Research Article
BibTex RIS Cite

An Analysis of Aytül Akal’s Fairy Tale Characters in Terms of the Fundamental Principles of Children’s Literature

Year 2025, Volume: 21 Issue: 2, 1 - 29
https://doi.org/10.17244/eku.1770159

Abstract

This study aims to examine whether the characters in five fairy tale books, randomly selected from the works of Aytül Akal, who has contributed to the field of children’s literature for over thirty years, were constructed in accordance with the fundamental principles of children’s literature. The research was conducted using document analysis, one of the qualitative research methods, and the data obtained were analyzed through descriptive analysis. The findings revealed that the characters in the examined works were not assigned specific names, that the narratives were generally constructed around a limited number of characters, and that protagonists were designed as open–dynamic, whereas secondary characters were portrayed as closed–static. It was also determined that dynamic characters underwent convincing and positive changes in line with the events they experienced, and that personified animate and inanimate entities were frequently employed. In addition, more than one method of character development was identified; characters played an active role in transmitting positive universal values; and child or juvenile characters were preferred more often than adult ones. However, it was also observed that information regarding the developmental level of most characters was not provided; all protagonists were selected from among child or juvenile characters; the majority of characters had no specified gender; and among those whose gender was explicitly stated, only one reinforced stereotypical gender roles. Overall, the results indicated that the characters in Çikolata Çocuk, Geceyi Unutan Fil, Uyumak İstemeyen Zürafa, and Üç Sihirli Öpücük were fully consistent with the fundamental principles of children’s literature, whereas those in Dağınık Çocuk diverged from these principles in certain respects.

