Food Footprint In Daily Life: Opinions About The Consumption of Convenience Food / Gündelik Hayatta Gida Ayak İzi: Hazır Gıda Tüketimine Yönelik Görüşler

Year 2016, Volume: 12 Issue: 2, 403 - 426, 24.03.2016

Gökhan Güven İlker Aysel

Abstract

Bu çalışmanın amacı öğretmen adaylarının gıda ayak izine ilişkin görüşlerini belirlemek ve gıda tüketimi davranışlarını sosyolojik açıdan incelemektir. Çalışma 2014-2015 bahar yarıyılında Türkiye’deki bir devlet üniversitesinde gerçekleştirilmiştir. Çalışma grubu Fen Bilgisi Öğretmenliği programında öğrenim gören 20 öğretmen adayından oluşmaktadır. Araştırma nitel bir durum çalışmasıdır. Veriler gıda tüketimine ilişkin açık uçlu sorular ile toplanarak içerik analizi yöntemi ile değerlendirilmiştir. Araştırma sonucunda Fen Bilgisi öğretmen adaylarının gıda karbon salınımına neden olan etmenler hakkında birçok yanlış veya eksik bilgilere sahip oldukları ortaya çıkmıştır. Öğretmen adaylarının gıda tüketimine ilişkin en çok farkındalığa sahip oldukları alan özellikle hazır gıdaların çevreye verdiği zararlar konusundadır. Ancak bu çevresel farkındalığın gündelik hayattaki tüketim alışkanlıklarını etkilemediği görülmektedir. Öğretmen adayları görüşlerinde bu durumu ağırlıklı olarak ekonomik nedenlerle açıklamaktadırlar.

