilimleri bölümünde görev yapan 7 yardımcı doçent, 6 doçent ve 1
profesör olmak üzere toplam 14 öğretim elemanı oluşturmuştur. Araştırmada
verilerin toplanması için öncelikle alan yazın taranarak öğrenme sürecinde
öğretim elemanlarının kullanabileceği yöntem ve tekniklere dayalı olarak anket
maddeleri geliştirilmiştir. 36 maddeden oluşan anket Muğla Üniversitesi Eğitim
Fakültesinde öğrenim gören 100 öğretmen adayına uygulanmıştır. Uygulama
sonuçları ve uzman görüşleri dikkate alınarak anketteki maddeler yeniden gözden
geçirilmiş ve anketin son hali 30 maddeden oluşmuştur. Anketteki maddeler (1)
hiçbir zaman ve (5) her zaman aralığında yanıtlanmaktadır. Araştırmanın nicel
bulgularının nedenlerinin daha iyi açıklanabilmesi için yarı yapılandırılmış
görüşme formu hazırlanarak, uzman görüşleri alınmış ve 3 kişi ile yapılan
deneme görüşmesinden sonra forma son hali verilmiştir. Araştırmada uygulanan
anketten elde edilen nicel veriler analiz edilerek, aritmetik ortalamaları,
standart sapmaları alınmış tablolar halinde sunulmuş ve yorumlanmıştır. Araştırmanın
nitel verileri için Eğitim Bilimine Giriş dersini yürüten 14 öğretim elemanı
ile yüz yüze görüşme yapılmıştır. Görüşmeler2014-2015 eğitim öğretim yılı bahar
döneminin sonunda yapılmış ve her bir görüşme yaklaşık 40 dakika sürmüştür.
Görüşmeler ses kayıt cihazı yardımıyla kayıt altına alınmıştır. Kayıtlar
araştırmacı tarafından dikkatlice dinlenilmiş ve yazıya aktarılmıştır. İçerik
analizi kullanılarak çözümlenen veriler yorumlanmış ve doğrudan alıntılarla
desteklenmiştir.

Araştırmanın Bulguları: Araştırmadan elde edilen bulgulara göre öğrenciler,
öğretim elemanlarının çoğunlukla Eğitim Bilimine Giriş dersinde sırasıyla
soru-cevap, tartışma, anlatım, beyin fırtınası, grup çalışması ve bireysel ve
grup olarak konu anlatımına dayalı yöntem ve tekniklerini kullandıkları yönünde
görüş belirtmişlerdir. Ayrıca öğrenciler öğretim elamanlarının,  öğrenci merkezli bir öğrenme süreci açısından
oldukça önemli olan aktif öğrenmeye ve yapılandırmacı bir yaklaşıma olanak
sağlayan drama, eğitsel oyunlar, kavram kontrolü, dramatisazyon, sözlü tarih,
akvaryum, konuşma halkası, öykü oluşturma, istasyon, kavramsal karikatür ve
gezi gibi yöntem ve teknikleri nadiren ve hiçbir zaman aralığında kullandıkları
yönünde görüş belirttikleri saptanmıştır. Öğretim elemanları ile yapılan
görüşme sunucunda elde edilen bulgulara göre ise Eğitim Bilimine Giriş dersinde
geleneksel yöntemlerin ağırlıklı olarak kullanılmasının, sınıfların kalabalık
olması ve sınıfın fiziki donanımının bu yöntemleri uygulamaya olanak
tanımamasından kaynaklandığını belirtmişlerdir. Öğretim elemanları aktif
yöntemlerin kullanılmamasına ilişkin olarak diğer nedenler olarak öğretim
elamanlarının yöntem ve teknikler konusunda yeterli donanıma sahip olmamaları,
derslerini önemsemeyip bir an önce kolay yoldan anlatıp dersi bitirme çabası
için girdiklerini, öğretim elemanlarının da geleneksel yöntemlerle yetiştikleri
için üniversitelerde derslerin bu şekilde işleneceği algısı oluşturdukları ve
kendi hocalarını rol model aldıklarını belirtmişlerdir.

Araştırmanın Sonuçları ve Önerileri: Araştırma sonucunda öğretmen yetiştiren
eğitim fakültelerinde Eğitim Bilimine Giriş dersini veren öğretim elemanlarının
derslerinde çoğunlukla anlatım ve soru cevap yöntemlerini kullandıkları, ders
konularını öğrencilere dağıtarak bireysel ya da grup olarak anlatım
yaptırmaları biçiminde ders işledikleri sonucuna ulaşılmıştır Ayrıca öğretim
elemanlarının, öğrenme sürecinde oldukça etkili olabilecek istasyon, drama,
eğitsel oyunlar, kavram kontrolü, dramatisazyon, sözlü tarih, akvaryum, konuşma
halkası, öykü oluşturma, istasyon, kavramsal karikatür ve gezi gibi yöntem ve
tekniklere nadiren ve hiçbir zaman aralığında kullandıkları görülmüştür.