References

  • Abbashanlı-Aliyeva, T., & Kuliyeva, S. Ç. (2012). A. Akal, M. Kaplan ve G. Cengiz’in eserlerinde üç farklı ana karakterinin incelenmesi. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 217-226). Uçanbalık.
  • Abdurashid O’g’li, I. U. (2025). The study of moral values in “The Jungle Book” by Rudyard Kipling. Innovation in the Modern Education System, 6(52), 369-374.
  • Akal, A. (2019). Çikolata çocuk. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2020). Dağınık çocuk. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2021a). Geceyi unutan fil. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2021b). Uyumak istemeyen zürafa. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2023). Üç sihirli öpücük. Uçanbalık.
  • Akdağ, E. (2014). Nur İçözü’nün öykülerinde animizm (canlıcılık). VI. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Nur İçözü Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 286-291). Altın Kitaplar.
  • Akgül, M. (2024). Özgür Balpınar’ın çocuk edebiyatı yapıtlarının çocuk edebiyatının temel ögeleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi, Düzce.
  • Akıncı, B. (2019). Değerler eğitimi açısından Aytül Akal’ın çocuk romanlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
  • Akyüz, M. (2014). Muzaffer İzgü’nün çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Akyüz, M. (2018). Çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından Muzaffer İzgü’nün çocuk romanlarındaki karakterler. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 1(15), 305-318.
  • Alamdar, S. G. (2019). Roald Dahl’ın Charlie’nin Çikolata Fabrikası adlı yapıtındaki çocuk karakterlerin incelenmesi. Türkçe Eğitimi ve Çocuk Edebiyatı Kurultayı Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 532-539). Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Alamdar, S. G. (2021). Türk ve batı çocuk edebiyatı yapıtlarının karakter çerçevesi bağlamında incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Alkan, E. (2022). Çocuk edebiyatının temel ögeleri açısından Gakgukların Maceraları. Uluslararası Melike Günyüz Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 173-188). Akademi Ajans Matbaa.
  • Almerico, G. M. (2014). Building character through literacy with children’s literature. Research in Higher Education Journal, 26, 1-13.
  • Alp, D., & Kardaş, C. (2016). Çocuk edebiyatı ve medya. Eğiten Kitap.
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
  • Amoss, B., & Suben, E. (1999). The children’s writer’s reference. Writer’s Digest Books.
  • Arıkan, Y., & İnce Samur, A. Ö. (2020). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel öğeleri bakımından incelenmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 3(2), 181-202. https://doi.org/10.47935/ceded.802709.
  • Arslan, A., & Zencir Sırdaş, T. (2025). Modern bir masal, Cahit Zarifoğlu’nun Serçekuş kitabı incelemesi. International Social Sciences Studies Journal, 11(1), 144-155. https://doi.org/10.5281/zenodo.147%2042075. Aslan, M. S. (2023). Aytül Akal’ın yapıtlarının çocuk yazınının temel ilkeleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • Aydın, İ., & Uzun, M. (2020). Çocuk kitaplarının taşıması gereken özellikler: Cemil Kavukçu’nun Bir Öykü Yazalım Mı? ve Masal Anlatma Oyunu adlı eserlerine eleştirel bir bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö7, 315-340. https://doi.org/10.29000/rumelide.808713.
  • Baki, Y., & Yıldırım, N. (2024). Çocuk yazınında karakter türleri ve karakter geliştirme yolları: Zaman Zaman İçinde Anadolu Masalları örneği. Karadeniz 17th International Conference on Social Sciences Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 291-306). Academy Global Publishing House.
  • Baş, B., & Ucuzsatar, N. (2020). Okul öncesi çocuk kitaplarındaki hayvan karakterlerin geliştirilme yolları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 336-353.
  • Başağan, E. (2015, 1 Haziran). Kahramanı çocuk olmayan çocuk kitabı olur mu? TEMPO Kitap, 18-22. 9 Mayıs 2025 tarihinde https://behicak.com/tr/tempo-kitap-2015-eren-basagan/ adresinden erişildi.
  • Başar, S. (2021). Çocuk edebiyatı ve çocuk eğitimi çerçevesinde Şermin Yaşar’ın eserlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi, Siirt.
  • Bayraktar, A. (2021). Value of children’s literature and students’ opinions regarding their favourite books. International Journal of Progressive Education, 17(4), 341-357. https://doi.org/10.29329/ijpe.2021.366.21.
  • Bayram, B. (2021). Çocuk yazınında karakter geliştirme bağlamında Aytül Akal’ın masal kitapları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 1-14. https://doi.org/10.29000/rumelide.948283.
  • Berry, T., & Wilkins, J. (2017). The gendered portrayal of inanimate characters in children’s books. Journal of Children’s Literature, 43(2), 4-15.
  • Bilgin, H. (2011). 5-6 yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Bullard, L. (2014). Get started in writing for children. John Murray Learning.
  • Bulut, S. (2018). Okulöncesi dönem öğretmenlerinin çocuk edebiyatı yapıtlarını seçme ölçütü olarak yazınsal karakterlere yükledikleri anlam. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 714-729. https://doi.org/10.16916/aded.426748.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
  • Cohen, J. (2001). Defining identification: A theoretical look at the identification of audiences with media characters. Mass Communication and Society, 4(3), 245-264. https://doi.org/10.1207/S15327825MCS0403_01.
  • Crook, M. (2016). Writing for children and young adults. Self-Counsel Press.
  • Çakır, H. (2002). Öykü sanatı. Çizgi Kitabevi.
  • Çelik, B. (2022). Türk masallarının okul öncesi çocuklarına uygunluğunun incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
  • Çetinkaya, M., & Çetinkaya Edizer, Z. (2022). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabındaki öykü karakterlerinin çözümlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 1178-1196. https://doi.org/10.53444/deubefd.1131702. Çiçek, M., & Aksoy, S. (2016). İsmet Bertan, Sevim Ak ve Görkem Yeltan’ın çocuk romanlarındaki başkahramanların çözümlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 113-131. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.244.
  • Çinpolat, E. (2018). Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerdeki kişilerin karakter özellikleri üzerine bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1016-1040. https://doi.org/10.16916/aded.448580.
  • Çolakça, C. (2019). Gülsevin Kıral’ın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkelerine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
  • Çotuksöken, Y. (1992). Dil ve edebiyat terimleri sözlüğü. Cem.
  • Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Çocuk edebiyatı kitaplarındaki yetişkin ve çocuk karakterlerin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 14(4), 4768-4780.
  • Doğan, S. (2019). Çocuklar için edebiyat eğitiminde çocuk psikolojisi. E. Akın (Ed.). Çocuklar için edebiyat eğitimi içinde (ss. 199-206). Anı.
  • Dumanlı, E., & Esen, Y. (2022). Çocuk kitaplarında toplumsal cinsiyet bağlamı: Araştırma gündeminin değişkenleri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 20(79), 118-148.
  • Ergün, A. (2024). Dünya çocuk edebiyatı seçkilerindeki çocuk karakterlerin benlik yapısına ve karakter geliştirme yollarına göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
  • Erol, F. Z., Balcı Elhakan, G., & Burulday, V. (2021). 3-6 yaş dönemindeki resimli çocuk kitaplarının iç ve dış yapı özelliklerinin incelenmesi. Akademik MATBUAT, 5(1), 115-130.
  • Gençer, G. (2021). “Küçük Kara Balık” ve “Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın” çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ögeleri açısından incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(Özel Sayı 1), 1-13.
  • Giovani, W., Marbun, R., & Rosnija, E. (2014). The moral values in the children’s book entitled “Charlie and the Chocolate Factory” by Roald Dahl. Jurnal Pendidikan dan Pembelajaran Khatulistiwa, 3(6), 1-20. https://doi.org/10.26418/jppk.v3i6.6131.
  • Gökaslan Zor, E. R. (2015). Çok okunan Türk ve dünya çocuk klasiklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Gökçe, O., Afacan, H. H., & Çukurçayır, M. A. (1994). Türk Gençliğinin sosyal ve ahlaki değerleri. Ata Dergisi, 6, 131-139.
  • Gönen, M. (2017). Çocuk edebiyatı yazarı ve çizeri olarak Feridun Oral’ın çocuk edebiyatımızdaki yeri ve eğitsel değerler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
  • Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z., & Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. https://doi.org/10.16986/HUJE.2015014224.