References

• Akıllı, H., Kemahlı, F., Okudan, K. & Polat, F. (2008). Ekolojik ayak izinin kavramsal içeriği ve akdeniz üniversitesi iktisadi ve idari bilimler fakültesi’nde bireysel ekolojik ayak izi hesaplaması. Akdeniz İ.İ.B.F. Dergisi, 15:1-25.
• Ataseven, Y. & Güneş, E. (2008). Türkiye’de işlenmiş organik tarım ürünleri üretimi ve ticaretindeki gelişmeler. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 22(2), 25-33.
• Aydoğdu, M. & Gezer, K. (2007). Çevre bilimi. Anı Yayıncılık: Ankara.
• Baykal, H. & Baykal, T. (2008). Küreselleşen dünya’da çevre sorunları. Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 5(9), 2-17.
• Bookchin, M. (1996). Ekolojk bir topluma doğru, Abdullah Yılmaz (Çev.), İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
• Bulduk, S. (2003). Gıda ve personel hijyeni. Ankara: Detay Yayıncılık.
• Collins, A., Fairchild, R. (2007). Sustainable food consumption at a sub-national level: an ecological footprint, nutritional and economic analysis. J. Environ. Policy Plann. 9, 15–30.
• Creswell, J. W. (2009). Nitel araştırma yöntemleri: beş yaklaşıma göre nitel araştırma ve araştırma deseni (3. Baskı), Mesut Bütün & S. B. Demir (Çev. Ed.), Ankara: Siyasal Kitabevi.
• Čuček, L., Klemeš, J. J. & Kravanja, Z. (2012). A review of footprint analysis tools for monitoring impacts on sustainability. Journal of Cleaner Production, 34, 9-20.
• Çakır-Sümer, G. (2014). Hava kirliği kontrolü: Türkiye’de hava kirliliğini önlemeye yönelik yasal düzenlemelerin ve örgütlenmelerin incelenmesi. Uluslararası İktisadi ve İdari İncelemeler Dergisi, 7(13), 38-56.
• Denhez, F. (2007). Küresel ısınma atlası. Özgür Adadağ (Çev.). İstanbul: NTV Yayınları.
• Dönmez, B. (2013). Hayvanlara yönelik işlenen suçlar. Journal of Yaşar University, 8(Özel), 903-926.
• Erdogan, M. Tuncer, G. (2009). Evaluation of a course: “education and awareness for sustainability”. International Journal of Environmental &Science Education, 4(2), 133-146.
• Erten, S. (2004). Çevre eğitimi ve çevre bilinci nedir, çevre eğitimi nasıl olmalıdır? Çevre ve İnsan Dergisi, 65-66.
• Ferry, L. (2000). Ekolojik yeni düzen, Turhan Ilgaz (Çev.), İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
• Garipağaoğlu, M. & Kuyrukçu, N. (2009). Çocuk sağlığı ve kafein. Çocuk Dergisi 9 (3):110-115.
• Gökmen, A. (2008). Bilgisayar destekli çevre eğitiminin öğretmen adaylarının madde döngüleri konusundaki başarılarına etkisi, (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi ) Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Graham, L. E., Graham, J. M. & Wilcox, L. W. (2004). Bitki biyolojisi. Palme Yayıncılık: Ankara.
• Güler, Ç. (1987). Su besin ve konut sağlığı, Ankara: Hatiboğlu Yayınevi.
• Gündüz, A. Y. & Kaya, M. (2007). Avrupa birliği tarım politikası ve türkiye’de organik tarımın gelişmesi üzerine olası etkisi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 6, 305-330.
• Jones, C.M., & Kammen D.M. (2011). Quantifying carbon footprint reduction opportunities for U.S. households and communities. Environmental Science and Technology, 45(9), 4088-4095.
• Jungbluth N., Tietje O. & Scholz R. (2000) Food purchases: impacts from the consumers’ point of view investigated with a modular LCA. Int J LCA 5:134–142.
• Keleş, Ö. (2007). Sürdürülebilir yaşama yönelik çevre eğitimi aracı olarak ekolojik ayak izinin uygulanması ve değerlendirilmesi, (Yayınlanmamış Doktora Tezi) Gazi Üniversitesi, Ankara.
• Keleş, Ö. (2011). Öğrenme halkası modelinin öğrencilerin ekolojik ayak izlerini azaltmasına etkisi. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(3): 1143-1160.
• Keleş, Ö. & Aydoğdu, M. (2010). Pre-service science teachers’ views of the ecological footprint: The starting-points of sustainable living. Asia-Pacific Forum on Science Learning and Teaching. 11(2).
• Kenny, T., & Gray, N.F. (2009). Comparative performance of six carbon footprint models for use in Ireland. Environmental Impact Assessment Review, 29 (1), 1-6.
• Kitzes, J., Galli, A., Rizk, S.M., Reed, A., & Wackernagel, M. (2008). Guidebook to the national footprint accounts: 2008. Oakland: Global Footprint Network.
• Liu, M., Zhang, D., Min, Q., Gaodi, X. & Su, N. (2014). The calculation of productivity factor for ecological footprints in China: A methodological note. Ecological Indicators 38, 124– 129.
• Li, X., Tian, M., Wang, H., Wang, H. & Yu, J. (2014). Development of an ecological security evaluation methodbased on the ecological footprint and applicationto a typical steppe region in China. Ecological Indicators 39, 153– 159.
• Lynas, M. (2009). Karbon ayak iziniz. Neşet Kutluğ (Çev.). İstanbul: Açık Radyo Kitapları.
• Miller M. (1985). Danger additives at work, London Food Commission, London.
• Patton, M. Q. (2014), Nitel araştırma ve değerlendirme yöntemleri, Mesut Bütün & S. B. Demir (Çev. Ed.), Ankara: Pegem Akademi
• Pıçak, B. Bilen, A. (2009). Artan süpermarket rekabeti karşısında bakkalların ekonomik ve hukuki durumları. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 1(2), 25-37.
• Ponting, C. (2000). Dünyanın yeşil tarihi: çevre ve uygarlıkların çöküşü, Ayşe Başçı-Sander (Çev.), Sabancı Üniversitesi Yayınları, İstanbul.
• Röös, E., Sundberg, C., & Hansson, P. (2011). Uncertainties in the carbon footprint of refined wheat products: a case study on Swedish Pasta. InternationalJournal Life Cycle Assess, 16 (2), 338–350.
• Ryu, H.C., & Brody D.S. (2006). Examining the impacts of a graduate course on sustainable development using ecological footprint analysis. InternationalJournal of Sustainability in Higher Education, 7 (2), 158 – 175.
• Sarıkaya, S. (2007). Organik ürün tüketimini etkileyen faktörler ve tutumlar üzerine bir saha çalışması. Kocaeli Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 14 (2), 110-125.
• Wiedmann, T., ve Minx, J. (2008). A definition of 'carbon footprint’. Hauppauge NY: Nova Science Publishers.
• WWF. (2012). Türkiye’nin ekolojik ayak izi raporu, http://awsassets.wwftr.panda.org.
• Yıldırım, A. ve Şimşek. H. (2011). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri (8. Baskı). Ankara: Seçkin Yayıncılık.