Peyzaj Mimarlığı Eğitiminde Maket Yapımının Tasarım ve Öğrenmeye Etkileri

Year 2017, Volume: 17 Issue: 70, 121 - 134, 31.07.2017

Tugba Duzenlı , Serap Yılmaz , Elif Merve Alpak

Abstract

Problem Durumu: Peyzaj mimarlığı, mimarlık, iç mimarlık vb. tasarım disiplinlerinin eğitiminde kullanılan modelleme metotlarından biri maket yapımıdır. Öğrencilerin hayal ettikleri ve tasarladıkları ürünlerin gerçeğe uygun olup olamadığını görebilmeleri için maket yapımı önemli bir araçtır. Öğrencinin yapması gereken ilk adım, zihninde oluşan fikirleri; kağıt, kalem veya maket gibi somut araçlar kullanarak görselleştirmektir. Gerçeği yansıtması açısından maket bu açıdan oldukça etkili ve faydalıdır. Bu açıdan bakıldığında maket; zihindeki soyut düşünce ile gerçek arasındaki ilişkiyi kuran bir anlatım tekniğidir ve gerçek somut bir ürün olarak ortaya çıkar. Maket aracılığıyla tasarımda anlatılmak istenen tüm detaylar somut ve gerçekçi olarak ifade edilebilir. Perspektif çizimler tek ya da birkaç bakış açısı sunarken, makete her açıdan bakılabilir, etrafında hareket edilerek her açısı değerlendirilebilir. Bu nedenle maket anlatım tekniğinin; tasarım ve öğrenme üzerindeki etkisini anlayabilmek için bu çalışmada maket olgusu araştırılarak, maket yapımı ve kullanımının öğrenime pozitif etkilerine vurgu yapılmıştır.

Tugba DUZENLI – Serap YILMAZ – Elif Merve ALPAK/

Eurasian Journal of Educational Research 70 (2017) 121-134

133

Araştırmanın Amacı: Günümüzde oturma donatıları insanların yaşamlarının bir parçası haline gelmiş, en yoğun kullanılan donatı türüdür. Bu nedenle peyzaj mimarlığı öğrencileri için kentsel açık mekânlarda da en çok kullanılan donatı yani oturma birimi tasarım sürecini öğrenmek önemlidir. Oturma etkinliğinin gerçekleşeceği yüzey farklılaşsa da mutlaka uygun antropometrik ölçülere ve ergonomik koşullara sahip olmalıdır.

Tasarımcıya düşen ilk olarak ergonomik, ikinci olarak da özgün, yaratıcı oturma birimleri tasarlamaktır. Peyzaj mimarları; insanların ihtiyaç ve istekleri doğrultusunda çevrenin tasarlanmasıyla kullanıcılara yaşanabilir mekânlar yaratır. Peyzaj mimarlığı disiplininde bu mekânları tasarlarken öncelikle kullanıcı ihtiyaçlarını karşılayan, ergonomik işlevsel tasarımlar sonra da yaratıcılığı üst düzeyde estetik-özgün tasarımlar ön plana çıkmalıdır. Bu nedenle bu ders, öğrencilere uygun etkinlik için uygun ölçü, malzeme, biçime sahip yaratıcı donatı tasarımı geliştirme anlayışını kazandırmayı amaçlar. Bu çalışmanın uygulama kısmında; Karadeniz Teknik Üniversitesi Peyzaj Mimarlığı Bölümü eğitiminde 3. Yarıyılda verilen "Donatı Tasarımı" dersi ele alınmıştır. Dersi alan 30 öğrenciden oturma etkinliği için maket üzerinde 1/20 ölçeğinde donatı tasarlamaları istenir. Amaç oturma donatısını uygun ölçü ve özgün biçimde nasıl tasarlanabileceğinin öğrenciye kavratılmasıdır. Bu ders öğrencilere; ergonomik ve estetik açıdan donatıların tasarım sürecinde nasıl kullanılacağını öğretmeyi amaçlayan seçmeli bir derstir. Seçilen etkinlik ile bütünleşen, uygun ölçü ve biçimde yaratıcı donatılar tasarlanması dersin hedefini oluşturur. Ders kapsamında öğrencilere oturma etkinliği verilmiş ve özgün bir oturma donatısı tasarlamaları bunu da maketle ifade etmeleri istenmiştir.