  • Gündüz Şentürk, S. (2015). Okul öncesi dönem çocukları için basılan resimli öykü kitaplarının toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılar yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Güneş, T. (2020). Sevim Ak’ın öykülerinde yer alan çocuk karakterlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi, Ordu.
  • Hearn, L. (2020). Okuma üzerine -edebiyat dersleri-. (Çev: F. Çakkalkurt). Çınar.
  • Helimoğlu Yavuz, M. (1997). Masallar ve eğitimsel işlevleri. Ürün.
  • Horning, K. T. (2010). From cover to cover: Evaluating and reviewing children’s books. HarperCollins.
  • Işık, M., & Aktaş, E. (2017). Karakter eğitimi açısından Mevlâna İdris Zengin’in hikâye ve masallarında eğitsel iletiler. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(4), 687-701. https://doi.org/10.18298/ijlet.2286.
  • İncesu, K. (2019, 7 Kasım). Yazar Aytül Akal: Sezgilerimin peşinden gittim. 16 Temmuz 2025 tarihinde https://www.birgun.net/haber/yazar-aytul-akal-sezgilerimin-pesinden-gittim-275494/ adresinden erişildi.
  • Jordan, L. (2010). How to write for children and get published. Piatkus.
  • Kapkıner, E. (2019). Sevim Ak’ın çocuk kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
  • Kara, Ş. (2012). Külkedisi’ni yeniden yazma örneği Sinderella Olmak İsteyen Çocuk’ta kişilerin işlevleri. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 269-277). Uçanbalık.
  • Karagül, S. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öykü metinlerindeki karakter geliştirme yollarının incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 6(2), 293-303.
  • Karagül, S., & İnce Samur, A. Ö. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerdeki kişilerin karakter özelliklerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 336-352. https://doi.org/10.16916/aded.292946.
  • Karakoç Öztürk, B. (2020). Yazınsal metinlerde yer alan karakter geliştirme yolları: Ortaokul Türkçe ders kitapları örneği. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(Eğitim ve Toplum Özel Sayısı), 6362-6391. https://doi.org/10.26466/opus.690174.
  • Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında “karakter” kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-80.
  • Karatay, H. (2018). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı içinde (ss. 79-128). Grafiker.
  • Karayel, Ö. F. (2018). Çetin Öner’in çocuk romanlarında kullanılan karakter geliştirme yöntemleri üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
  • Kaya, A. İ., & Çelebi, V. (2018). Aytül Akal’ın çocuk romanlarındaki değer aktarımları üzerine bir inceleme. Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 374-388. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4469.
  • Kırıtoğlu Özdil, S. (2021). Christine Nöstlinger ile Miyase Sertbarut’un çocuk romanlarının karakter çerçeveleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • King, K. (2013). Get writing children’s fiction: Ideas, tips and exercises for writers of children’s fiction. How To Books.
  • Küçükler Kuşçu, N. (2022). Ahmet Büke’nin Kırlangıç Zamanı adlı yapıtında çocuk edebiyatının temel ögeleri. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 27, 217-228. http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut478.
  • Lukens, R. J. (1999). A critical handbook of children’s literature. Longman.
  • Lukens, R. J., Smith, J. J., & Coffel, C. M. (2021). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. (Çev: C. Pamay). Erdem.
  • Mardi, H. Ö. (2006). Çocuk kitapları resimlemede karakter yaratma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Mocan, A. (2012). Aytül Akal’ın öykü kitaplarında yer alan değerler. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 287-296). Uçanbalık.
  • Morner, K., & Rausch, R. (1991). NTC’s dictionary of literary terms. NTC Publishing Group.
  • Nas, R. (2002). Örneklerle çocuk edebiyatı. Ezgi.
  • Nikolajeva, M. (2002). The rhetoric of character in children’s literature. Scarecrow Press.
  • Oğuz Rollas, B. (2017). 0-6 yaş resimli çocuk hikaye kitaplarında toplumsal cinsiyet inşası (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yaşar Üniversitesi, İzmir.
  • Oğuzkan, A. F. (2021). Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle çocuk edebiyatı (11 baskı). Anı.
  • Özbaşı, S. (2020a). Karakter eğitimi açısından Vladimir Tumanov’un romanlarındaki çocuk karakterlerin değerlendirilmesi. Asya Studies, 12, 11-20. https://doi.org/10.31455/asya.731097.
  • Özbaşı, S. (2020b). Türk çocuk edebiyatında Sevim Ak romanları ve toplumsal cinsiyet algısı (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Özdemir, M., & Arslan, Ö. M. (2023). Gülten Dayıoğlu’nun “Fadiş” romanının çocuk edebiyatı ilkeleri açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 37, 147-176. https://doi.org/10.29000/rumelide.1406046.
  • Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Pegem.
  • Özmen, G. (2010). Gülten Dayıoğlu’nun çocuk ve gençlik yapıtlarında karakter incelemeleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Sami, A. (2024). Anıl Basılı’nın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ögelerine ve Türkçe dersi öğretim programındaki temalara göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Senek, S. (2018). Aytül Akal’ın masallarının değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
  • Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. Tudem.
  • Sever, S. (2021). Çocuk ve edebiyat. Tudem.
  • Sudançıkmaz Şimşek, E. (2025). Karakter eğitimine katkısı açısından Feridun Oral’ın çocuk kitaplarında eğitsel iletiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
  • Şahin, D., & Özaydınlı, F. B. (2023). TÜBİTAK resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 255-285. https://doi.org/10.19171/uefad.1171382.
  • Şahiner Kodal, D. (2024). Lodos Yolcuları ve Abartma Tozu yapıtlarını karakterler ekseninde anlatıbilimsel açıdan birlikte okumak. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 54-65.
  • Şener, C. (2018). Ödüllü çocuk kitaplarındaki başkahramanların yaşadıkları çatışmaları çözme yöntemlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
  • Tal-Or, N., & Cohen, J. (2010). Understanding audience involvement: Conceptualizing and manipulating identification and transportation. Poetics, 38(4), 402-418. https://doi.org/10.1016/J.POETIC.2010.05.004.
  • Tamince, N. (2025). Mevlâna İdris Zengin’in anlatılarındaki karakterlerin rol-model olma açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • Tekdemir Dökeroğlu, Ö. (2019). Bir sanat biçimi olarak antropomorfizm. Sosyal Bilimler Dergisi, 38, 214-241. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.5058.
  • Tekşan, K., Set, G., & Çinpolat, E. (2019). Çocuk kitapları ve idealist kahramanlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 241-261.
  • Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk edebiyatı giriş. Eğitim.
  • Ural, S. (2013). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanımı. M. Gönen (Ed.). Çocuk edebiyatı içinde (ss. 33-56). Eğiten Kitap.
  • Varışoğlu, B., & Tuzcuoğlu Aksin, Ş. H. (2019). Andrew Clements’in Bunun Adı Findel adlı çocuk edebiyatı eserinin çocuğa görelik açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 16, 639-656. https://doi.org/10.29000/rumelide.619651.
  • Wyndham, L. (1988). Writing for children & teenagers. Writer’s Digest Books.
  • Yakar, Y. M., & Yılmaz, H. D. (2019). Çocuk kitaplarında yaşlı karakterler. Zeitschrift für die Welt der Türken, 11(1), 165-183.
  • Yakar, Y. M., & Yılmaz, O. (2021). Sorularla çocuk edebiyatı. Ö. T. Kara (Ed.). Sorularla Türkçe eğitimi içinde (ss. 495-528). Asos.
  • Yalçın, A., & Aytaş, G. (2002). Çocuk edebiyatı. Akçağ.
  • Yazıcı, N., & Gociaoğlu, B. (2022). Çocuk öykülerinde hayvan karakterler ve insanbiçimci (antropomorfist) görünümler üzerine kuramsal bir bakış. Hece, 311, 110-115.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yıldırım, E. (2019). Çocuk ve gençlik edebiyatı klasiklerinin yazınsal kurgu açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Yılmaz, O. (2016). Çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.). Okul öncesinde çocuk edebiyatı ve medya el kitabı içinde (ss. 61-108). Grafiker.
  • Yılmaz, O. (2020). Türkçe eğitiminde çocuk edebiyatı. A. Z. Güven (Ed.). Türkçe eğitimine genel bir bakış içinde (ss. 343-358). Pegem.
  • Yurttaş, H. (1995). Çocuk ve kitap. Varlık Aylık Edebiyat ve Sanat Dergisi, 63(1058), 2-6.
  • Yüce, B., & Hamzadayı, E. (2024). Cemil Kavukçu’nun yapıtlarının çocuk yazınının temel ögeleri açısından değerlendirilmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 7(2), 134-160. https://doi.org/10.47935/ceded.1501663.
  • Zivtci, F. (2006). Çocuk kitaplarında kahramanın yeri ve önemi. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri) Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 245-248). Ankara Üniversitesi Basımevi.

