Religious Music Composers in the First Half of 20th Century in Izmir

Yıl 2020, Sayı: 16, 216 - 230, 30.06.2020

Barış Doğan

https://doi.org/10.31722/ejmd.757092

Cited By: 1

Öz

Music has an important role in the rituals of the societies. Each community has its own rituals music practices accordingly. In the course of history music was not only used in every branch of art but also in military, scientific, medical, and religious fields. Religious music used in religious rituals and worship in order to express the religious feelings was categorized under two titles “Mosque Music” and “Tekke (Dervish Lounge) Music”. 20th century is an era during which many improvements in the field of music took place. Thanks to the invention of the press, the musical scores could be copied and many works could be put down on paper. It turns out there are many works forgotten in the current times when all materials can be transferred on paper and transmission to the next generations became easier compared to the era when meşk system was only used for transmission. As the result of the literature review it is seen that the religious music works belonging to the composers who had been active in İzmir in long or short terms are found in different sources and there isn’t a collective study on the aforementioned composers and works. 46 composers were found as the result of the literature review performed for this article aiming at revealing the religious music composers who lived in İzmir and its periphery for the last 50 years, their musical lives, works and teaching methods. The biographies of the composers were searched for. Also, the musical archives of the State Chorus presented within the context of the Project “İstanbul 2010 Europe Culture Capital” was based on in addition to the archives of Cüneyt Kosal, Turhan Taşan and Lütfü Ortakale. 289 religious music works were revealed at the end of the research. The data obtained was presented under the titles “The Main Religious Music Genres”, “The Makam and Usûl Qualities of the Works Revelaed in the Field of Religious Music”, “The Institutions That Led Religious Music in İzmir During the First Half of 20th Century” and “The Transmission of Religious music in İzmir During the First Half of 20th Century”.

Anahtar Kelimeler

20th Century, music, religious music, Izmir, composer

20. YÜZYILIN İLK YARISINDA İZMİRDE DİNİ MUSİKİ BESTECİLERİ

Öz

Toplumların ritüellerinde musikinin önemli bir rolü vardır. Her toplumun ve kültürün kendilerine özgü ritüelleri ve buna bağlı olarak kendilerine özgü musikileri vardır. Musiki, tarih boyunca sanatın neredeyse her dalında kullanılmasının yanı sıra askeri, ilmi, tıbbi ve dini birçok alanda da kullanılmıştır. Dini duyguların ifadesi için ibadetlerde ve dini ritüellerde kullanılan dini musiki, “Cami Musikisi” ve “Tekke Musikisi” olarak ikiye ayrılmıştır. 20. yüzyıl, birçok alanda olduğu gibi, musiki alanında da gelişmelerin yaşandığı bir dönemdir. Matbaanın icadı ve nota yazmalarının çoğaltılabilmesi ile birlikte, hafızalarda tutulan birçok eser kağıda dökülmeye başlamıştır. Meşk sisteminin önemli olduğu ve tüm verilerin bu yolla öğretildiği dönemlerden çıkılarak, tüm bilgilerin kağıtlara basılması ve gelecek nesillere iletilmesinin kolaylaştığı bu dönemde, unutulan birçok eserin olduğu ortaya çıkmaktadır. Literatür taraması sonucunda, İzmir ilinde uzun ya da kısa vadede etki etmiş bestecilere ait dini musiki eserlerinin, farklı kaynaklarda yer aldığı tespit edilmiş, bahsi geçen döneme ait bestecileri ve dini musiki eserlerini kapsayan bir toplu çalışmanın olmadığı görülmüştür. 50 yıllık süreç içerisinde İzmir ili ve çevresinde yaşamış dini musiki bestecilerini, bu bestecilerin musiki hayatlarını, eserlerini ve bu dönem içerisinde kullandıkları öğreticilik yöntemlerini ortaya koyma amacı ile yazılan bu makalede, literatür taramasında sonucunda 46 besteciye ulaşılmıştır. Kaynak tarama yöntemi ile elde edilen bestecilerin hayat hikayeleri tek tek araştırılmıştır. Ayrıca, “İstanbul 2010 Avrupa Kültür Başkenti” projesi kapsamında, Devlet Korosu’nun nota arşivine ek olarak Cüneyt Kosal, Turhan Taşan ve Lütfü Ortakale’nin nota arşivlerini halka arz ettiği ve Devlet Korosu’nun internet sayfası üzerinden (www.devletkorosu.com) yayınladığı nota arşivi temel alınmıştır. Elde edilen bulgular neticesinde 46 besteciye ait 289 dini musiki türünde bestelenmiş eser ortaya çıkarılmıştır. Araştırmanın sonucunda en çok kullanılan makamın Hicaz makamı olduğu, en çok kullanılan dini musiki türünün İlahi türü olduğu ve bu alanda en çok eser besteleyen kişinin Hüseyin Sadettin Arel olduğu ortaya çıkmaktadır. Elde edilen bulgular “Kullanılan Başlıca Dini Musiki Türleri”, “Dini Musiki Alanında Tespit Edilen Türlerin Makam ve Usül Özellikleri”, “20. Yüzyılın İlk Yarısında İzmir’de Dini Musikiye Yön Veren Kurumlar” ve “20. Yüzyılın İlk Yarısında İzmir’de Dini Musikinin Aktarımı” alt başlıkları aracılığı ile sunulmuştur.