Araştırmanın Yöntemi: Bu çalışmada materyal olarak, KTÜ Peyzaj Mimarlığı Bölümü 2.sınıf derslerinden “Donatı Tasarımı” dersinde öğrencilerin oturma etkinliği için tasarladığı 1/20 ölçekli oturma birimi maketleri kullanılmıştır. Bu dersin kapsamındaki eğitim yaklaşımı, biçimsel ve işlevsel bütünlüğün sağlanması üzerine odaklanır. Öğrencilerden seçilen oturma etkinliğine bağlı olarak yorumlama yapıp doğru ölçü ve biçimde özgün oturma birimi tasarlamaları ve bunu maketle ifade etmeleri beklenir. İlk aşamada; ders kapsamında öğrencilerin oturma etkinliğini maket üzerinde nasıl analiz ettikleri, tasarımlarında ölçü, biçim ve donatı ilişkisini nasıl yorumladıkları açıklanmaya çalışılmış, donatı maketleri bu amaçla incelenmiştir. İkinci aşamada ise anket çalışması yapılmış; maket tekniğinin öğrencilerin tasarım sürecine ve öğrenmelerine etkileri sorgulanmıştır. Anket iki kısımdan oluşmuştur; ilk kısımda maket yapımının tasarım sürecine yönelik, ikinci kısımda ise öğrenmelerine yönelik etkileri sorgulanmıştır. Ankette 5’ li skala verilerek puanlama yapmaları istenmiştir, Maket yapımının tasarım süreçlerine katkılarının neler olduğu belirlemeye yönelik olarak; maket yapımı biçimsel açıdan ne kadar faydalıdır, (maket yapımı) işlevsel açıdan ne kadar faydalıdır, (maket yapımı) gerçekçilik açısından ne kadar faydalıdır, (maket yapımı) yaratıcılık açısından ne kadar faydalıdır soruları sorulmuştur. Böylece donatı tasarımı dersinde maket tekniğinin öğretim düzeyi belirlenmeye çalışılmıştır.

Araştırmanın Bulguları: Maket yapımı tasarım sürecine; yaratıcılığı geliştirmesi ve gerçekçiliği ifade etmesi açısından çok iyi derecede fayda sağlamıştır. “Biçimsellik” ve

134 Tugba DUZENLI – Serap YILMAZ – Elif Merve ALPAK/

Eurasian Journal of Educational Research 70 (2017) 121-134

“işlevsellik” açısından da sürece iyi derecede yardımcı olmuştur. Öğrenciler maket yaparken; donatının biçime, malzeme-biçim ilişkisini çok iyi derecede, donatı tasarımında ölçü-biçim ilişkisini, malzeme ve ölçüyü de iyi derecede öğrenmişlerdir.

Araştırmanın Sonuçları ve Öneriler: “Donatı tasarımı” dersi kapsamında; maket yapmanın özellikle “yaratıcılık” ve “gerçekçilik” açısından öğrencilerin tasarım süreçlerine katkı sağladığı belirlenmiştir. Ayrıca uygulanan maket yöntemi; tasarım öğrencilerine estetik, işlevsel ve biçimsel açıdan yardımcı olmuş, donatı tasarımı sürecini daha anlaşılabilir hale getirmiştir. Maket yapma yaklaşımı, öğrencilerin tasarım süreçlerinin gelişimine önemli katkı sağlarken aynı zamanda öğrenme süreçlerine de ölçü, biçim, ölçü-biçim ilişkisi, malzeme, malzeme-biçim ilişkisini anlamaları açısından da çok yardımcı olmuştur. Ayrıca bu çalışmaya bağlı olarak, maket yapımı ve kullanımının, potansiyel başka birçok disiplin ve ders için de tasarlamaya yardımcı, seçenek üretme için geçerli bir anlatım tekniği olarak kullanılabileceği sonucuna varılabilir.

Sonuçta öğrencilerin maket yaparken tasarım anlayışlarının geliştiği ve oturma birimi maketi yapımının ölçü, biçim, malzeme açısından peyzaj mimarlığı öğrencileri için öğretici bir yöntem olduğu belirlenmiştir.

Keywords

Yaratıcılık-gerçeklik, eğitim modeli, donatı tasarımı, öğrenme

The Effects of Model Making on Design and Learning in Landscape Architecture Education