Aytül Akal’ın Masal Karakterlerinin Çocuk Edebiyatının Temel İlkeleri Açısından İncelenmesi

Year 2025, Volume: 21 Issue: 2, 1 - 29
https://doi.org/10.17244/eku.1770159

Abstract

Bu araştırma; otuz yılı aşkın süredir çocuk edebiyatı alanında eserler veren Aytül Akal’ın rastlantısal yolla seçilen beş masal kitabındaki karakterlerin, çocuk edebiyatının temel ilkelerine uygun olarak kurgulanıp kurgulanmadığını belirlemek amacıyla gerçekleştirilmiştir. Çalışma nitel araştırma yöntemlerinden doküman incelemesiyle yürütülmüş, elde edilen veriler betimsel analizle çözümlenmiştir. İncelenen eserlerde karakterlere özel adların verilmediği, anlatının genellikle sınırlı sayıda karakter üzerinden kurgulandığı ve başkişilerin açık-devingen, yan kişilerin ise kapalı-durağan özellikler taşıyacak şekilde oluşturulduğu tespit edilmiştir. Devingen karakterlerin yaşanan olaylar doğrultusunda inandırıcı ve olumlu yönde bir değişim geçirdikleri; kişileştirilmiş canlı ve cansız varlıklara yaygın biçimde yer verildiği görülmüştür. Ayrıca, birden fazla karakter geliştirme yolundan yararlanıldığı; karakterlerin olumlu evrensel değerlerin aktarımında etkin rol üstlendikleri; çocuk ve yavru karakterlerin yetişkinlere kıyasla daha çok tercih edildiği belirlenmiştir. Bununla birlikte, çoğu karakterin gelişim düzeyine ilişkin bilgiye yer verilmediği; tüm başkişilerin çocuk veya yavru karakterlerden seçildiği; karakterlerin büyük çoğunluğunun cinsiyetinin belirtilmediği, cinsiyeti açıkça ifade edilen karakterlerden yalnızca birinin kalıplaşmış toplumsal cinsiyet rollerini desteklediği saptanmıştır. Elde edilen bulgular bir bütün olarak değerlendirildiğinde Çikolata Çocuk, Geceyi Unutan Fil, Uyumak İstemeyen Zürafa ve Üç Sihirli Öpücük adlı masallardaki karakterlerin çocuk edebiyatının temel ilkeleriyle tamamen örtüştüğü; buna karşılık Dağınık Çocuk’ta yer alan karakterlerin ise bazı açılardan bu ilkelerle çeliştiği sonucuna ulaşılmıştır.

Ethical Statement

Bu makalenin hazırlanması sürecinde ulusal ve uluslararası yayın etiği ilkelerine riayet edilmiştir.