Öğretim elamanları Eğitim Bilimine Giriş dersinde
geleneksel yöntemlerin kullanılmasına neden olarak sınıfların kalabalık olması,
fiziki yapının öğrenci katılımına olanak sağlayan etkinlikleri uygulamaya uygun
olmaması, öğretim elemanlarının geleneksel yöntemlerle yetiştiği için
öğrenme-öğretme sürecinin de o yönde biçimlendirmesi, aktif yöntemleri kullanmak
için belirli bir çaba ve emek harcanmasının gerekli olması, geleneksel
yöntemlerin uygulanmasının kolaylığı, aktif öğretim yöntemlerinin öğretim
elemanlarınca yeterince bilinmemesi neden olarak göstermişlerdir. Eğitim
fakültelerinde öğretim elamanlarının aktif bir öğrenme süreci oluşturabilmeleri
için öğretim elamanlarının yüksek lisans ve doktora düzeyinde aktif öğretim
yöntemlerini uygulamalı bir ders olarak almaları, örnek uygulamalara dayalı
seminerler, kurslar ve atölye çalışmaları düzenlenmesi, sınıftaki öğrenci
mevcudunun azaltılması, aktif yöntemlerin uygulanabilmesi için fiziki
mekânlarını düzenlenmesi ve öğretim elamanlarının ders yüklerinin azaltılarak
ders planlaması ve hazırlık sürecine daha fazla zaman ayırması sağlanabilir.

Keywords

Öğretmen eğitimi, sınıf öğretimi, öğretmen.

Evaluation of Pre-Service Teachers’ Opinions about Teaching Methods and Techniques Applied by Instructors

Abstract

Problem
Statement:
Training qualified teachers depends on the quality of the trainers. From
this point of view, the quality of teacher educators and their instruction in
the classroom are important to train qualified teachers. This is because
teachers tend to see teacher educators who have trained them as role models,
and during their school years, they tend to reflect the applications of teacher
educators on their educational practices. Studies have reported that there are
similarities between the teaching techniques teachers use in their practices
and those their instructors used during teacher training. Therefore, it is
important to explore what teaching methods and techniques teacher educators use
in their practices. The purpose of this study is to examine what kind of teaching
methods and techniques teacher educators use in the course, Introduction to
Educational Science, and to explore the reasons why they use those methods and
techniques as well as their ways of creating an active learning process.

Purpose of the
Study: The purpose of this study is to examine what kind of
teaching methods and techniques teacher educators use in their course,
Introduction to Educational Science, and to explore the reasons why they use
those methods and techniques as well as their ways of creating an active
learning process.

Method: One of the
mixed model designs, consecutive sequence design, was applied. The data was
collected by a questionnaire and semi-structured interview developed by the
researcher. The data obtained from the questionnaire were analyzed by calculating arithmetic
means and standard deviation; they were demonstrated in tables and
interpreted. In order to better clarify the
reasons behind the qualitative
findings, quantitative data were collected and analyzed with content analysis.

Findings:
Findings show that student teachers reported that their instructors
mostly employ question-answer, discussion, lecturing, brainstorming, group
work, and individual or group presentations in their practices. Student
teachers also reported that their instructors rarely use student-centered teaching
methods including dram, educational games, concept checking, dramatization,
aquarium, speaking ring, storytelling, station, conceptual, caricature, and
tour. Findings from interviews with instructors show that class size and the
physical structure of the classroom force them to use more traditional teaching
methods in their practice. Other reasons they used more traditional methods
were: a) lack of pedagogical content knowledge, b) the ignorance of the lesson,
and c) the perception that university level course are taught in traditional
ways.

Conclusion
and Recommendations: The research results showed that while
teacher educators frequently use questioning and lecture techniques in their
classrooms and they assign the students into groups or pairs and ask them to
present what they learn from the groups, they rarely use other effective
techniques such as concept controlling, educational games, drama, oral history,
speech circle, writing story, or conceptual comics. Additionally, teacher
educators contended that crowded classrooms, physical environments of
classrooms, using traditional teaching methods, and not spending more time
using active teaching methods negatively affect learning processes in
classrooms. Considering the results of the research, it can be recommended that
teacher educators attend courses related to effective use of active learning
strategies in classrooms and get involved in professional development seminars
concerning active learning strategies. Also, solving problems relevant to
crowded classrooms, organizing an environment for active learning activities, and
decreasing the number of courses teacher educators teach would make significant
contributions to this process. 

Keywords

Teacher education, classroom instruction, teacher, active learning.