Anahtar Kelimeler

20. yüzyıl, Musiki, Dini Musiki, İzmir, Besteci

Kaynakça

• Ateş, E. (2015). Türk Din Musikisi, Y.y.y: Rağbet Yay.
• Akdoğan, B. (2003). Türk Din Musikisinin Anadolu’da Doğulu ve Tarihi Seyri Hakkında Bazı Mülahazalar. Ankara: AÜİFD.
• Baykara, T. (2001). İzmir Şehri ve Tarihi. İzmir: Akademi Kitabevi.
• Ergun, S. N. (1943). Türk Musiki Antolojisi. Cilt II. İstanbul: Rıza Koşkun Matbaası.
• Demirci, M. (2013). İzmir Mevlevihanesinin Yeri. Yeni Asır Gazetesi. Erişim Tarihi: (22.03.2018) https://www.yeniasir.com.tr/yazarlar/mehmet.demirci/2013/12/16/izmir-mevlevihanesinin-yeri
• Hayat Tarih Mecmuası. Yıl:4, Cilt: 2, Sayı: 7, İstanbul, 1 Ağustos 1968
• Huyugüzel, Ö. F. (2000). İzmir Fikir ve Sanat Adamları. Ankara: T.C. Kültür Yayınları.
• İnal, İ. M. K. (1958). Hoş Sada Son Asır Türk Musikişinastları. İstanbul: Maarif Basımevi.
• Kaplan, Z. (1991). Dini Musiki Dersleri. İstanbul: MEB Yayınları.
• Martal, A. (1993). XIX. Yüzyılın İkinci Yarısında İzmir’in Sosyo-Ekonomikj Yapısında Gerçekleşen Değişimler. Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, Cilt:3, Sayı:3. İzmir: DEÜAİİTE.
• Meşk (t.y.). Erişim Tarihi: 19.05.2020.http://tdk.gov.tr/?s=me%C5%9Fk
• Okurer, M. (1970). İzmir Kuruluştan Kurtuluşa. İzmir: Ticaret Matbaacılık.
• Özalp, N. (2000). Türk Musikisi Tarihi. Cilt II. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Özcan, N. (t.y.) Musiki. Erişim Tarihi 03.06.2020. https://islamansiklopedisi.org.tr/musiki#1
• Öztuna, Y. (1969). Türk Musikisi Ansiklopedisi. Cilt I. İstanbul: Milli Eğitim Basımevi.
• Rona, M. (1960). 50 Yıllık Türk Musikisi. İstanbul: Türkiye Basımevi.
• Rona, M. (1970). 20. Yüzyıl Türk Musikisi. İstanbul: Türkiye Yayınevi.