References

  • Abbashanlı-Aliyeva, T., & Kuliyeva, S. Ç. (2012). A. Akal, M. Kaplan ve G. Cengiz’in eserlerinde üç farklı ana karakterinin incelenmesi. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 217-226). Uçanbalık.
  • Abdurashid O’g’li, I. U. (2025). The study of moral values in “The Jungle Book” by Rudyard Kipling. Innovation in the Modern Education System, 6(52), 369-374.
  • Akal, A. (2019). Çikolata çocuk. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2020). Dağınık çocuk. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2021a). Geceyi unutan fil. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2021b). Uyumak istemeyen zürafa. Uçanbalık.
  • Akal, A. (2023). Üç sihirli öpücük. Uçanbalık.
  • Akdağ, E. (2014). Nur İçözü’nün öykülerinde animizm (canlıcılık). VI. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Nur İçözü Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 286-291). Altın Kitaplar.
  • Akgül, M. (2024). Özgür Balpınar’ın çocuk edebiyatı yapıtlarının çocuk edebiyatının temel ögeleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Düzce Üniversitesi, Düzce.
  • Akıncı, B. (2019). Değerler eğitimi açısından Aytül Akal’ın çocuk romanlarının incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
  • Akyüz, M. (2014). Muzaffer İzgü’nün çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Akyüz, M. (2018). Çocuk edebiyatının temel ilkeleri açısından Muzaffer İzgü’nün çocuk romanlarındaki karakterler. TÜRÜK Uluslararası Dil, Edebiyat ve Halkbilimi Araştırmaları Dergisi, 1(15), 305-318.
  • Alamdar, S. G. (2019). Roald Dahl’ın Charlie’nin Çikolata Fabrikası adlı yapıtındaki çocuk karakterlerin incelenmesi. Türkçe Eğitimi ve Çocuk Edebiyatı Kurultayı Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 532-539). Ankara Üniversitesi Basımevi.
  • Alamdar, S. G. (2021). Türk ve batı çocuk edebiyatı yapıtlarının karakter çerçevesi bağlamında incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Alkan, E. (2022). Çocuk edebiyatının temel ögeleri açısından Gakgukların Maceraları. Uluslararası Melike Günyüz Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 173-188). Akademi Ajans Matbaa.
  • Almerico, G. M. (2014). Building character through literacy with children’s literature. Research in Higher Education Journal, 26, 1-13.
  • Alp, D., & Kardaş, C. (2016). Çocuk edebiyatı ve medya. Eğiten Kitap.
  • Altunışık, R., Coşkun, R., Bayraktaroğlu, S., & Yıldırım, E. (2007). Sosyal bilimlerde araştırma yöntemleri: SPSS uygulamalı. Sakarya Yayıncılık.
  • Amoss, B., & Suben, E. (1999). The children’s writer’s reference. Writer’s Digest Books.
  • Arıkan, Y., & İnce Samur, A. Ö. (2020). Behiç Ak’ın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel öğeleri bakımından incelenmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 3(2), 181-202. https://doi.org/10.47935/ceded.802709.
  • Arslan, A., & Zencir Sırdaş, T. (2025). Modern bir masal, Cahit Zarifoğlu’nun Serçekuş kitabı incelemesi. International Social Sciences Studies Journal, 11(1), 144-155. https://doi.org/10.5281/zenodo.147%2042075. Aslan, M. S. (2023). Aytül Akal’ın yapıtlarının çocuk yazınının temel ilkeleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • Aydın, İ., & Uzun, M. (2020). Çocuk kitaplarının taşıması gereken özellikler: Cemil Kavukçu’nun Bir Öykü Yazalım Mı? ve Masal Anlatma Oyunu adlı eserlerine eleştirel bir bakış. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, Ö7, 315-340. https://doi.org/10.29000/rumelide.808713.
  • Baki, Y., & Yıldırım, N. (2024). Çocuk yazınında karakter türleri ve karakter geliştirme yolları: Zaman Zaman İçinde Anadolu Masalları örneği. Karadeniz 17th International Conference on Social Sciences Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 291-306). Academy Global Publishing House.
  • Baş, B., & Ucuzsatar, N. (2020). Okul öncesi çocuk kitaplarındaki hayvan karakterlerin geliştirilme yolları açısından incelenmesi. Uluslararası Türkçe Edebiyat Kültür Eğitim Dergisi, 9(1), 336-353.
  • Başağan, E. (2015, 1 Haziran). Kahramanı çocuk olmayan çocuk kitabı olur mu? TEMPO Kitap, 18-22. 9 Mayıs 2025 tarihinde https://behicak.com/tr/tempo-kitap-2015-eren-basagan/ adresinden erişildi.
  • Başar, S. (2021). Çocuk edebiyatı ve çocuk eğitimi çerçevesinde Şermin Yaşar’ın eserlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Siirt Üniversitesi, Siirt.
  • Bayraktar, A. (2021). Value of children’s literature and students’ opinions regarding their favourite books. International Journal of Progressive Education, 17(4), 341-357. https://doi.org/10.29329/ijpe.2021.366.21.
  • Bayram, B. (2021). Çocuk yazınında karakter geliştirme bağlamında Aytül Akal’ın masal kitapları. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 23, 1-14. https://doi.org/10.29000/rumelide.948283.