Abstract

Purpose: One of the modeling methods used in the training of all design disciplines is physical model making. This study investigates the model-making technique and emphasizes the positive effects of model-making and its utility in the academic setting in order to understand its effects on design and learning. The “Equipment Design” course, taken in the 3rd academic semester at the Landscape Architecture Department at Karadeniz Technical University, was addressed as the application for this study. This course aims to convey to students the knowledge of how to utilize equipment in the design process in terms of ergonomics and aesthetics. The objective of the course is to design creative equipment that has appropriate dimensions and form that integrates with the selected activity. During the course, the students were assigned a sitting activity as a design problem and asked to design unique seating equipment and to express it through a model. Research Methods: In the first phase, the intention was to explore how students analyzed the seating activity through the model and how they interpreted the relationships among the dimensions, form and equipment in their designs, and thus equipment models were investigated accordingly. In the second phase, a survey study developed examines the effects of the model technique on the design process and student learning. Thus, the effects of the model-making technique on the level of teaching in the Equipment Design course were determined. Findings: Consequently, it was determined that students’ notions of design develops through model making and that making a model of the seating equipment was found to be an instructive method for students of landscape architecture in terms of dimensions, form and material. Implications for Research and Practice: The “Equipment Design” course can contribute to the design processes of students especially in terms of creativity and realism. The model making approach facilitates students’ understanding of dimension, form and the dimension-form relationship and material and the material-form relationship in the learning process, while contributing greatly to the development of the students’ design processes.

Keywords

creativity-realism, educational model, equipment design, learning

References

• Akbulut, D. (2010). The effects of different student backgrounds in basic design education. Procedia Social and Behavioural Sciences, 5331–5338.
• Altiparmakogullari, Y. (2009). Oturma ogesi tasariminda basinc diyagrami modelinin kullanilmasiyla oturma profilinin tasarim kriterlerinin ortaya konmasi [Design criterias of seating profile by using pressure diagrame model for designing seating units]. Yuksek Lisans Tezi, Mimar Sinan Guzel Sanatlar Universitesi, Fen Bilimleri Enstitusu, Istanbul.
• Atalay, O. F., Onder, A., Sargin, G. A., Uluoglu, B., Kolatan, S., & Baykan, C. (2002). Mimarlik ve sanallik. Boyut Yayincilik, Istanbul, Turkiye.
• Balta, M. (1999). Mimari tasarim surecinde bilgisayar destegi [Computational support during the architectural design process]. Yuksek lisans tezi, Yildiz Teknik Universitesi, Fen Bilimleri Enstitusu, Istanbul.
• Büscher M., Gill S., Mogensen P., & Shapiro D. (2001). Landscapes of practice: Bricolage as a method for situated design, computer supported cooperative work. The Journal of Collaborative Computing, 10, 1-28.
• Casakin H. P. (2007). Factors of metaphors in design problem-solving: Implications for design creativity. International Journal of Design, 1, 21-33
• Cubukcu, E., & Dundar S. G. (2007). Can creativity be taught? An empirical study on benefits of visual analogy in basic design education. ITU A|Z, 4:2, 67-80.
• Donath, D., & Regenbrecht, H. (1996) Using virtual reality aided design techniques for three dimensional architectural sketching. ACADIA, Tucson, 201-212.
• Dunn, N. (2010). Architectural model making. London: Laurance King Publishing.
• Durling, D., Cross, N., & Johnson, J. (1996) Personality and learning preferences of students in design and design related disciplines. IDATER 1996 Conference, Loughborough: Loughborough University. https://dspace.lboro.ac.uk/2134/1477 Farrelly, L. (2007). The Fundamentals of architecture. AVA Publishing. Galambos, J.A., Abelson, R.P., & Black, J.B. (1986). Knowledge structures, laurence erlbaum. Hillsdale, NY.
• Goldermans, S., & Hoogenboom, M. (2001). GIS Visualization the killer application? Geoinformatics, 12(2), 112-115.
• Goldschmidt G., & Smolkov M. (2006). Variances in the impact of visual stimuli on design problem-solving performance. Design Studies, 27, 549-569.
• Jones, J.C. (1992). Design methods. (2nd ed.). New York: Van Nostrand Reinhold.
• Keegan, J. J. (1962). Evaluation and improvement of seats. Industry Med. Surg. 31, 137-148.
• Lange, E., & Bishop, I. (2005). Visualization in landscape and environmental planning: Technology and applications. London; New York: Taylor & Francis, 296 p. - ISBN 0-415-30510-1. Oxman, R. (2004). Think-maps: teaching design thinking in design education. Design Studies, 25(1), 63-91. Shaw, M. (1995) .Comparing architectural design styles. IEEE Software,12:6, 27-41.
• Spankle, R. (2009). Drawing Out the Interior. Lausanne; AVA Academia.
• Svoboda, J. (1992). The secret of theatrical space. TD&T (28) 5: 14,19.
• VanGundy, A. B. (1982). Training your creative mind. Prentice-Hall, Inc. Eaglewood Cliffs, NJ.
• Yildirim, K., & Hacibaloglu M. (2000). Konut mutfaklari ile ergonomik bir araştırma [An ergonomic investigation on house kitchens]. G.U, Fen Bilimleri Enstitusu Dergisi, 13, 549-567.