References

• Acikgoz, K. U. (2007). Aktif ogrenme [Active learning]. Izmir: Bilis.
• Aksu, M.B., Civitci, A., & Duy, B. (2008). College students’ perceptions about teaching practices, classroom behaviours and attitudes of the faculty members. Inonu University Journal of the Faculty of Education, 9(16), 17-42.
• Arslantas, H. I. (2011). Student views regarding teaching staffs’ sufficiency in teaching strategies- methods and techniques, communication, measurement and evaluation Mustafa Kemal University Journal of Social Sciences Institute, 8(15), 487-506.
• Bonwell, C. C., & Sutherland, T. E. (1996). Using active learning in college: A range of options for faculty. San Francisco: Jossey–Bass.
• Bonwell, C.C., & Eison, J. (1991). Active learning: Creating excitement in the classroom. Eric Digest.
• Bozpolat, E., Ugurlu, C.T., Usta, H.G., & Simsek, A.S. (2016). Ogrenci ve ogretim elemanlarinin yöntem ve tekniklerine ilişkin gorusleri. Ziya Gokalp Egitim Fakultesi Dergisi, 27, 83-95.
• Cansaran, A. (2004). The opinions of the biology teaching programme students regarding biology teaching programme. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty, 24(19), 1-21.
• Cappel, S., Leask, M., & Tourner, T. (1995). Learning to teach in the secondary school. A comparison to school experience. Newyork: Roudledge.
• Carr, A., Jonassen, D., Litzinger M., & Marra, R. (1998). Good ideas to educational revoluation: The role of sistemic change in advancing situated learning. Constructivism and feminist pedagogy. Educational Technology, 38(1), 5-15.
• Cavdar, A. O. (1996). Nasil bir universite mezunu istiyoruz? Bilimsel toplantiserileri 5 [How graduated a student we want? Scientific meetings series 5]. Ankara: TUBA.
• Daveston, T. (1985). The effective teacher in the classroom. Dissertation in England.
• Demirel, O. (2009). Ogretim ilke ve yontemleri: Ogretme sanati [Principals and methods of teaching: Arts of teaching]. Ankara: Pegem A.
• Demirel, O., & Un, K. (1987). Egitim terimleri [Education terminology]. Ankara: Safak Matbaasi.
• Dogan, M. (1996). Universitelerimiz ve temel sorunlari [Our universities and their problems]. Ankara.
• Ergun, M., & Ozdas, A. (1997). Ogretim ilke ve yontemleri [Principals and methods of teaching]. Istanbul: Kaya Matbacilik.
• Gomleksiz, M. (1993). Kubasik ogrenme yontemi ile geleneksel yontemin demokratik tutumlar ve ogrenci basarisina etkisi. Yayinlanmamis doktora tezi. Cukurova Universitesi Soayal Bilimler Enstitusu, Ankara.
• Gozutok, F. D. (1988). Ogretmen egitiminde meslek formasyonu ogretiminin ogretim elemanı davranislarina yansimasi. Yayinlanmamis doktora tezi. Ankara Universitesi Sosyal Bilmler Enstitusu, Ankara.
• Gozutok, D. (2004). Ogretmenligimi gelistiriyorum [I am developing my teaching]. Ankara: Siyasal Kitapevi.
• Gur, H. (1998). Matematik ogretmen adayinin “aktif ogrenme” metodunu kullanarak matematigi ogretmeyi ogrenmesi. Retrieved November 25, 2015, from http://journals.apa.org/prevention/volume3/pre0030001a.htmlhttp//www.yok.gov.tr./egfak/hgur.html.(29.3.2015)
• Ilter, I. (2014). Teacher candidates’ opinions related to method and techniques by used instructors. The Journal of International Social Research, 7(35), 562-575.
• Modell, H. I. (1996). Preparing students to participate in an active learning environment. Advances Physiology Education, 15(1), 69-77.
• Koseoglu, K. (1994). Ilkogretime ogretmen yetistiren kurumlarda ogretim elemanı yeterliliklerinin degerlendirilmesi. Yayımlanmamıs yuksek lisans tezi. Ankara Universitesi Sosyal Bilimler Enstitusu, Ankara.
• Murat, M., Arslantas, H. I., & Ozgan, H. (2006). Assessment of instructors with regard to instructional activities in classrooms. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty, 26(39), 263-278.
• Ozaydinlik, K., Kabaran, H., Gocen, G., & Altintas, S. (2014). The perceptions of pre-service teachers about teaching qualities of their instructors. International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic, 9 (8), 697-710.
• Stanton, H. (1985). What makes a good teacher? Education News, Australian Education Index, 19.
• Stronge, J. H. (2007). Qualities of effective teachers. USA: ASCD Publications.
• Sahin, M. (2014). The relationship between instructors’ Professional competencies and university students’ school engagement. Educational Sciences: Theory &Practice, 14(2), 571-584.
• Sen, H. Senay, &Erisen, Y. (2002). Effective teaching specialities of teacher trainers working at teacher training institutions. Gazi University Journal of Gazi Educational Faculty, 22(1), 99-116.
• Tas, A.M. (2005). Active learning in teacher training. Gazi Universitesi Kirsehir Egitim Fakultesi Dergisi, 6 (2), 177-184.
• Taspinar, M. (2010). Kuramdan uygulamaya ogretim yontemleri [Teaching methods from theory to practices]Ankara: Elhan.
• Yalcin-Incik, E., & Tanriseven, I. (2012). Egitim fakultesi ogretim elemanlarinin ve ogretmen adaylarinin ogrenci merkezli egitime iliskin gorusleri [Opinions of the instructors and the teacher candidates in the faculty of education about student centered education sample of Mersin University]. Mersin Universitesi Egitim Fakultesi Dergisi, 8(3), 172-184.