  • Berry, T., & Wilkins, J. (2017). The gendered portrayal of inanimate characters in children’s books. Journal of Children’s Literature, 43(2), 4-15.
  • Bilgin, H. (2011). 5-6 yaş çocuklarına yönelik 1990-2010 yılları arasında basılan resimli kitapların çocuğa görelik kavramına göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Marmara Üniversitesi, İstanbul.
  • Bullard, L. (2014). Get started in writing for children. John Murray Learning.
  • Bulut, S. (2018). Okulöncesi dönem öğretmenlerinin çocuk edebiyatı yapıtlarını seçme ölçütü olarak yazınsal karakterlere yükledikleri anlam. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(3), 714-729. https://doi.org/10.16916/aded.426748.
  • Büyüköztürk, Ş., Kılıç Çakmak, E., Akgün, Ö. E., Karadeniz, Ş., & Demirel, F. (2017). Bilimsel araştırma yöntemleri. Pegem.
  • Cohen, J. (2001). Defining identification: A theoretical look at the identification of audiences with media characters. Mass Communication and Society, 4(3), 245-264. https://doi.org/10.1207/S15327825MCS0403_01.
  • Crook, M. (2016). Writing for children and young adults. Self-Counsel Press.
  • Çakır, H. (2002). Öykü sanatı. Çizgi Kitabevi.
  • Çelik, B. (2022). Türk masallarının okul öncesi çocuklarına uygunluğunun incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Balıkesir Üniversitesi, Balıkesir.
  • Çetinkaya, M., & Çetinkaya Edizer, Z. (2022). Beşinci sınıf Türkçe ders kitabındaki öykü karakterlerinin çözümlenmesi. Dokuz Eylül Üniversitesi Buca Eğitim Fakültesi Dergisi, 54, 1178-1196. https://doi.org/10.53444/deubefd.1131702. Çiçek, M., & Aksoy, S. (2016). İsmet Bertan, Sevim Ak ve Görkem Yeltan’ın çocuk romanlarındaki başkahramanların çözümlenmesi. Sosyal Bilimler Dergisi, 7, 113-131. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.244.
  • Çinpolat, E. (2018). Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerdeki kişilerin karakter özellikleri üzerine bir inceleme. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 6(4), 1016-1040. https://doi.org/10.16916/aded.448580.
  • Çolakça, C. (2019). Gülsevin Kıral’ın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ilkelerine göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). İnönü Üniversitesi, Malatya.
  • Çotuksöken, Y. (1992). Dil ve edebiyat terimleri sözlüğü. Cem.
  • Doğan Güldenoğlu, B. N. (2017). Çocuk edebiyatı kitaplarındaki yetişkin ve çocuk karakterlerin incelenmesi. International Journal of Human Sciences, 14(4), 4768-4780.
  • Doğan, S. (2019). Çocuklar için edebiyat eğitiminde çocuk psikolojisi. E. Akın (Ed.). Çocuklar için edebiyat eğitimi içinde (ss. 199-206). Anı.
  • Dumanlı, E., & Esen, Y. (2022). Çocuk kitaplarında toplumsal cinsiyet bağlamı: Araştırma gündeminin değişkenleri. Eğitim Bilim Toplum Dergisi, 20(79), 118-148.
  • Ergün, A. (2024). Dünya çocuk edebiyatı seçkilerindeki çocuk karakterlerin benlik yapısına ve karakter geliştirme yollarına göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, Karaman.
  • Erol, F. Z., Balcı Elhakan, G., & Burulday, V. (2021). 3-6 yaş dönemindeki resimli çocuk kitaplarının iç ve dış yapı özelliklerinin incelenmesi. Akademik MATBUAT, 5(1), 115-130.
  • Gençer, G. (2021). “Küçük Kara Balık” ve “Bilenler Bilmeyenlere Anlatsın” çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ögeleri açısından incelenmesi. Uluslararası Karamanoğlu Mehmetbey Eğitim Araştırmaları Dergisi, 3(Özel Sayı 1), 1-13.
  • Giovani, W., Marbun, R., & Rosnija, E. (2014). The moral values in the children’s book entitled “Charlie and the Chocolate Factory” by Roald Dahl. Jurnal Pendidikan dan Pembelajaran Khatulistiwa, 3(6), 1-20. https://doi.org/10.26418/jppk.v3i6.6131.
  • Gökaslan Zor, E. R. (2015). Çok okunan Türk ve dünya çocuk klasiklerinin çeşitli değişkenler açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Gökçe, O., Afacan, H. H., & Çukurçayır, M. A. (1994). Türk Gençliğinin sosyal ve ahlaki değerleri. Ata Dergisi, 6, 131-139.
  • Gönen, M. (2017). Çocuk edebiyatı yazarı ve çizeri olarak Feridun Oral’ın çocuk edebiyatımızdaki yeri ve eğitsel değerler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Afyon Kocatepe Üniversitesi, Afyonkarahisar.
  • Gönen, M., Karakuş, H., Uysal, H., Kehci, A., Ulutaş, Z., & Kahve, Ö. (2016). Resimli çocuk kitaplarının içerik ve resimleme özelliklerinin bazı değişkenler açısından incelenmesi. Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 31(4), 724-735. https://doi.org/10.16986/HUJE.2015014224.
  • Gündüz Şentürk, S. (2015). Okul öncesi dönem çocukları için basılan resimli öykü kitaplarının toplumsal cinsiyete ilişkin kalıpyargılar yönünden incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ege Üniversitesi, İzmir.
  • Güneş, T. (2020). Sevim Ak’ın öykülerinde yer alan çocuk karakterlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ordu Üniversitesi, Ordu.
  • Hearn, L. (2020). Okuma üzerine -edebiyat dersleri-. (Çev: F. Çakkalkurt). Çınar.
