Problem Durumu: Bronfenbrenner'ın biyoekolojik yaklaşımı iç içe geçmiş sistemler dünyasında çok yönlü ilişkileri vurgular ve çocuğun gelişimini anlamada çevre bağlamında bu sistemlerin önemini gösterir. Çok katmanlı sistemleri içeren bu yaklaşımda, mikro sistemin ilk seviyesi ebeveyn ve yakın çevre ile ilgili faktörleri içerir; Mezosistem, çocuğun etkileşime girdiği farklı mikrosistemlerin etkileşimlerinden oluşur ve ekosistem, çocuğun doğrudan dahil olmadığı bir sistemdir, ancak çocuğun gelişimini dolaylı olarak etkileyen faktörlerden oluşur. Makrosisteme gelince, bir toplumdaki kültürel değerleri, inançları ve fikirleri içerir. Mikrosistem, çocuğun genel olarak tüm gelişimi ve özellikle değer gelişimi için en etkili sistemdir. Ebeveynler, mikrosistemin en temel unsurudur. Bu nedenle, değer geliştirmede çok önemli bir rolleri vardır. Çocukların sosyal davranışlarının, ilgi alanlarının ve eğilimlerinin gelişiminde birçok farklı faktörden söz etmek mümkün olmakla birlikte, en önemli faktör ebeveynler olarak kabul edilmektedir. Yetişkinlerin kişiliği, değerlerin kazanılmasında en etkili faktördür. Çocukların değerleri içselleştirmek için yetişkinlerin olumlu davranışlarına tanık olmaları gerekir. Ebeveynlerin empati eğilimi, değer gelişimini etkileyebilecek en etkili ebeveyn özelliğidir. Çocukların bu davranışları kazanabilmeleri için ebeveynlerinin empatik davranışlarını gözlemlemeleri önemlidir.
Araştırmanın Amacı: Araştırmada anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların değer edinimlerinde anne ve babalarının empati eğilimlerinin rolünü ortaya koymak amaçlanmıştır. Bu genel amaç çerçevesinde araştırmada şu sorulara cevap aranmıştır.
1. Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların değer düzeyleri nedir?
2. Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların annelerinin ve babalarının empati eğilim düzeyleri nedir?
3. Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların değer düzeyi ile annelerinin empati eğilimleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?
4. Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların değer düzeyi ile babalarının empati eğilimleri arasında anlamlı bir ilişki var mıdır?
5. Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların değer düzeyi üzerinde annenin empati eğiliminin etkisi nedir?
6. Anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların değer düzeyi üzerinde babanın empati eğiliminin etkisi nedir?
Araştırmanın Yöntemi: Araştırma anaokuluna devam eden 60-72 aylık çocukların değer edinimlerinde annelerin ve babaların empati eğilimlerinin rolünün araştırıldığı bu araştırmada ilişkisel tarama modeli uygulanmıştır. Araştırmanın çalışma grubunu Malatya İli merkez Yeşilyurt İlçesine bağlı anaokullarına devam eden 60-72 ay arasındaki 85’i kız 85’i erkek olmak üzere toplam 170 çocuk ve bu çocukların anneleri ve babaları oluşturmaktadır. Araştırmada üç farklı veri toplama aracı kullanılmıştır. Veri toplama araçlarından birincisi çalışma grubunun sosyo-demografik özelliklerinin belirlendiği bilgi formudur. Veri toplama araçlarından ikincisi güvenirlik ve geçerlik çalışmaları Neslitürk ve Çeliköz (2015) tarafından yapılan Okul Öncesi Değerler Ölçeğidir (O.Ö.D.Ö.). Ölçeğin aile, öğretmen ve öğrenci için olmak üzere üç formu bulunmaktadır. Bu çalışmada ölçeğin öğrenci formu kullanılmıştır. Öğrenci formu toplam 18 resimli karttan oluşmaktadır. Ölçeğin saygı, sorumluluk, dürüstlük, işbirliği, paylaşım, dostluk/arkadaşlık olmak üzere toplam 6 alt boyutu vardır. Veri toplama araçlarının üçüncüsü ise güvenirlik ve geçerlik çalışmaları Dökmen (1988) tarafından yapılan Empati Eğilimi Ölçeğidir (E.E.Ö.). Ölçek beşli likert tipinde 20 maddedir. Ölçek Ben Merkezli Eğilim, Empatik Eğilim ve Sempatik Eğilim olmak üzere 3 alt boyuttan oluşmaktadır.
