TEDBİRSİZ DAVRANMA EĞİLİMİ ÖLÇEĞİNİ GELİŞTİRME ÇALIŞMASI

Year 2009, Volume: 5 Issue: 2, 170 - 179, 14.01.2013

Ayşe Aypay

Abstract

Tedbirsiz Davranma Eğilimi Ölçeği (TDEÖ), yetişkinlerin tedbirsiz davranma eğilimlerini ölçmek amacıyla 

geliştirilmiştir. Ölçekte 4'ü kısa öykü ve 11'i resim olmak üzere 15 madde yer almaktadır. TDEÖ'den 

alınabilecek en düşük puan 15, en yüksek puan 45'tir. Ölçekten alınan yüksek puan tedbirsiz davranma eğiliminin 

yüksek olduğu anlamına gelmektedir. Ölçek 2005-2006 öğretim yılının güz ve bahar dönemlerinde Ankara 

Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi 4. sınıf öğrencilerinin, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri  Enstitüsü 

Lisansüstü program öğrencilerinin, ÇOMÜ Eğitim Fakültesi 4. sınıf öğrencilerinin ve ÇOMÜ Sosyal Bilimler 

Enstitüsü Lisansüstü program öğrencilerinin oluşturduğu toplam 504 kişiye uygulanmıştır. Ölçek bütünü  için 

hesaplanan alfa iç tutarlılık katsayısı .76 olarak;  test-tekrar test güvenirliği (r= 0.763,  p<.01) olarak bulunmuştur 

(N=104). Faktör analizi sonuçları, öz değeri 1'in üstünde olan beş faktör olduğunu göstermektedir. Faktör yükleri 

.46-.85 arasında değişmektedir. Tüm faktörler toplam varyansın %59'unu açıklamaktadır. TDEÖ'nün yordama 

geçerliği için kullanılan Maudsley Obsessif-Kompulsif Soru Listesi puanları arasındaki korelasyon, r = -.15 

(p<.05); benzer ölçekler geçerliği için kullanılan   Ergenlerde Risk Alma Ölçeği puanları arasındaki korelasyon, 

r= .427  (p<.01) ve Mizaç ve Karakter Envanteri'nin Zarardan Kaçınma boyutunun “Belirsizlik Korkusu” alt 

boyutundan  elde edilen puanlar arasındaki korelasyon,  r= -.301 (p<.05) olarak hesaplanmıştır. Faktör Analizi 

sonucunda ortaya çıkan beş alt boyut için hesaplanan Alfa iç tutarlılık katsayılarının  .55 ile .65 arasında olduğu 

belirlenmiştir. 15 maddenin toplamı için elde edilen Alfa katsayısı daha yüksek (.76) olduğundan ölçek

puanlarının toplam puan üzerinden analiz edilmesi uygun bulunmuştur.  

Anahtar Kelimeler: Tedbirsiz Davranma Eğilimi Ölçeği (TDEÖ)

Keywords

Tedbirsiz Davranma Eğilimi Ölçeği (TDEÖ)

References

• Anderson, C.J. (2003). The psychology of doing nothing: forms of decision avoidance result from reason and emotion. Psychological Bulletin, 129 (1), 139-167.
• Aslan, A., Temiz, M., Yiğit, Y., Can, R., Canbolant, E. & Yiğit, F. (2007). Hemşirelik yüksek okulu öğrencilerinin meme kanseri hakkında bilgi, tutum ve davranışları. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (3), 193-198.
• Aypay, A. (2007). Yetişkinlerin tedbirsiz davranmasını belirleyen etkenlerin incelenmesi. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi, Ankara.
• Bränström, R., Kristjansson, S. & Ullén, H. (2005). Health-related behaviours: risk perception, optimistic bias, and readiness to change sun related behaviour. European Journal of Public Health, 16 (5), 492–497.
• Erol, N. & Savaşır, I. (1988). Maudsley obsessif-kompulsif soru listesi. XXIV. Ulusal Psikiyatri ve Nörolojik Bilimler Kongresi GATA, Ankara.
• Esen, B.K. (2002). Ergenlerde risk alma ölçeği’nin geliştirilmesi: geçerlik ve güvenirlik Üniversitesi, Ankara. Yayınlanmamış Doktora Tezi, Ankara
• Köse, S. (2003). A psychobiological model of temperament and character: TCI. Yeni Symposium, 41. 86-97.
• Köse, S., Sayar, K., Ak, İ., Aydın, N., Kalelioğlu, Ü., Kırkpınar, İ., Reeves, R.A., Przybeck, T.R. & Cloninger, C.R. (2004). Mizaç ve karakter envanteri (türkçe TCI): geçerlik, güvenirliği ve faktör yapısı. Klinik Psikofarmakoloji Bülteni, 14 (3), 107-131.
• Ozakinci, G. & Weinman, J.A. (2006). Determinants of condom use intentions and behavior among Turkish youth: a theoretically based investigation. HIV/AIDS Prevention in Children & Youth, 7 (1), 73-95.
• Topuzoğlu, A., Hıdıroğlu, S., Ay, P., Önsüz, F. & İkiışık, H. (2007). Tüketicilerin gıda ürünleri ile ilgili bilgi düzeyleri ve sağlık risklerine karşı tutumları. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekimlik Bülteni, 6 (4), 253-258.
• Weinstein, N.D., Marcus, S.E. & Moser, R.P. (2005). Smokers’ Unrealistic optimism about their risk. Tobacco Control, 14 (1), 55-59.
• Yılmaz, V. & Çelik, H.E. (2004). A model for risky driving attitudes in Turkey. Social Behavior and Personality, 32 (8), 791-795.