  • Helimoğlu Yavuz, M. (1997). Masallar ve eğitimsel işlevleri. Ürün.
  • Horning, K. T. (2010). From cover to cover: Evaluating and reviewing children’s books. HarperCollins.
  • Işık, M., & Aktaş, E. (2017). Karakter eğitimi açısından Mevlâna İdris Zengin’in hikâye ve masallarında eğitsel iletiler. International Journal of Languages’ Education and Teaching, 5(4), 687-701. https://doi.org/10.18298/ijlet.2286.
  • İncesu, K. (2019, 7 Kasım). Yazar Aytül Akal: Sezgilerimin peşinden gittim. 16 Temmuz 2025 tarihinde https://www.birgun.net/haber/yazar-aytul-akal-sezgilerimin-pesinden-gittim-275494/ adresinden erişildi.
  • Jordan, L. (2010). How to write for children and get published. Piatkus.
  • Kapkıner, E. (2019). Sevim Ak’ın çocuk kitaplarında toplumsal cinsiyet rolleri üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Burdur Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi, Burdur.
  • Kara, Ş. (2012). Külkedisi’ni yeniden yazma örneği Sinderella Olmak İsteyen Çocuk’ta kişilerin işlevleri. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 269-277). Uçanbalık.
  • Karagül, S. (2019). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öykü metinlerindeki karakter geliştirme yollarının incelenmesi. Başkent University Journal of Education, 6(2), 293-303.
  • Karagül, S., & İnce Samur, A. Ö. (2017). Ortaokul Türkçe ders kitaplarında yer alan öykülerdeki kişilerin karakter özelliklerinin incelenmesi. Ana Dili Eğitimi Dergisi, 5(2), 336-352. https://doi.org/10.16916/aded.292946.
  • Karakoç Öztürk, B. (2020). Yazınsal metinlerde yer alan karakter geliştirme yolları: Ortaokul Türkçe ders kitapları örneği. Uluslararası Toplum Araştırmaları Dergisi, 16(Eğitim ve Toplum Özel Sayısı), 6362-6391. https://doi.org/10.26466/opus.690174.
  • Karataş, E. (2014). Çocuk edebiyatında “karakter” kavramı. Muğla Sıtkı Koçman Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 33, 60-80.
  • Karatay, H. (2018). Çocuk edebiyatı metinlerinde bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.). Kuramdan uygulamaya çocuk edebiyatı el kitabı içinde (ss. 79-128). Grafiker.
  • Karayel, Ö. F. (2018). Çetin Öner’in çocuk romanlarında kullanılan karakter geliştirme yöntemleri üzerine bir inceleme (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ahi Evran Üniversitesi, Kırşehir.
  • Kaya, A. İ., & Çelebi, V. (2018). Aytül Akal’ın çocuk romanlarındaki değer aktarımları üzerine bir inceleme. Sosyal Bilimler Dergisi, 28, 374-388. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.4469.
  • Kırıtoğlu Özdil, S. (2021). Christine Nöstlinger ile Miyase Sertbarut’un çocuk romanlarının karakter çerçeveleri açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • King, K. (2013). Get writing children’s fiction: Ideas, tips and exercises for writers of children’s fiction. How To Books.
  • Küçükler Kuşçu, N. (2022). Ahmet Büke’nin Kırlangıç Zamanı adlı yapıtında çocuk edebiyatının temel ögeleri. Dede Korkut Uluslararası Türk Dili ve Edebiyatı Araştırmaları Dergisi, 27, 217-228. http://dx.doi.org/10.25068/dedekorkut478.
  • Lukens, R. J. (1999). A critical handbook of children’s literature. Longman.
  • Lukens, R. J., Smith, J. J., & Coffel, C. M. (2021). Çocuk edebiyatına eleştirel bir bakış. (Çev: C. Pamay). Erdem.
  • Mardi, H. Ö. (2006). Çocuk kitapları resimlemede karakter yaratma (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.
  • Mocan, A. (2012). Aytül Akal’ın öykü kitaplarında yer alan değerler. V. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Yaşayan Yazarlar Sempozyum Dizisi: Çocuk ve Gençlik Edebiyatında Aytül Akal Sempozyumu Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 287-296). Uçanbalık.
  • Morner, K., & Rausch, R. (1991). NTC’s dictionary of literary terms. NTC Publishing Group.
  • Nas, R. (2002). Örneklerle çocuk edebiyatı. Ezgi.
  • Nikolajeva, M. (2002). The rhetoric of character in children’s literature. Scarecrow Press.
  • Oğuz Rollas, B. (2017). 0-6 yaş resimli çocuk hikaye kitaplarında toplumsal cinsiyet inşası (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Yaşar Üniversitesi, İzmir.
  • Oğuzkan, A. F. (2021). Yerli ve yabancı yazarlardan örneklerle çocuk edebiyatı (11 baskı). Anı.
  • Özbaşı, S. (2020a). Karakter eğitimi açısından Vladimir Tumanov’un romanlarındaki çocuk karakterlerin değerlendirilmesi. Asya Studies, 12, 11-20. https://doi.org/10.31455/asya.731097.
  • Özbaşı, S. (2020b). Türk çocuk edebiyatında Sevim Ak romanları ve toplumsal cinsiyet algısı (Yayımlanmamış doktora tezi). Gazi Üniversitesi, Ankara.
  • Özdemir, M., & Arslan, Ö. M. (2023). Gülten Dayıoğlu’nun “Fadiş” romanının çocuk edebiyatı ilkeleri açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 37, 147-176. https://doi.org/10.29000/rumelide.1406046.
  • Özkan, U. B. (2021). Eğitim bilimleri araştırmaları için doküman inceleme yöntemi. Pegem.