Araştırmanın Bulguları: Araştırma sonucunda, anaokuluna devam eden ve çalışma grubunu oluşturan çocukların en yüksek puan ortalamasına sahip değerlerinin sırasıyla paylaşım, saygı ve dürüstlük değerleri olduğu ve annelerin empati düzeyi toplam puan ortalamasının babaların empati düzeyi toplam puan ortalamasından yüksek olduğu belirlenmiştir. Araştırma sonucunda çocuk değer düzeyi ile anne ve baba empati eğilimi arasında pozitif yönlü ve anlamlı bir ilişki tespit edilmiştir. Çocukların saygı, dürüstlük, sorumluluk, işbirliği, arkadaşlık, paylaşım puanları ile anne ve baba empatik eğilim, sempatik eğilim ve empatik eğilim toplam puanları arasında pozitif yönlü ve anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Anne ve babaların empatik eğilimleri ve sempatik eğilimleri arttıkça çocukların değer düzeyleri artmaktadır. Çocukların saygı, dürüstlük, sorumluluk, işbirliği, arkadaşlık, paylaşım puanları ile annenin ve babanın ben merkezli eğilim puanları arasında negatif yönlü ve anlamlı ilişki tespit edilmiştir. Anne babanın ben merkezli eğilimi düştükçe çocuk değer düzeyi artmakta, anne babanın ben merkezli eğilimi arttıkça çocuk değer düzeyi azalmaktadır. empati eğilimleri yüksek olan ebeveyne sahip çocukların değer düzeylerinin, empati eğilimleri düşük olan ebeveyne sahip çocukların değer düzeylerinden yüksek olduğu saptanmıştır.
Araştırmanın Sonuç ve Önerileri: Bu çalışmada anne ve babaların empati eğilim düzeylerinin çocuk değer düzeylerine etki ettiği görülmüştür. Bu sonuca göre empatik yaklaşımın değer eğitiminde önemli olduğu söylenebilir. Araştırmanın sadece annelerle değil babalarla da yapılmış olması ve baba empati düzeylerinin çocuk değer düzeyleri ile pozitif şekilde anlamlı çıkması babaların çocuk bakımı ve eğitiminde önemli ve tartışmasız figürler olduğunu desteklemektedir. Anne ve babaların empati eğilim düzeylerinin arttırılması çocuklara verilen değer eğitimini olumlu yönde etkileyebilir ve bu yönde çalışmalar yapılabilir. Değer gelişimine dair ebeveynlerle birlikte öğretmenler, büyük ebeveynler ve diğer unsurlar araştırma konusu yapılabilir.
Purpose: The present study aims to reveal the predictive role of parents' empathic tendencies in children value acquisition.
Research Methods: We conducted a relational survey study, including 170 children aged 60-72 months, 85 of whom were girls and 85 were boys, who were attending the kindergarten school in Malatya City, and their parents. The Pre-school Values Scale Student Form, Empathy Tendency Scale and Sociodemographic Information Form were used to collect data.
Findings: Results indicated that there was a significant positive correlation between value of children and parent’s empathic tendencies. As empathic and sympathetic tendencies of parents increased, the children's respect, honesty, responsibility, cooperation, friendship and sharing scores increased. The findings showed that the values which had the highest average score were sharing, respect and honesty among the study group. Although the mean total empathy level of the mothers was higher than the fathers’, it was found that father empathy level was positively related with the child value levels, suggesting that the fathers had important role in child value education.
Implications for Research and Practice: Parent training can be organized to increase the empathy skills of the families. Besides, different studies can be carried out to examine the factors affecting children’s value acquisition.
Primary Language | English |
---|---|
Journal Section | Articles |
Authors | |
Publication Date | March 31, 2020 |
Published in Issue | Year 2020 Volume: 20 Issue: 86 |