Purpose: The present study aims to investigate maternal |
Problem Durumu: Duygu
sosyalleştirme davranışları çocuk yetiştirme davranışlarından ayrı olmamakla
beraber çocukların olumsuz duygular yaşadıkları durumlarda, anne ve babaların
çocuklarının duygularına verdikleri tepkiler ve kurdukları iletişim olarak
tanımlanmaktadır. Korku, kaygı, endişe ve üzüntü gibi olumsuz duygular
yaşanılan anlarda anne-babaların çocuklarının duygularını nasıl
anlamlandırdıkları, tepkilerinin uygunluğu, duygularına duyarlıkları ve
ihmalleri çocukların gelişimini etkilemektedir. Duygu sosyalleştirme sürecinde
anneler çocuklarına destekleyici ve destekleyici olmayan tepkiler gösterirler.
Annelerin çocuklarının olumsuz duyguları karşısında gösterdikleri destekleyici
tepkilerinin (probleme odaklı, duygu ifadesini cesaretlendirici, duygu odaklı
tepkiler) çocuğun duygusal durumu ve sosyal yeterlilikleri üzerinde olumlu
etkileri, destekleyici olmayan tepkilerinin (cezalandırıcı, küçümseyici
tepkiler, ebeveynde sıkıntı) olumsuz etkileri vardır. Alan yazını
incelendiğinde, çocuğun olumlu sosyal davranışlarının ve olumlu benlik
algısının sosyal yeterliliğin önemli göstergeleri olarak ele alındığı ve
çocuklarının sosyalleşme sürecinde annelerin sosyal dedektif görevi yaptığı
belirtilmektedir. Çocukların benlik algıları ve sosyal problem çözme
becerilerinin sosyal gelişimleri ile bağlantılı olduğu düşünüldüğünde,
annelerin duygu sosyalleştirme davranışları ile ilişkilerinin belirlenme
gerekliliği ortaya çıkmaktadır.
Araştırmanın Amacı: Araştırmada, annelerin duygu sosyalleştirme
davranışları ile çocukların benlik algısı ve sosyal problem çözme becerilerinin
incelenmesi amaçlanmıştır. Ayrıca araştırmada; çocukların benlik algısı
düzeyleri ile sosyal problem çözme beceri düzeyleri arasındaki ilişki
betimlenmiştir.
Araştırmanın Yöntemi: Bu araştırma, nicel modelde olup ilişkisel desende
tasarlanmış bir çalışmadır. Araştırmanın çalışma grubunu, Kırklareli il
merkezinde 2014-2015 eğitim-öğretim yılında okul öncesi eğitim kurumuna devam
eden beş-altı yaş grubu 47’si kız 62’si erkek olmak üzere 109 çocuk ve anneleri
oluşturmaktadır. Veri toplama aracı olarak “Çocukların Olumsuz Duygularıyla Baş
Etme Ölçeği (ÇODBEÖ)”, “Demoulin Çocuklar için Benlik Algısı Testi”, “Wally
Sosyal Problem Çözme Testi (WSPÇT)” ve Kişisel Bilgi Formu kullanılmıştır. Elde
edilen veriler SPSS 20.0 istatistik paket programı kullanılarak analiz
edilmiştir. Annelerin destekleyici ve destekleyici olmayan duygu tepkilerinin
çocukların cinsiyetine ve annelerin öğrenim durumuna göre farklılığı
incelenirken normallik testi sonucuna göre ilişkisiz t-Testi, Mann Whitney U
Testi ve Kruskal Wallis H-Testi kullanılmıştır. Çocukların benlik algıları
düzeyini ve sosyal problem çözme becerilerini annelerinin destekleyici ve
destekleyici olmayan duygu tepkilerinin ne derece açıkladığını belirlemek üzere
çoklu regresyon analizi kullanılmıştır. Çocukların benlik algısı düzeyleri ve
sosyal problem çözme becerileri arasındaki ilişkileri belirlemek için Pearson
Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı analizi yapılmıştır.
Araştırmanın Bulguları: Araştırma sonucunda, çocukların benlik algısı toplam
puanları ile sosyal problem çözme beceri toplam puanları arasında pozitif yönde
yüksek düzeye yakın bir ilişki bulunmuştur. Ayrıca değişkenler arası ilişkilere
bakıldığında, çocukların hem akranlara hem de yetişkinlere yönelik sosyal
problem çözme beceri puanları ile öz saygı ve öz yeterlilik puanları arasında
pozitif yönde, orta düzeyde, istatistiksel olarak anlamlı ilişkiler olduğu
tespit edilmiştir. Araştırma sonucunda, annelerinin destekleyici olan ve
destekleyici olmayan duygu tepkilerinin istatistiksel olarak çocukların benlik
algısını ve sosyal problem çözme becerilerini açıklayamadığı bulgusuna
ulaşılmıştır. Annelerin çocuklarının olumsuz duygulara yönelik destekleyici
olan ve olmayan tepkilerinin ise öğrenim durumlarına ve çocuklarının
cinsiyetine göre anlamlı bir farklılık göstermediği bulunmuştur.
Araştırmanın Sonuç ve Önerileri: Araştırma sonucunda, annelerin destekleyici ve
destekleyici olmayan duygu tepkileri ile çocukların sosyal problem çözme ve
benlik puanları arasında istatistiksel olarak anlamlı derecede farklılık
görülmezken, çocukların sosyal problem çözme ve benlik puanları arasında
istatistiksel olarak anlamlı derecede ilişki bulunmuştur. Araştırmadan elde
edilen sonuçlar doğrultusunda, çocukların arkadaşlarıyla ya da çevrelerinde
kendisine yakın bireylerle yaşadıkları problemleri uygun stratejiler kullanarak
çözümlemeleri, benlik algılarına yönelik olumlu tutum geliştirmelerini sağlar.
Bu çalışma nicel modelde yürütüldüğü için gelecekte daha kapsamlı bilgilere
ulaşmak amacıyla nitel ve nicel yöntemlerin bir arada alındığı çalışmalar
planlanabilir. Bununla birlikte, duygu sosyalleştirme süreci ile ilgili
yapılacak çalışmalarda çocuğun mizacı, içinde yaşadığı sosyal bağlam, kültürel
özellikler ve ailenin sosyo-ekonomik yapısı gibi değişkenlerin de incelenmesi
alan yazına katkı sağlayabilir.
Primary Language | English |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | December 15, 2016 |
Published in Issue | Year 2016 Volume: 16 Issue: 67 |