  • Özmen, G. (2010). Gülten Dayıoğlu’nun çocuk ve gençlik yapıtlarında karakter incelemeleri (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Sami, A. (2024). Anıl Basılı’nın çocuk kitaplarının çocuk edebiyatının temel ögelerine ve Türkçe dersi öğretim programındaki temalara göre incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Atatürk Üniversitesi, Erzurum.
  • Senek, S. (2018). Aytül Akal’ın masallarının değerler eğitimi açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Akdeniz Üniversitesi, Antalya.
  • Sever, S. (2013). Çocuk edebiyatı ve okuma kültürü. Tudem.
  • Sever, S. (2021). Çocuk ve edebiyat. Tudem.
  • Sudançıkmaz Şimşek, E. (2025). Karakter eğitimine katkısı açısından Feridun Oral’ın çocuk kitaplarında eğitsel iletiler (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi, Rize.
  • Şahin, D., & Özaydınlı, F. B. (2023). TÜBİTAK resimli çocuk kitaplarının toplumsal cinsiyet açısından incelenmesi. Uludağ Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 36(1), 255-285. https://doi.org/10.19171/uefad.1171382.
  • Şahiner Kodal, D. (2024). Lodos Yolcuları ve Abartma Tozu yapıtlarını karakterler ekseninde anlatıbilimsel açıdan birlikte okumak. Uluslararası Çocuk Edebiyatı ve Eğitim Araştırmaları Dergisi, 7(2), 54-65.
  • Şener, C. (2018). Ödüllü çocuk kitaplarındaki başkahramanların yaşadıkları çatışmaları çözme yöntemlerinin incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Kırıkkale Üniversitesi, Kırıkkale.
  • Tal-Or, N., & Cohen, J. (2010). Understanding audience involvement: Conceptualizing and manipulating identification and transportation. Poetics, 38(4), 402-418. https://doi.org/10.1016/J.POETIC.2010.05.004.
  • Tamince, N. (2025). Mevlâna İdris Zengin’in anlatılarındaki karakterlerin rol-model olma açısından incelenmesi (Yayımlanmamış yüksek lisans tezi). Gaziantep Üniversitesi, Gaziantep.
  • Tekdemir Dökeroğlu, Ö. (2019). Bir sanat biçimi olarak antropomorfizm. Sosyal Bilimler Dergisi, 38, 214-241. https://doi.org/10.16990/SOBIDER.5058.
  • Tekşan, K., Set, G., & Çinpolat, E. (2019). Çocuk kitapları ve idealist kahramanlar. Mehmet Akif Ersoy Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 51, 241-261.
  • Tüfekçi Can, D. (2014). Çocuk edebiyatı giriş. Eğitim.
  • Ural, S. (2013). Okul öncesi çocuk kitaplarının tanımı. M. Gönen (Ed.). Çocuk edebiyatı içinde (ss. 33-56). Eğiten Kitap.
  • Varışoğlu, B., & Tuzcuoğlu Aksin, Ş. H. (2019). Andrew Clements’in Bunun Adı Findel adlı çocuk edebiyatı eserinin çocuğa görelik açısından incelenmesi. RumeliDE Dil ve Edebiyat Araştırmaları Dergisi, 16, 639-656. https://doi.org/10.29000/rumelide.619651.
  • Wyndham, L. (1988). Writing for children & teenagers. Writer’s Digest Books.
  • Yakar, Y. M., & Yılmaz, H. D. (2019). Çocuk kitaplarında yaşlı karakterler. Zeitschrift für die Welt der Türken, 11(1), 165-183.
  • Yakar, Y. M., & Yılmaz, O. (2021). Sorularla çocuk edebiyatı. Ö. T. Kara (Ed.). Sorularla Türkçe eğitimi içinde (ss. 495-528). Asos.
  • Yalçın, A., & Aytaş, G. (2002). Çocuk edebiyatı. Akçağ.
  • Yazıcı, N., & Gociaoğlu, B. (2022). Çocuk öykülerinde hayvan karakterler ve insanbiçimci (antropomorfist) görünümler üzerine kuramsal bir bakış. Hece, 311, 110-115.
  • Yıldırım, A., & Şimşek, H. (2021). Sosyal bilimlerde nitel araştırma yöntemleri. Seçkin.
  • Yıldırım, E. (2019). Çocuk ve gençlik edebiyatı klasiklerinin yazınsal kurgu açısından incelenmesi (Yayımlanmamış doktora tezi). Ankara Üniversitesi, Ankara.
  • Yılmaz, O. (2016). Çocuk kitaplarında bulunması gereken özellikler. T. Şimşek (Ed.). Okul öncesinde çocuk edebiyatı ve medya el kitabı içinde (ss. 61-108). Grafiker.
  • Yılmaz, O. (2020). Türkçe eğitiminde çocuk edebiyatı. A. Z. Güven (Ed.). Türkçe eğitimine genel bir bakış içinde (ss. 343-358). Pegem.
  • Yurttaş, H. (1995). Çocuk ve kitap. Varlık Aylık Edebiyat ve Sanat Dergisi, 63(1058), 2-6.
  • Yüce, B., & Hamzadayı, E. (2024). Cemil Kavukçu’nun yapıtlarının çocuk yazınının temel ögeleri açısından değerlendirilmesi. Çocuk Edebiyat ve Dil Eğitimi Dergisi, 7(2), 134-160. https://doi.org/10.47935/ceded.1501663.
  • Zivtci, F. (2006). Çocuk kitaplarında kahramanın yeri ve önemi. II. Ulusal Çocuk ve Gençlik Edebiyatı Sempozyumu (Gelişmeler, Sorunlar ve Çözüm Önerileri) Bildiri Tam Metin Kitabı (ss. 245-248). Ankara Üniversitesi Basımevi.
There are 113 citations in total.

Details

Primary Language Turkish
Subjects Turkish Education
Journal Section Research Article
Authors

Begüm Öncü 0000-0001-5915-6673

Funda Örge Yaşar 0000-0002-8207-9685

Publication Date December 1, 2025
Submission Date August 21, 2025
Acceptance Date September 11, 2025
Published in Issue Year 2025 Volume: 21 Issue: 2

Cite

APA Öncü, B., & Örge Yaşar, F. (n.d.). Aytül Akal’ın Masal Karakterlerinin Çocuk Edebiyatının Temel İlkeleri Açısından İncelenmesi. Eğitimde Kuram Ve Uygulama, 21(2), 1-29. https://doi.org/10.17244/eku.1770159