THE TRADITION OF LAMENT IN TURKISH CULTURE AND THE MOURNERS AVŞAR WOMEN OF KAYSERİ

Yıl 2023, Sayı: 22, 20 - 36, 30.06.2023

Yasemin Karataş

https://doi.org/10.31722/ejmd.1187460

Öz

Lamentations can be used to describe how people suffer. Passing through the past, revising laments, it has been used in a painful situation such as death, and is typically traditionally continued. Avşar women, who came from Avşar as the narrator of the continuation of the lament writing and still continues, preserve and perpetuate this song. In the research, Avşar focuses on how the network continues in this way and how it is designed musically. It was aimed to attack the examination teams related to Avşar, who lives in the districts of Pınarbaşı, Sarız and Tomarza in Kayseri, which is tried to be carried out in accordance with the descriptive model, one of the qualitative research methods. The obtained training material consists of training, themes and codes, and expression-declaring programs. From the research datt, information about what was written about "Avşardade" was obtained from the data obtained from the relevant families and the cremated ones, because of this, it was directed by the relevant person.

Anahtar Kelimeler

Lamentation, Women's Music, Avşar women, the mourning Avşar women of Kayseri

TÜRK KÜLTÜRÜNDE AĞIT YAKMA GELENEĞİ VE KAYSERİ’NİN AĞITÇI AVŞAR KADINLARI

Öz

Ağıtlar ağıt yakan kişinin acılarını ifade biçimi olarak kullandığı müzikal yapıya uygun olarak gerçekleştirilen bir araçtır. Geçmişten bugüne, ağıtlar insan yaşamında özlem, ayrılık, ölüm gibi acılı olan birçok durumda kullanılmıştır ve günümüzde de gelenek olarak varlığını devam ettirmektedir. Ağıt yakma geleneğinin aktarıcısı olarak Avşar toplumu ve özellikle Avşar kadınlar, bu geleneği korumakta ve devam ettirmektedir. Araştırmada ağıt yakan Avşar kadınların bu geleneği nasıl sürdürdükleri ve müzikal üretimi nasıl gerçekleştirdikleri belirlenmeye çalışılmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden betimsel modele uygun olarak gerçekleştirilmeye çalışılan araştırmada Kayseri’nin Pınarbaşı, Sarız ve Tomarza ilçelerinde yaşayan ve Ağıt yakan Avşar kadınlara yarı yapılandırılmış görüşme soruları sorularak veriler elde edilmeye çalışılmıştır. Elde edilen veriler içerik analizi tekniği kullanılarak, tema ve kodlar oluşturulmuş, ifade bildiren katılımcıların basit frekans (f) ve yüzdelik değerleri (%) alınarak bulgular tablolaştırılmıştır. Araştırma sonucunda, Avşar kültüründe ağıt yakmanın kısmen günah kabul edildiğini, bu geleneğin erkekler tarafından da gerçekleştirildiği, kadınların bu geleneği kısmen ailelerinden öğrendiği ve yakılan ağıtların müzikal yapıya uygun olarak gerçekleştirildiği sonuçlarına ulaşılmıştır.

Anahtar Kelimeler

Ağıt yakma geleneği, Kadın müziği, Avşar kadınlar, Kayseri’nin ağıtçı Avşar kadınları

Kaynakça

• Altınkaynak, E. (1997). Pınarbaşı-Sarız-Tomarza Avşar Ağıtları. Doktora Tezi. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elazığ.
• Artun, E. (2006). Osmaniye’de Ağıt Söyleme Geleneği ve Osmaniye Ağıtları Çukurova Üniversitesi-Türkoloji Araştırmaları Merkezi, Makale Bilgi Sistemi, 1-29.
• Doğuş Varlı, Ö., Beşiroğlu, Ş. Ş., Gözaydın, İ. (2007). Kadın çığlıklarının müziğe dönüşümünde “ağlamalar”. İtü Dergisi, 4 (1), 23-33.
• Güven, M. (2013). Anadolu Ağıtlarının Türküleşme Süreci ve Üç Ağıt Örneği. Folklor/Edebiyat Dergisi, 19(75), 117-128.
• Köksal, H. (1996). Günümüz Âşık Ve Şairlerinde Ağıt Yakma Geleneği. Bilig-2, 234-240.
• Mustan Dönmez, B. (2008). Müziksel İletişim Biçimi Olarak ‘Anadolu Ölüm Ağıtları’ Doğaçlamaya Dayalı Müziksel İletişim Biçimi Olan ‘Anadolu Ölüm Ağıtları’nın Diğer İletişim Biçimleri İçindeki Yeri. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 32 (1), 139-148.
• Şahin, H. İ. (2012). Balıkesir Çepnilerinde Ağıt Geleneği ve Ağıtçı Kadınlar. Balikesir University The Journal of Social Sciences, 15 (28-1), 189-211.
• Şahin, H. İ. (2014). Ölüm ve Ayin İlişkisi Bağlamında Kazdağı Tahtacı Türkmenlerinin Ağıt Geleneği Üzerine Bir Değerlendirme. Akademik Kaynak, 2 (4), 39-54.
• Şemel, S. (1988). Türk Edebiyatında Ağıt, TDV İslâm Ansiklopedisi, C.1, TDV Yayınları, İstanbul.
• Tahtaişleyen, N. (2013). Anadolu Ağıt Geleneğinin Özellikleri ve Kültürel Süreklilikteki Rolü. Yüksek Lisans Tezi. Mimar Sinan Güzel Sanatlar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Müzikoloji Anabilim Dalı, İstanbul.
• TDK (Türk Dil Kurumu). (2022). Erişim adresi https://sozluk.gov.tr/
• Temiz, M. (2005) Andırın (Kahraman Maraş)'dan derlenen ağıtlar (inceleme-metin). Yüksek Lisans Tezi. Fırat Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Türk Dili ve Edebiyatı Ana Bilim Dalı, Elazığ.
• Uzunoğlu, B. (2019). Karaşar Bölgesi Alevi ve Bektaşilerinde Ölüm Üzerine Yakılan Ağıtlar. Akademik Dil ve Edebiyat Dergisi, 3 (1), 120-131.
• Yağmur, M. (1993). Avşarlar ve Avşar Düğünü Belgeseli. Yüksek lisans tezi. İstanbul Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Radio-Tv Bölümü, İstanbul.